Chuyển đổi đất đai phục vụ phát triển công nghiệp

* Quy hoạch phát triển công nghiệp

Sau khi Nghị quyết số 19 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI và Luật đất đai 2013 được ban hành, UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011- 2020, điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hằng năm cho các huyện, thị xã, thành phố. Việc quản lý đất đai theo quy hoạch đã giúp nâng hiệu quả tài nguyên đất, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.

Theo Điều 151 Luật đất đai năm 2013 quy định: UBND tỉnh giao đất cho Ban Quản lý khu kinh tế để tổ chức xây dựng khu kinh tế theo kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt trong quy hoạch chi tiết xây dựng của khu kinh tế. Ban Ban Quản lý khu kinh tế đã tiến hành giao lại đất cho các tổ chức và cho các doanh nghiệp thuê đất trong Khu kinh tế theo đúng quy định. Kể từ ngày Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực thi hành đến nay Ban giao lại đất, cho thuê đất để thực hiện 153 dự án với tổng diện tích đất là: 1.529,49 ha.

Dự án gần 4.000 tỷ đồng của Flamingo tại xã Hoằng Trường, huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa

Khu kinh tế Nghi Sơn, các Khu công nghiệp, cụm công nghiệp được quy hoạch đã tạo ra nền tảng cơ bản để thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế trên địa bàn, là nhân tố quan trọng trong thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp và trở thành nhân tố quyết định trong quá trình CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn của tỉnh. Cùng với các chính sách ưu đãi đầu tư theo quy định của Chính phủ, việc thu hút đầu tư vào KKT, KCN, CCN được tỉnh quan tâm đã đạt được kết quả tích cực, đáp ứng được nhu cầu về mặt bằng sản xuất của các doanh nghiệp, cụ thể: Khu kinh tế Nghi Sơn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đồ án điều chỉnh, mở rộng Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Nghi Sơn đến năm 2035, tầm nhìn đến 2050 tại Quyết định số 1699/QĐ-TTg ngày 07/12/2018, diện tích được quy hoạch mở rộng với tổng diện tích là 106.000 ha. Tỷ lệ lấp đầy đất công nghiệp trong Khu kinh tế Nghi Sơn (giai đoạn 18.611ha) đạt 55%; đối với Khu kinh tế Nghi Sơn mở rộng đạt 15%.

Về phát triển khu công nghiệp, tỉnh Thanh Hóa được phê duyệt quy hoạch phát triển 8 khu công nghiệp với tổng diện tích 2.035 ha, bao gồm: KCN Lễ Môn: 87 ha; KCN Đình Hương – Tây Bắc Ga: 180 ha; KCN Bỉm Sơn: 566 ha; KCN Hoàng Long: 286ha; KCN Lam Sơn – Sao Vàng: 550 ha; KCN Thạch Quảng: 100 ha; KCN Ngọc Lặc: 150 ha và KCN Bãi Trành 116 ha; đến nay, các khu công nghiệp đã thu hút đầu tư 328 dự án đầu tư trong nước tổng vốn đăng ký đầu tư là 19.766 tỷ đồng, vốn thực hiện đạt 9.355 tỷ đồng và 41 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký đầu tư là 722 triệu USD, vốn thực hiện đạt 404,1 triệu USD hơn 300 dự án đi vào hoạt động ổn định, đóng góp rất lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thanh Hóa cũng đã quy hoạch 74 cụm CN với diện tích 2.331,9 ha, trong đó, 50 cụm CN đã có doanh nghiệp đầu tư SXKD trong cụm CN (có 29 cụm CN được thành lập, có nhà đầu tư hạ tầng cụm CN, còn lại các cụm công nghiệp không có nhà đầu tư hạ tầng, các nhà đầu tư được cho thuê đất trực tiếp và các lô đất chức năng theo quy hoạch); số lượng doanh nghiệp đang SXKD trong cụm CN là 253 doanh nghiệp, thuê đất với diện tích 719,31ha, đạt tỷ lệ lấp đầy 24,67%, tổng vốn đầu tư là 7.220,07 tỷ đồng; số lao động thu hút vào cụm CN: 59.930 lao động.

* Còn những khó khăn

Việc thu hút đầu tư, giao đất, cho thuê đất trong KKT, KCN, CCN còn một số hạn chế như: số lượng dự án thu hút được nhiều nhưng đa phần dự án có quy mô nhỏ, còn tồn tại nhiều dự án triển khai chậm tiến độ, một số CCN đã quy hoạch từ nhiều năm nhưng chưa thu hút được dự án nào vào đầu tư, công tác quản lý đất đai, quản lý trật tự xây dựng tại một số KCN, CCN thực hiện chưa nghiêm, công tác quản lý đầu tư sản xuất kinh doanh trong các KCN, CCN còn chưa được quan tâm đúng mức, để xảy ra tình trạng thực hiện không đúng mục đích như: sản xuất các sản phẩm không đúng theo dự án đăng ký, xả thải không đúng vị trí gây ô nhiễm môi trường...

Nhiều dự án đã đầu tư vào KKT Nghi Sơn

Nguyên nhân là do khó khăn về nguồn vốn nên hệ thống hạ tầng ngoài hàng rào của một số CCN chưa được nhà nước đầu tư như cấp nước, thoát nước, giao thông đối ngoại; công tác xúc tiến đầu tư chưa có trọng tâm, trọng điểm, một số nhà đầu tư năng lực còn hạn chế; quản lý nhà nước về đầu tư còn nhiều bất cập, chồng chéo. Nhung kể từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến nay, việc giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất tại địa phương được thực hiện đáp ứng đầy đủ yêu cầu sử dụng đất cho phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.

Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối (2016 - 2020) tỉnh Thanh Hóa đến năm 2018 mới được Chính phủ phê duyệt, dẫn đến Điều chỉnh quy hoạch SDÐ đến năm 2020, kế hoạch SDÐ kỳ cuối (2016 - 2020) cấp huyện năm 2019 mới được UBND tỉnh phê duyệt, do vậy một số dự án, công trình phát sinh năm 2016, 2017, 2018 phải chờ cập nhật quy hoạch sử dụng đất cấp huyện do chưa có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trong kỳ. Chất lượng quy hoạch, kế hoạch hạn chế và việc chậm phê duyệt điều chỉnh quy hoạch dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

Việc trình Chính phủ cho phép chuyển mục đích đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng thời gian kéo dài, ảnh hưởng đến công tác thu hồi đất, bồi thường GPMB, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất các dự án đầu tư. Về chỉ tiêu sử dụng đất: việc thực hiện thu hồi đất và triển khai thực hiện dự án theo tiến độ đầu tư, do đó, diện tích thực hiện dự án đăng ký trong kế hoạch hàng năm phân bổ theo tiến độ thực hiện dự án để đảm bảo chỉ tiêu diện tích sử dụng đất cấp huyện và khả năng hoàn thành kế hoạch sử dụng đất, nhưng khi trình Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, các Bộ thẩm định yêu cầu phải có đủ chỉ tiêu diện tích toàn bộ dự án trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm của năm xin Thủ tướng chấp thuận (trong khi văn bản chấp thuận của Thủ tướng chính phủ có hiệu lực thực hiện trong thời gian 3 năm), điều này dẫn đến bất cập trong thực tiễn và khó khăn trong quá trình thực hiện.