Quốc tế đánh giá cao các giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu của Việt Nam

Đẩy mạnh các hành động ứng phó BĐKH

Chủ trì hội thảo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành khẳng định, Dự thảo Chiến lược đã phản ánh sự chuyển đổi về chất trong công tác ứng phó với BĐKH của Việt Nam; đồng thời thể hiện lộ trình để hiện thực hóa cam kết của Việt Nam tại COP26 thông qua các nhiệm vụ, giải pháp đề ra nhằm đạt mục tiêu đưa mức phát thải ròng về “0” vào năm 2050.

Về thích ứng BĐKH, dự thảo chiến lược đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao khả năng chống chịu và năng lực thích ứng của hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội, đảm bảo sinh kế bền vững; giảm thiểu thiệt hại do thiên tai và khí hậu cực đoan.

Về giảm phát thải khí nhà kính, dự thảo Chiến lược đã tính toán chi tiết các kịch bản giảm phát thải cho các lĩnh vực năng lượng; nông nghiệp, lâm nghiệp, sử dụng đất; chất thải; các quá trình công nghiệp và sử dụng sản phẩm công nghiệp đến 2050. Đồng thời, đề xuất các phương án giảm phát thải cụ thể cho lĩnh vực năng lượng.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Chiến lược, Bộ TN&MT đã tham khảo các chiến lược dài hạn về BĐKH của nhiều quốc gia trên thế giới; nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng các điều kiện của Việt Nam với sự hỗ trợ của Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ), Bộ Môi trường Nhật Bản. Bộ cũng đã xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương từ khi xây dựng Đề cương Chiến lược, khảo sát 63 địa phương và thực hiện phỏng vấn sâu 20 tỉnh, thành phố. Đến nay, Bộ TN&MT cũng đã lấy ý kiến các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và các địa phương, các nhà khoa học về dự thảo.

Tại hội thảo tham vấn, các đại biểu quốc tế đánh giá cao và nhận định, đây có thể xem như chính sách đầu tiên của Việt Nam vạch ra lộ trình về cách thức đạt được cân bằng phát thải ròng vào giữa thế kỷ này, đặt BĐKH là trung tâm trong tất cả các quyết định phát triển.

Theo bà Caitlin Wiesen - Trưởng Đại diện Cơ quan Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, Dự thảo Chiến lược quan trọng này sẽ tạo nền tảng vững chắc cho các kế hoạch và chính sách về khí hậu và năng lượng quan trọng khác, như Quy hoạch điện 8 và Kế hoạch tổng thể cho phát triển năng lượng, cập nhật NDC, Kế hoạch Thích ứng Quốc gia (NAP) và Chiến lược Tăng trưởng Xanh… Chiến lược này một khi được thông qua, sẽ giúp huy động toàn bộ hệ thống Chính phủ và toàn xã hội tham gia hành động có trách nhiệm với khí hậu vì một quá trình chuyển đổi công bằng và phát triển bền vững của Việt Nam. Điều này cũng cho thấy, Việt Nam đã sẵn sàng cho một sự chuyển đổi mạnh mẽ và có hệ thống hơn.

“Việc đẩy mạnh các hành động nhằm thích ứng với BĐKH là điều thực sự quan trọng, đặc biệt ở quốc gia dễ bị tổn thương trước thiên tai và BĐKH như Việt Nam” - bà Caitlin Wiesen nhấn mạnh.

Xây dựng chính sách để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo.

Kỳ vọng ở quá trình loại bỏ năng lượng hóa thạch

Theo Phó Đại sứ CHLB Đức Weert Boerner, Chiến lược mới cho thấy mục tiêu trung hòa khí hậu ở Việt Nam là rất tham vọng và đầy thách thức nhưng khả thi. Quá trình loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, ngành điện là yếu tố thúc đẩy chính của sự thay đổi mô hình tăng trưởng theo hướng phát thải thấp. Ngay từ bây giờ, Chính phủ và các bộ, ngành cần khẩn trương tháo gỡ các rào cản hiện hữu cho đầu tư tư nhân carbon thấp vào năng lượng tái tạo ở Việt Nam; đồng thời, cải thiện khả năng hấp thụ của lưới điện và các biện pháp lưu trữ, sẵn sàng với tình huống tỷ lệ năng lượng tái tạo cao. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần chú ý đến những ngành, lĩnh vực khác như: vận tải, xây dựng, làm mát và công nghiệp. Dự báo tăng trưởng của các ngành này rất lớn và đòi hỏi quá trình khử carbon đáng kể.

Các đại biểu quốc tế nhận định, việc chuyển đổi sang các dạng năng lượng mới là điều cần thiết để giảm phát thải carbon. Đại sứ Italy tại Việt Nam Antonio Alessandro hoan nghênh việc công nghệ hydro xanh đã được đề cập tới trong chiến lược. Phía Italy đã khởi động tham vấn với Bộ Khoa học và Công nghệ về hydro và dự kiến sẽ đưa ra lộ trình phát triển rõ ràng hơn cho loại năng lượng này ở Việt Nam.

Đại diện các cơ quan, tổ chức quốc tế nhấn mạnh đến vai trò chủ đạo của Chính phủ và tầm quan trọng của khu vực tư nhân để thực hiện các giải pháp của Chiến lược. Dù lựa chọn phương án giảm phát thải nào, Chính phủ cũng cần đưa ra quyết định rõ ràng về cắt giảm triệt để nhiệt điện than. Các đối tác phát triển cam kết sẽ hỗ trợ Việt Nam trong chuyển đổi hệ thống năng lượng cả về công nghệ, chuyên gia và nguồn vốn; giảm nhẹ tác động đến những đối tượng dễ bị tổn thương, tăng tiếp cận các nguồn tài chính khí hậu… nhưng tương ứng sẽ có các yêu cầu về đảm bảo tính minh bạch.

Theo ông Conan Herve - Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), việc xây dựng Chiến lược quốc gia về BĐKH giai đoạn đến 2050 là rất đúng hướng, và là chìa khóa thực hiện các chính sách về BĐKH. Với Việt Nam, một quốc gia trên đà phát triển gắn liền với nước, cần chú trọng thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp liên quan đến duy trì, bảo vệ, bảo tồn nguồn nước. Cần nâng mức độ các quy định, quy chuẩn hạ tầng xây dựng hướng đến mục tiêu này, giảm tối đa tác động đến nguồn nước, đặc biệt ở khu vực đô thị.

Tương tự UNDP, phía AFD mong muốn Chiến lược đảm bảo sự kết nối với các chính sách, các bên liên quan và hiện thực hóa các mục tiêu của Việt Nam tại COP 26. Trên cơ sở đó, xây dựng các chương trình dự án và chính sách trong thời gian tới, bảo đảm công bằng và hỗ trợ xã hội để không ai bị bỏ lại phía sau, đặc biệt là những đối tượng dễ bị tổn thương trước BĐKH.

Theo ông Tăng Thế Cường - Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, sau quá trình tham vấn khẩn trương, Bộ TN&MT sẽ hoàn thiện dự thảo Chiến lược và dự kiến trình Chính phủ trong tháng 5 này.