Tổng Cục môi trường bàn giao Dự án xử lý ô nhiễm môi trường do hóa chất Bảo vệ thực vật tồn lưu tại Quảng Bình

Tham gia buổi lễ có đại diện Vụ quản lý chất lượng môi trường (Tổng Cục môi trường), lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường cùng lãnh đạo UBND huyện Tuyên Hóa và chính quyền địa phương.

Xã Lâm Hóa, huyện Tuyên Hóa là khu vực thuộc trung tâm hậu cần trong lĩnh vực quân sự được sử dụng bởi quân đội Bắc Việt trong chiến tranh Việt Nam – Hoa Kỳ. Trung tâm hậu cần cung cấp hỗ trợ trong chiến tranh bằng các hình thức lưu trữ và phân phối hàng hóa chiến lược trong đó có cả DDT để kiểm soát bệnh sốt rét cho quân nhân.
Sau năm 1975, khu vực này bị bỏ hoang và đến khoảng năm 1990, được bàn giao lại cho xã, địa phương. Hệ thống hang động vẫn còn đang được kiểm soát quân sự. Có nhiều khả năng đoàn 559 đã có những hoạt động ở quy mô lớn tại khu vực này trong khoảng thời gian từ 1965-1969. Vào thời gian đó, hàng năm có khoảng từ 2-4 chuyến xe chở DDT đến các cơ sở tại khu vực này, mỗi chuyến hàng chứa khoảng 4 tấn, những bao DDT được chứa trong các thùng tôn, mỗi thùng tôn chứa 5 bao DDT loại 5kg, dạng bột. Khu vực này đã được người dân phát hiện và báo cáo cho các cơ quan chính quyền liên quan của Quảng Bình từ năm 2012.

Đến năm 2014, Sở TN&MT tỉnh Quảng Bình đã gửi công văn số 1763/TNMT-CCMT cho Cục QLCT&CTMT thuộc Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường về kết quả kiểm kê các điểm còn thuốc BVTV để thu gom và tiêu hủy trong khuôn khổ gói thầu “Thu gom, vận chuyển và tiêu hủy/xử lý hóa chất BVTV POP bị tịch thu và hóa chất sử dụng trong nông nghiệp đã quá hạn sử dụng”, trong đó nêu sơ bộ tại khu vực này có khoảng 850kg thuốc DDT (350 trong hang Hung- Nhàn và khoảng 500kg tại vườn Hung- Chà- Nần). Kết quả khảo sát sơ bộ đã phát hiện tại khu vực vườn Hung-Chà-Nần và hang Hung-Nhàn khoảng 9 điểm nóng có chứa thuốc DDT nằm rải rác ngoài trời và trong hang.
 

Để xử lý vấn đề ô nhiễm thuốc Bảo vệ thực vật (BVTV) tồn lưu tại khu vực này, Dự án Quản lý an toàn các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy và hóa chất nguy hại do Ban QLDA Quản lý POP và Hóa chất nguy hại - Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) làm chủ đầu tư đã được triển khai thực hiện.
 

Theo đó, tháng 9/2015 và tháng 12/2017, Tổng cục Môi trường đã hai lần cùng các đơn vị: tư vấn điều tra khảo sát, tư vấn trong nước, tư vấn quốc tế và các đơn vị thi công đã đào xúc, đóng gói, vận chuyển và đem đi tiêu hủy với tổng khối lượng là 60,4 tấn thuốc DDT nguyên chất và đất nhiễm có nồng độ trên 50ppm. Còn lại khoảng 200m³ đất ô nhiễm nhẹ còn lại tại khu vườn Hung Chà Nần và hang Hung Nhàn đã được Công ty TNHH Phú Thương (TP. Vinh - Nghệ An) thi công xử lý.
 

Phát biểu tại lễ bàn giao dự án, ông Hoàng Thanh Vĩnh, Chuyên viên Vụ quản lý chất lượng môi trường, đánh giá: “Đây là cách tiếp cận mới mà Tổng Cục môi trường đang sử dụng và nếu hiệu quả thì đưa vào sử dụng chính thức. Trước mắt Bộ TN&MT thí điểm tại tỉnh Quảng Bình, sau đó Bộ sẽ ra những hướng dẫn địa phương thực hiện và tiếp tục triển khai ở những điểm ô nhiễm khác”.
 

Gói thầu này được áp dụng công nghệ không đốt, xử lý đất ô nhiễm nhẹ và thi công các công trình giảm thiểu rủi ro. Mục tiêu nhằm loại bỏ các rủi ro tác động do đất ô nhiễm trung bình và nhẹ đến môi trường và sức khoẻ cộng đồng tại khu vực hang Hung Nhàn và vườn Hung Chà Nần, xã Lâm Hoá, huyện Tuyên Hoá. Từ ngày 03-29/4/2019 đơn vị thi công đã hoàn thành công tác xử lý, cô lập trên diện tích 150 m² tại vườn Hung Chà Nần và 50m² tại khu vực hang Hung Nhàn.

Sau khi đã bốc xúc hết lớp đất ô nhiễm, đơn vị thi công đã hoàn thổ bằng đất sét sạch tại mỗi điểm nóng để trả mặt bằng cho người dân sản xuất nông, lâm nghiệp. Đồng thời, đã tiến hành lấy mẫu để phân tích kiểm chứng, kết quả phân tích mẫu kiểm chứng cho thấy chỉ số DDT nằm dưới ngưỡng phải xử lý theo QCVN 54/2013/BTNMT.
 

Dự án Quản lý an toàn các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy và hóa chất nguy hại tại xã Lâm Hóa tuy không xử lý triệt để vấn đề ô nhiễm nhưng đã cách ly, cô lập được lượng đất bị ô nhiễm, hạn chế sự phát tán hóa chất BVTV trong đất. Góp phần tạo môi trường xanh hơn cho khu vực Lâm Hóa.

Sau khi hoàn thành dự án Quản lý an toàn các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy và hóa chất nguy hại được bàn giao lại cho UBND xã Lâm Hóa bảo vệ, theo dõi chăm sóc và quản lý.