Còn nhiều tồn tại, bất cập
Theo Chỉ thị 17/CT/TU ( Chỉ thị 17), công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án có thu hồi đất trên địa bàn TP.HCM đang gặp nhiều khó khăn, hạn chế như: tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và bàn giao mặt bằng của phần lớn dự án còn chậm; trong thực hiện tái định cư, vấn đề đảm bảo nơi ở mới cho người dân phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ nhìn chung vẫn chưa thực hiện tốt; cơ chế quản lý về tài chính và đầu tư chưa đồng bộ để đáp ứng yêu cầu của công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Chính sách, trình tự, thủ tục bồi thường,hỗ trợ,tái định cư chưa đầy đủ, bổ sung, điều chỉnh nhiều lần đã gây khó khăn rất lớn trong tổ chức thực hiện; tình trạng kiến nghj, khiếu nại, tố cáo liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất vẫn diễn biến phức tạp…
Đặc biệt, một số cơ quan, đơn vị, địa phương còn để xảy ra sai phạm nghiêm trọng trong công tác quản lý nhà nước về đất đai và bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước và nhân dân, làm ảnh hưởng đến uy tín, vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng.
Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc
Vì vậy, để khắc phục những tồn tại trên, Chỉ thị 17 cho rằng công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là sự tổng hợp quản lý điều hành trên cơ sở phối hợp chặt chẽ giữa công tác quản lý nhà nước trên nhiều lĩnh vực khác nhau ( đầu tư, tài chính, xây dựng, đất đai, giao thông, vận tải, công thương, lao động, an ninh trật tự …) với công tác dân vận của chính quyền và công tác tuyên truyền vận động quần chúng, giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội các cấp.
Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt và lâu dài của hệ thống chính trị từ thành phố đến cơ sở; cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền, phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính trị - xã hội các cấp, đặc biệt là trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, đơn vị và sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị để tạo sự thống nhất về nhận thức, ủng hộ, đồng thuận cao của các tầng lớp nhân dân thành phố trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải tuân thủ các quy định của pháp luật, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch đô thị và thực tiễn thành phố; khắc phục tình trạng phát sinh các khu dân cư tự phát, lụp xụp không theo quy hoạch phát triển đô thị. Quan tâm nguyện vọng, coi trọng chăm lo lợi ích chính đáng, hợp pháp của người dân; đảm bảo ổn định cuộc sống cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở.
Sắp xếp lại mô hình tổ chức bộ máy thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư từ Thành phố đến cơ sở đảm bảo tinh gọn, hoạt động có hiệu quả; nâng cao ý thức trách nhiệm và sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của các cấp và các sở, ngành chức năng của thành phố; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đảm bảo công khai, minh bạch, dân chủ; thực hiện tốt công tác tuyên truyền để nhân dân tiếp cận đầy đủ thông tin và nghiêm túc thực hiện tốt các cơ chế, chính sách liên quan tới công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Quan tâm quyền lợi người bị thu hồi đất
Năm 2018, TP.HCM phấn đấu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thu hồi đất các dự án có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phê duyệt trước ngày 01/7/2014 và hoàn thành bàn giao mặt bằng đúng tiến độ đối với các dự án có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phê duyệt theo Luật Đất đai 2013; tập trung hoàn thành sớm công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án, công trình trọng điểm, cấp bách thuộc 07 Chương trình đột phá thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ X.
Đặc biệt, cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, ổn định cuộc sống cho người bị thu hồi đất, đảm bảo nơi ở mới của người dân phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ; có cơ chế, chính sách để khuyến khích người dân phải di chuyển chỗ ở được tự lựa chọn hình thức tái định cư phù hợp với nhu cầu ở, khả năng thanh toán bằng việc nhận tiêu chuẩn tái định cư do cơ quan nhà nước chuẩn bị (nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nền đất ở phục vụ tái định cư) hoặc thực hiện tái định cư tự nguyện theo phương thức nhận tiền để tự lo nơi ở mới.
Tập trung rà soát, hoàn thành giải quyết một số vụ việc khiếu nại đông người tại một số dự án đã có kết luận của Thanh tra Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Chấn chỉnh để đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý, công khai, minh bạch tại các dự án đang và sẽ triển khai để giảm dần các vụ khiếu kiện, không để phát sinh các “điểm nóng” và tình trạng khiếu kiện đông người do nguyên nhân thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội trên địa bàn.
Rà soát, bổ sung, điều chỉnh hoặc kiến nghị Chính phủ, bộ ngành Trung ương sửa đổi, khắc phục những bất cập, mâu thuẫn trong các quy định pháp luật liên quan cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo hướng thiết thực, hiệu quả, phù hợp với quy hoạch chung, quy hoạch phát triển đô thị và tình hình thực tiễn của thành phố; rà soát, xây dựng đồng bộ quy định về phân công tổ chức thực hiện và trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng thẩm quyền và quy định của pháp luật và thực tiễn của thành phố; xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
