Quảng Nam: Không có cát để thi công đập ngăn mặn, hàng ngàn ha cây trồng nguy cơ mất mùa

Nhiều năm nay, do nằm ở hạ lưu sông Vĩnh Điện, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam thường bị xâm nhập mặn sâu và sớm. Trước tình hình đó từ năm 2013 đến nay, UBND thị xã triển khai phương án phòng chống hạn, nhiễm mặn, cụ thể là đắp đập thời vụ trên sông Vĩnh Điện để ngăn mặn, giữ ngọt nhằm đảm bảo tạo nguồn nước tưới cho khoảng 1.855 ha đất sản xuất nông nghiệp của các xã, phường vùng Đông thị xã Điện Bàn và các khu vực thành phố Hội An và thành phố Đà Nẵng.

Năm nay, theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, nắng nóng gay gắt hơn năm 2022, mực nước sông xuống thấp, gây khô hạn và nhiễm mặn. Đã có nước mặn xâm nhập với nồng độ mặn tại cầu Tứ Câu vào ngày 5/2/2023 là 6,2 phần nghìn, vào ngày 16/2/2023 là 6,5 phần nghìn. Do vậy, địa phương vẫn thống nhất công trình đập xây dựng trên vị trí cũ thuộc phường Điện Ngọc. Nhưng đến chiều 16/ 2 (thời điểm mở thầu), kết quả không có đơn vị nào tham dự gói thầu thi công công trình này.

Theo UBND thị xã Điện Bàn, căn cứ theo hồ sơ thiết kế đập được duyệt thì vật liệu dùng cho công trình chủ yếu là cát, cây bạch đàn, tre... nhưng hiện nay nguồn cây bạch đàn mua khó và giá thành tương đối cao; đặc biệt nguồn cát đắp cho đập khoảng 10.000 m3 lấy từ mỏ vật liệu trên sông Thu Bồn vận chuyển bằng đường sông, đường bộ nhưng hiện nay các mỏ vật liệu trên địa bàn hết thời gian khai thác và đã đóng cửa; các mỏ vật liệu cát đất ở khu vực Đại Lộc, Duy Xuyên,... còn sản lượng khai thác nhưng không hoạt động. Do vậy, công tác đắp đập không thực hiện được nếu không có cát, gây mất mùa cho khoảng 1.855 ha cây trồng đang trong giai đoạn phát triển.

Trước những khó khăn về nguồn cát không có để thi công đập ngăn mặn, cùng với việc không có đơn vị tham gia dự thầu, UBND thị xã Điện Bàn đã đề nghị UBND tỉnh và các Sở, ngành liên quan xem xét, cho phép lấy cát với khối lượng khoảng 10.000 m3 tại điểm mỏ ĐB02, xã Điện Thọ (điểm mỏ này đang triển khai đến bước đăng tải thông tin Kế hoạch đấu giá). Sau khi được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương về nguồn cát, UBND thị xã sẽ tổ chức tiến hành đấu thầu lại và chịu trách nhiệm giám sát, quản lý theo phương án khai thác phục vụ công tác thi công đập ngăn mặn.

Trường hợp UBND tỉnh không chấp thuận chủ trương nguồn cát thì UBND thị xã phải thực hiện thay đổi vật liệu làm đập bằng thép cừ larsen và phải điều chỉnh hồ sơ thiết kế và dự toán, thẩm định, phê duyệt rồi mới đăng tải, tổ chức lựa chọn nhà thầu lại; dẫn đến chậm trễ trong quá trình triển khai thi công đắp đập ngăn mặn, ảnh hưởng rất lớn đến diện tích đất nông nghiệp đang sản xuất trong khu vực.