Quảng Nam: Để người dân được tiếp cận nguồn nước bền vững

PV Báo TN&MT có cuộc trao đổi với ông Võ Như Toàn - Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam về các giải pháp bảo vệ tài nguyên nước của địa phương:

PV: Thưa ông, trước những áp lực của BĐKH, thời gian qua, tỉnh Quảng Nam đã tập trung triển khai những giải pháp gì nhằm quản lý, khai thác hiệu quả tài nguyên nước, phục vụ công tác phát triển kinh tế của địa phương?

Ông Võ Như Toàn: Để quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên nước cũng như giúp người dân địa phương tiếp cận nguồn nước sạch, hợp vệ sinh, an toàn phục vụ cho sản xuất, địa phương đã triển khai đồng bộ các giải pháp như tính toán cân đối nguồn nước tại các hồ chứa thủy lợi, ban hành kế hoạch vận hành xả nước qua phát điện đối với từng Nhà máy thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn, phù hợp với Quy trình vận hành liên hồ chứa đã được Bộ TN&MT ban hành.

Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch tưới cho từng khu vực, diện tích sản xuất, từng mùa vụ phù hợp với nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt, hoạt động sản xuất cũng như phục vụ sản xuất nông nghiệp ở hạ du.

Hằng năm tỉnh cũng đã chỉ đạo, dành kinh phí để tổ chức triển khai đắp đập ngăn mặn, giữ ngọt trên các đoạn sông Vĩnh Điện, Thu Bồn, Bến Giá và sông Đầm; tăng cường giám sát chặt chẽ việc triển khai thực hiện Quy trình vận hành liên hồ chứa; hỗ trợ nhân dân trong công tác vệ sinh môi trường nông thôn, cung cấp nước sinh hoạt khu vực nông thôn.

UBND tỉnh cũng đã phê duyệt và ban hành nhiều Danh mục, đề án phục vụ cho công tác quản lý tài nguyên nước; xây dựng ứng dụng truyền, nhận, quản lý dữ liệu quan trắc, giám sát tài nguyên và môi trường. Công tác thanh tra, kiểm tra đối với các tổ chức, cá nhân không chấp hành nghiêm các quy định về quản lý bảo vệ tài nguyên nước được thực hiện thường xuyên. Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng thành lập Ban Điều phối lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn và vùng bờ Quảng Nam – Đà Nẵng có nhiệm vụ giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước trên lưu vực để đảm bảo sử dụng hiệu quả, tiết kiệm, hài hoà.

PV: Thưa ông, quá trình triển khai thực hiện Luật Tài nguyên nước năm 2012, trong công tác quản lý, kiểm tra giám sát địa phương gặp những khó khăn gì?

Ông Võ Như Toàn: Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý tài nguyên nước của địa phương vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế nhất định. Đến nay, hệ thống cơ sở dữ liệu về tài nguyên nước chưa được đầy đủ, thiếu đồng bộ, dẫn đến công tác chuyển tác chuyển đổi số nói chung và công tác quản lý, dự báo sớm tình hình hạn hán, thiếu nước, lũ lụt, ô nhiễm, cạn kiệt nguồn nước thực tế ở địa phương còn hết sức khó khăn.

Hoạt động khai thác, sử dụng nước nhiều vùng, địa phương không có quy hoạch, kế hoạch do công tác quy hoạch tài nguyên nước trên địa bàn chưa được phê duyệt. Ngoài ra, mạng lưới trạm quan trắc, giám sát còn thiếu nên việc đáp ứng yêu cầu đánh giá số lượng, chất lượng và dự báo diễn biến tài nguyên nước còn hạn chế.

Việc phân bố nước không đều theo không gian, thời gian cùng với tác động của BĐKH và suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước; mâu thuẫn sử dụng nước trên lưu vực sông; khả năng tiếp cận nước sạch an toàn chưa cao; hiệu quả sử dụng nước thấp, tuy nhiên khung pháp lý cho các nội dung này còn thiếu gây khó khăn trong công tác chỉ đạo điều hành.

Trong khi đó, ý thức chấp hành pháp luật về tài nguyên nước của một số tổ chức, cá nhân chưa đầy đủ, đặc biệt là đã được cấp giấy phép tài nguyên nước nhưng chưa thực hiện đúng các nội dung quy định của giấy phép.

PV: Như vậy, nhằm từng bước nâng cao ý thức của người dân và doanh nghiệp về tầm quan trọng của tài nguyên nước, địa phương sẽ có những giải pháp như thế nào, nhất là ở khu vực khu vực miền núi - nông thôn?

Ông Võ Như Toàn: Thông qua các hoạt động như tổ chức hưởng ứng Ngày Nước thế giới, ngày Khí tượng thế giới, Ngày Môi trường thế giới, Giờ Trái đất; các buổi tọa đàm và các phương tiện thông tin, Sở TN&MT phối hợp với các địa phương, đơn vị thường xuyên tổ chức tuyên truyền, phổ biến và giới thiệu văn bản quy phạm pháp luật tài nguyên nước đến người dân và doanh nghiệp.

Song song đó, Sở tham mưu tổ chức nhiều lớp tập huấn cập nhật các quy định trong lĩnh vực tài nguyên nước, đối tượng chủ yếu là cán bộ Phòng TN&MT các huyện, thị xã, thành phố; cán bộ địa chính - môi trường cấp xã và các doanh nghiệp có hoạt động trong lĩnh vực này.

Riêng đối với các khu vực miền núi - nông thôn, việc tổ chức các hoạt động tuyên truyền phổ biến pháp luật về tài nguyên nước sẽ được lồng ghép thông qua các cuộc họp thôn, bản, tổ dân phố; tuyên truyền trên hệ thống loa phát phát thanh của huyện, xã.

Tại các buổi mitting hưởng ứng Ngày Nước thế giới, Ngày môi trường thế giới, chúng tôi cũng vận động người dân tham gia dọn vệ sinh môi trường, khơi thông cống rảnh, nạo vét kênh mương, duy tu, sửa chữa các công trình cấp nước sạch tập trung; tổ chức trồng cây xanh và bảo vệ rừng đầu nguồn,…

Thông qua các hoạt động nêu trên đã góp phần nâng cao đời sống, sức khoẻ của người dân, đặc biệt là chuyển biến rõ trong nhận thức về sử dụng nước sạch, giữ gìn bảo vệ các nguồn nước, bảo vệ rừng đầu nguồn, thay đổi dần hành vi, tập quán sử dụng nước thiếu vệ sinh của người dân miền núi, nông thôn.

Hiện nay tỷ lệ người dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh ở Quảng Nam chiếm khoảng 95,5%, số hộ sử dụng nước đạt quy chuẩn gần 46%, cơ bản đáp ứng nhu cầu dùng nước của người dân nông thôn.