Quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước quốc gia

Tham dự Tọa đàm có các Đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài nguyên nước.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân Lê Thanh Kim chia sẻ: Trong vài thập kỷ gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong phát triển về kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những đóng góp quan trọng trong sự tăng trưởng kinh tế, xã hội, công cuộc xóa đói, giảm nghèo, tài nguyên nước của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có những thách thức như: biến đổi khí hậu dẫn đến tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước vẫn tiếp tục gia tăng.

Đặc biệt, cách đây khoảng nửa tháng, chúng ta chứng kiến thấy các hồ thủy điện đã cạn, là minh chứng cho những tác động của biến đổi khí hậu và cạn kiệt nguồn nước.

Mặt khác, tăng trưởng kinh tế không ngừng dẫn đến nhu cầu nước của các ngành kinh tế-xã hội tăng lên, cũng như nhu cầu sinh hoạt dân sinh đòi hỏi phải có nguồn nước để bảo đảm cho cuộc sống và cần nhiều hơn nữa trong quá trình phát triển đời sống của con người. Việc quản lý và phát triển hiệu quả nguồn tài nguyên nước là vấn đề vô cùng quan trọng với tất cả các quốc gia trên thế giới. Vấn đề an ninh nguồn nước đã và đang được đặt ra tại nhiều quốc gia.

Vì vậy, để tiếp tục nâng cao hiệu quả sử dụng và bảo tồn tài nguyên nước, hướng tới bảo đảm an ninh nguồn nước, Bộ TN&MT đã xây dựng Dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) trình Chính phủ trình Quốc hội. Hiện nay, dự thảo Luật đang được cho ý kiến tại Kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XV. Dự án luật không chỉ được cộng đồng các doanh nghiệp mong đợi mà còn được cơ quan Nhà nước các cấp quan tâm bởi sự kỳ vọng vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý tài nguyên nước trong bối cảnh cần tăng cường bảo đảm an ninh nguồn nước, khắc phục những bất cập, tồn tại trong công tác quản lý tài nguyên nước và yêu cầu hội nhập quốc tế.

Với tầm quan trọng của tài nguyên nước trong đời sống xã hội, ông Lê Thanh Kim cho biết, Tọa đàm “Quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước” được tổ chức nhằm trao đổi, thảo luận các ý kiến vào vấn đề quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước, qua đó đóng góp vào các quy định của Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) đang được Quốc hội cho ý kiến để hoàn thiện hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, bảo đảm minh bạch, khai thác tối đa nguồn lực tài nguyên nước, bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia.

“Báo Đại biểu Nhân dân mong muốn nhận được góp ý của các chuyên gia, các đại biểu về việc quản lý nhà nước về tài nguyên nước- những khó khăn, thách thức đặt ra hiện nay; phân định chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên nước từ quy hoạch, điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, sử dụng, bảo vệ phát triển thủy lợi… Đặc biệt, đưa ra những giải pháp nhằm quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước, đóng góp ý kiến vào Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi).”- ông Lê Thanh Kim nhấn mạnh.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Ngô Mạnh Hà chia sẻ, thực trạng quản lý tài nguyên nước ở Việt Nam còn rất nhiều bất cập.

Thứ nhất, có sự giao thoa chồng chéo. Trên một dòng sông có rất nhiều bộ, ngành quản lý, nhiều đạo luật có phạm vi điều chỉnh liên quan đến dòng sông. Vì vậy, công tác triển khai sẽ giảm hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý.

Bên cạnh đó, Luật Tài nguyên nước năm 1998 và năm 2012 thiếu hẳn khung pháp lý về an ninh nguồn nước. Với bối cảnh tài nguyên nước chịu nhiều áp lực nền, cộng thêm việc chưa có cơ chế rõ ràng để tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác bảo vệ, phát triển tài nguyên nước trong bối cảnh điều kiện - nguồn lực đầu tư cho ngành nước cực kỳ hạn chế.

Thứ hai, việc sử dụng nước không hiệu quả và việc chưa tính toán đầy đủ giá trị của tài nguyên nước trong các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội. Khâu thực thi pháp luật ở địa phương còn chưa nghiêm và nhiều tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên nước chưa hợp lý và chưa đúng các quy định về pháp luật. Vì vậy, vấn đề sửa đổi hệ thống pháp luật về tài nguyên nước là rất cấp bách.

Theo thống kê, cả nước hiện có hơn 900 hệ thống công trình thủy lợi với khoảng 70.000 công trình gồm 6.750 hồ chứa nước, gần 20.000 trạm bơm, gần 300.000 km kênh mương và hàng chục nghìn km đê sông, đê biển.

Việc quản lý nhà nước từ quy hoạch, điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, sử dụng, bảo vệ phát triển thủy lợi chiếm một tỷ lệ rất lớn trong quản lý nguồn nước. Do vậy, nếu không làm rõ và phân định chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên nước sẽ làm giảm hiệu quả hoạt động do sự chồng chéo về nhiệm vụ.

Với 2 chủ đề “Nhiều thách thức về chính sách quản lý tài nguyên nước” và “Kỳ vọng vào quyết sách lớn cho nguồn nước quốc gia, tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà quản lý đã góp ý kiến về việc quản lý nhà nước về tài nguyên nước - những khó khăn, thách thức đặt ra hiện nay. Cùng với đó, phân định chức năng quản lý nhà nước về tài nguyên nước từ quy hoạch, điều tra cơ bản, thăm dò, khai thác, sử dụng, bảo vệ phát triển thủy lợi…

Các đại biểu cũng đề xuất những giải pháp nhằm quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên nước, góp ý vào dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi).