Còn vướng mắc, bất cập
Theo Báo cáo của UBND tỉnh Quảng Bình, từ khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, địa phương đã quyết định thu hồi đất để thực hiện các dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh; Phát triển kinh tế- xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm. Theo đó, thu hồi vì mục đích quốc phòng, an ninh với 24 công trình, dự án với diện tích 49, 41 ha; thu hồi vì mục đích phát triển kinh tế- xã hội với 1.279 công trình, dự án với diện tích hơn 3,7 nghìn ha.
Bên cạnh đó, thu hồi đất vi phạm pháp luật về đất đai theo Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai đối với những trường hợp giao đất, cho thuê đất không đúng đối tượng, không đúng thẩm quyền với diện tích hơn 15 ha; Thu hồi đất được giao, cho thuê nhưng không đưa vào sử dụng, chậm tiến độ sử dụng với diện tích hơn 82 ha...
Đánh giá chung của UBND tỉnh Quảng Bình, công tác thu hồi đất sau khi Luật Đất đai có hiệu lực trên địa bàn cho đến nay được thực hiện tương đối tốt, việc thu hồi đất căn cứ theo quy hoạch, kế hoạch đất được phê duyệt. Những kiến nghị được các cấp, các ngành từ huyện đến cơ sở chủ động quan tâm, giải quyết theo thẩm quyền, góp phần làm giảm bức xúc và hạn chế thấp các vụ khiếu kiện lên cơ quan cao hơn.
Tuy vậy, việc thu hồi đất các Dự án chậm tiến độ vẫn còn nhiều vướng mắc, bất cập. Theo quy định tại Điểm i Khoản 1 Điều 64, Điều 82 và Điều 92 Luật Đất đai 2013 thì các dự án bi thu hồi đất do chậm tiến độ, nhà đầu tư sẽ không được bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất.
Trong khi đó, quy định tại Điều 4 Thông tư liên tịch số 14/2015/TTLT-BTNMT- BTP, ngày 4/4/2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Tư pháp thì quỹ đất thu hồi của các dự án chậm tiến độ sẽ được đưa vào để đấu giá quyền sử dụng đất; Nhà nước thu hồi đất của người bán tài sản gắn liền với đất thuê để cho người mua tài sản tiếp tục thuê đất.
Mặt khác, theo Nghị định số 01/2017/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số Nghị định chi tiết thi hành Luật Đất đai, trong đó tại khoản 14 Điều 2 (bổ sung Điều 15b vào Nghị định số 43/2014/NĐ-CP) quy định cách xử lý quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất khi thu hồi đất đối với trường hợp chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư theo quy định của pháp luật thì chủ đầu tư được tiếp tục sử dụng đất 24 tháng kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt hoạt động. Trong thời hạn 24 tháng kể từ khi dự án đầu tư bị chấm dứt hoạt động theo quy định, chủ đầu tư được thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, bán tài sản hợp pháp gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác theo quy định của pháp luật.
Đề xuất trả lại tiền đấu giá cho nhà đầu
Ông Đoàn Ngọc Lân- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho rằng, nếu thu hồi đất các dự án chậm tiến độ theo Luật Đất đai, chủ đầu tư sẽ không được bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, quỹ đất này được đưa vào quỹ đất để đấu giá, các chủ đầu tư không được thực hiện các quyền có liên quan. Điều này gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư và nhà đầu tư thường khiếu kiện do không được bồi thường về đất, tài sản và các chi phí đầu tư vào đất.
Lý giải về quan điểm này, lãnh đạo tỉnh Quảng Bình cho rằng phần lớn các dự án chậm tiến độ đã hình thành khối lượng lớn tài sản trên đất do chủ đầu tư đã thực hiện, một số khu đất đã trả tiền một lần cho các thời gian thuê nên không đủ điều kiện để đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 119 Luật đất đai 2013. Mặt khác, tại khoản 3 Điều 5 Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy đinh về tài sản và vốn đầu tư hợp pháp của doanh nghiệp và chủ đầu tư sở hữu doanh nghiệp không bị quốc hữu hóa, không bị tịch thu bằng biện pháp hành chính.
Dự án khu lịch nghỉ dưỡng Thanh Hà - Đá Nhảy của Công ty CP Việt Thiên Bình được tỉnh Quảng Bình phê duyệt dậm chân tại chổ
Do đó, UBND tỉnh Quảng Bình đề xuất bổ sung quy định đối với tài sản do nhà đầu tư tạo lập, số tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đã nộp một lần cho cả thời gian thuê thì sẽ được đưa ra đấu giá và hoàn trả lại cho nhà đầu tư bị thu hồi đất do chậm thực hiện tiến độ dự án. Phương án này nhằm thuận lợi hơn trong việc xử lý các dự án chậm tiến độ, hạn chế khiếu kiện, khiếu nại liên quan đến việc thu hồi các dựa án chậm tiến độ.
UBND tỉnh Quảng Bình cho biết, qua rà soát của các sở ban ngành liên quan, hiện trên địa bàn có 173 dự án chậm tiến độ, chiếm tỷ lệ 22,7% tổng số dự án trên địa bàn. Trong đó, ngoài phạm vi khu kinh tế, khu công nghiệp có 87 dự án, bao gồm 39 dự án chưa triển khai thi công hạng mục nào cả.
