Thấp thỏm trong vùng sạt lở

   

   

   

  Từ tháng 6/2011 đến tháng 5/2012 đã diễn ra tình trạng sạt trượt núi Pu Căm ở bản Sốp Mạt, xã Lương Minh (huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An). Ngay trong năm 2012, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo huyện Tương Dương nhanh chóng di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm. UBND huyện Tương Dương đã khảo sát địa hình, lập khu TĐC mới di dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Trong 44 hộ thì có 13 hộ làm đơn xin di cư tự do. Những tưởng họ sẽ sớm an cư lạc nghiệp, thế nhưng nơi ở mới Piêng Có Phương thuộc bản Na Sám Hở  cũng sạt lở nguy hiểm không kém vùng đất ở cũ.

   

   

  Những ngày đầu tháng 10, chúng tôi có dịp ngược miền tây xứ Nghệ, nghe người dân kể chuyện tái định cư ở bản Sốp Mạt quá khó khăn. Chính quyền địa phương vào cuộc, nhưng đến nay mới chỉ có lác đác vài ngôi nhà tạm mọc lên ở khu tái định cư mới. Nguyên nhân khiến người dân không chuyển về nơi ở mới là chưa có điện, nước, tiền hỗ trợ quá ít. Mỗi ngôi nhà sàn kê được hỗ trợ 25 triệu đồng, nhà đất được hỗ trợ 23 triệu đồng, nhà chôn cọc được 22 triệu đồng cả nhà vệ sinh. Với số tiền này, không đủ cho người dân vận chuyển nhà cửa. Vì vậy, những hộ dân vẫn phải ở trong những ngôi nhà tạm bợ nằm chênh vênh bên dòng sông Nậm Nơn; khu tái định cư mới thuộc đồi K1 Bản Lạ thiếu thốn đủ bề nên đến nay chỉ có 14 hộ chuyển về.

   

  Vấn đề cấp thiết nữa là người dân không có đất sản xuất, không làm nương rẫy được nên không đủ ăn, đời sống bà con rất khó khăn. Trưởng bản Lương Văn Thiện buồn bã: “Cả bản có 44 hộ, trong đó 38 hộ được hỗ trợ tiền di dời đến nơi ở mới, 6 hộ phát sinh mới tách thì không được hỗ trợ, do nơi ở mới chưa có điện, nước, bà con không ra, điểm TĐC mới thuộc Bản Lạ nên đất sản xuất không có, lại xa nương rẫy nơi ở cũ. Năm 2013 thì được hỗ trợ mỗi khẩu 15kg gạo một năm, năm 2014 thì không được hỗ trợ gì cả”.  

   

  Chị Lương Thị Yến lo lắng: “Mùa mưa lũ đã đến, nếu không di dời thì nhà cửa sớm sẽ bị vùi lấp trong đất đá. Vì nguy cơ sạt lở núi, chúng tôi phải dời nhà cửa, từ bỏ quê cha đất tổ đến lập nghiệp ở nơi hoàn toàn xa lạ. Ở quê cũ còn làm nương rẫy để làm ăn, chuyển ra đây, đất không có, chỗ ở thì chật hẹp, lại xa nơi làm nương rẫy, ngay nước cũng không có, đến nơi ở mới không biết làm gì mà sống”.

   

  Hiện trong bản cũ còn nhà cửa, nếu trượt núi xảy ra thì sẽ chôn lấp hết cả bản, không những thế đất, đá có thể thay đổi dòng chảy của sông gây nguy hiểm đến tính mạng người dân.

   

  Ông Nguyễn Vương Luyện, Trưởng ban Phát triển nông thôn miền núi Tương Dương khẳng định: “Khu vực đó rất nguy hiểm, vết nứt trước đây rộng 1m có thể sạt trượt bất cứ lúc nào. Cả bản có hơn 300 nhân khẩu. Năm 2013 được hỗ trợ 6 tháng lương thực, năm 2014 chưa có chỉ đạo, 6 hộ phát sinh không nằm trong diện được hỗ trợ di dời”.

   

   

  Đã 2 năm trôi qua, người dân Sốp Mạt vẫn phải sống trong những ngôi nhà tạm bợ. Những bể nước được xây dựng để phục vụ đời sống dân sinh đến nay vẫn chưa hoàn thành. Nhiều hộ chuyển đến nơi ở mới thiếu nước sinh hoạt nghiêm trọng. Cực chẳng đã, họ đành phải cuốc bộ đi lấy nước về dùng tạm.    

   

   

  Ông Trịnh Minh Châu - Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, cho biết: “Sốp Mạt là điểm có nguy cơ sạt lở cao, nên huyện đã huy động toàn hệ thống chính trị vào cuộc, kiên quyết dời dân ra khỏi vùng nguy hiểm, do điểm tái định cư mới cũng sạt lở, nên huyện chỉ đạo ban quản lý dự án tìm địa điểm mới bên cạnh điểm TĐC bị sạt lở, tiền hỗ trợ mỗi hộ dân là 20 triệu đồng, ngoài ra các nhà hảo tâm hỗ trợ thêm. Với số tiền này không đủ để người dân, trang trải cuộc sống cho nơi ở mới, nhưng đó là quy định”.   

   

  Cho đến nay một số hộ bất chấp nguy hiểm quay lại bản cũ để làm nương rẫy, kiếm sống từng ngày. Chính quyền địa phương đang cố gắng vận động nhân dân di dời đến nơi ở mới. Ngoài khu vực này thì phía hạ nguồn sông Nậm Nơn còn có hàng trăm hộ dân thuộc bản Nhãn Săn có nguy cơ ngập chìm trong nước khi mùa mưa tới do thủy điện Nậm Nơn xây dựng.

   

  Theo lãnh đạo huyện này thì việc tái định cư các hộ do ảnh hưởng của thủy điện thì dự án thủy điện phải có trách nhiệm di dời. Trong khi Quyết định hỗ trợ di dời của Thủ tướng Chính phủ ghi rõ: UBND tỉnh Nghệ An có trách nhiệm quản lý, sử dụng đúng mục đích, đối tượng, có hiệu quả số vốn hỗ trợ và theo đúng quy định hiện hành, đồng thời bố trí từ nguồn ngân sách địa phương, huy động các nguồn hợp pháp khác để hỗ trợ lương thực cho 38 hộ dân và đầu tư thực hiện dự án nhằm sớm ổn định đời sống, sản xuất của nhân dân…