Phân loại rác tại nguồn - từ cơ chế đến hành động: Hy vọng từ đổi thay nhận thức

Chương trình nằm trong chuỗi hoạt động phân loại rác tại nguồn của Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị Urenco.

Không đặt mục tiêu quá lớn

Mặc dù mục tiêu của Chương trình nhằm thay đổi hành vi của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn quận trong việc phân loại rác và bỏ rác đúng giờ, đúng nơi quy định; nâng cao hiệu quả quản lý, thu gom rác; nâng cao chất lượng môi trường và bước đầu tham gia vào hoạt động tái chế nói chung và của Urenco nói riêng… tuy nhiên, kỳ vọng đầu tiên của Chi nhánh Hoàn Kiếm là truyền đi thông điệp phân loại rác đến tất cả các cơ quan, đơn vị và từng người dân trên địa bàn để mở ra những khái niệm mà đối với một số người đôi khi còn mới mẻ: khái niệm phân loại rác.

Với phương châm làm chắc từng khâu, làm tới đâu hiệu quả tới đó, khi bắt tay vào thực hiện Chương trình, Giám đốc Chi nhánh Nguyễn Chiến Thắng đã nghĩ ngay tới việc tuyên truyền sao cho thấm.

Giáo dục ý thức phân loại rác cho những tâm hồn thơ trẻ.

Có lẽ trách nhiệm trong công việc cộng với niềm say mê gắn bó nhiều năm với rác đã khiến ông cùng đội ngũ cán bộ, nhân viên Chi nhánh đặt mình vào vị trí của chính quyền và người dân. Sự đồng thuận quan điểm, mục tiêu giữa Chi nhánh với UBND quận đã sớm cho Chi nhánh một cơ hội thuận lợi trong thực hiện Chương trình. Điều quan trọng là làm sao để triển khai công việc cụ thể một cách khoa học, hiệu quả, không khoa trương nhưng đã là phong trào thì phải sôi động, lôi cuốn; đánh thức lòng tự trọng về giá trị người phố cổ - Tràng An và khơi gợi các giá trị mang lại cho chính người dân về môi trường và kinh tế trong thực hiện phân loại rác.

Các hoạt động tuyên truyền được tổ chức phối hợp với đổi rác lấy quà. Sự quan tâm của chính quyền, tinh thần tích cực phối kết hợp tổ chức sự kiện của các cơ quan, đơn vị và sự hưởng ứng tham gia nhiệt tình của người dân đã mang lại động lực cho Chi nhánh. Hoạt động phân loại không chỉ diễn ra ở sự kiện mà đã được duy trì thực hiện ở một số cơ quan, đơn vị và các hộ gia đình. Đây cũng là bằng chứng cho thấy tính đúng đắn của Chương trình và đặt ra yêu cầu cố gắng hơn nữa đối với những người làm công tác quản lý rác.

Công tác tuyên truyền đã được thực hiện tới 18 phường với 132 tổ dân phố, Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận, Tổ trưởng dân phố, các Hội Phụ nữ, Thanh niên; phối hợp Phòng giáo dục tổ chức tuyên truyền và tổ chức sự kiện ở 52 trường; phối hợp tuyên truyền với Hội Liên hiệp Phụ nữ quận; các phòng chuyên môn guận; cán bộ, công nhân viên Chi nhánh, toàn thể người dân hộ kinh doanh trên địa bàn quận và người thu gom rác tự do…

Đánh giá sơ bộ giai đoạn 1 năm 2020 và 10 tháng đầu năm 2021, khối lượng thu đổi rác tái chế ngày GreenDay là 24.848kg; khối lượng thu mua rác tái chế hàng ngày là 926.371kg, rác được đưa về kho tập kết rác tại Lâm Du để thực hiện các công đoạn tiếp theo.

Bài học kinh nghiệm

Từ hoạt động thực tiễn, Giám đốc Nguyễn Hữu Chiến cho biết, chính quyền đóng vai trò hết sức quan trọng đối với thành công của Chương trình nói riêng cũng như trách nhiệm bảo vệ môi trường và thực hiện phân loại rác tại nguồn. Cũng theo Giám đốc Nguyễn Hữu Chiến, rút kinh nghiệm từ mô hình 3R trước đây, lần này, đơn vị đã trao quyền đồng hành và sự tin tưởng vào chính quyền địa phương để cùng thực hiện. Tiếng nói của chính quyền cùng các biện pháp quản lý có tác động rất tích cực đến người dân. Và rõ ràng ở đây, chính quyền cùng người dân đều nhận ra những giá trị về môi trường và kinh tế mà Chương trình mang lại. “Thời gian chưa đủ dài để chúng tôi đề cập đến các giá trị kinh tế, nhất là khi Luật Bảo vệ môi trường 2020 với các điều khoản có lợi cho các tổ chức cá nhân khi thực hiện phân loại rác chưa ban hành. Tuy nhiên, trước mắt, những đổi thay tích cực về môi trường và nếp sinh hoạt trên địa bàn là điều mà ai cũng thừa nhận. Còn ở góc độ xã hội, hoạt động phân loại rác đã mang lại nguồn thu, cải thiện đời sống cho một số hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt đã tạo cơ hội để người dân quan tâm đến nhau hơn”.

Đưa thông điệp phân loại rác đến tận người dân.

Giải thích thêm về ý này, chị Nguyễn Thị Ngọc Anh - nhân viên phụ trách thu mua rác tái chế cho biết, ở một số ngõ phố, chị em phụ nữ đã phân loại rác, bán cho Chi nhánh và dồn số tiền bán được giúp đỡ các chị em có hoàn cảnh khó khăn. Chị Anh cũng cho biết thêm, có những Hội Phụ nữ trên địa bàn đã thu về từ nguồn phân loại và bổ sung vào quỹ đến cả trăm triệu đồng, đây quả là một con số khiến cho chúng ta phải suy nghĩ về giá trị của việc phân loại rác.

Trở lại kinh nghiệm thành công bước đầu của Chương trình, anh Vũ Thành Duy (số 2, Lý Nam Đế) - người có nhiều lần tham gia và chứng kiến chuỗi hoạt động của Chương trình cho biết: “Chứng kiến niềm say mê của Giám đốc Chi nhánh Nguyễn Hữu Chiến thông qua các buổi tiếp xúc làm việc với chính quyền, các tổ chức, cá nhân và phong cách, tác phong, những lời tâm huyết của Giám đốc tại các buổi tuyên truyền, các sự kiện, tôi tin rằng Chương trình sẽ mang lại những tín hiệu vui và hiệu quả thiết thực”. Cũng theo anh Duy, làm bằng tư duy, trách nhiệm sẽ cho ra kết quả từ năng lực và trách nhiệm, làm bằng niềm đam mê sẽ cho ra kết quả đam mê. Các yếu tố này cộng lại sẽ tạo nên thành công của Chương trình mà ở đó có cả năng lực, trách nhiệm và đam mê của những người làm công tác quản lý rác.

“Chúng tôi đặc biệt đề cao vai trò của người dân tham gia trong Dự án này. Mong muốn của quận Hoàn Kiếm là làm thay đổi nhận thức người dân trong bảo vệ môi trường, giảm lượng rác thải trong mỗi hộ gia đình, đồng thời tái sử dụng rác thải có thể dùng được, hạn chế thấp nhất xả thải ra môi trường. Đây là mong muốn từ nhiều năm qua và đến bây giờ chúng tôi chính thức khởi động. Phấn đấu trong năm 2021, rác thải của 18 phường sẽ được xử lý đồng bộ tại các nhà máy xử lý của thành phố theo quy định”

Ông Phạm Tuấn Long

Chủ tịch quận Hoàn Kiếm

Tuy nhiên, trước diễn biến dịch bệnh Covid-19 phức tạp, Chương trình gián đoạn trong triển khai sự kiện. Giám đốc Nguyễn Hữu Chiến hy vọng cuộc sống sớm trở lại bình thường để Chi nhánh tiếp tục triển khai các hoạt động tiếp theo, đồng thời có dịp tiếp xúc, lắng nghe phản hồi đóng góp từ chính quyền và người dân để có sự điều chỉnh giúp Chương trình hoàn thiện hơn, hiệu quả hơn. Giám đốc cũng bày tỏ mong muốn chính quyền và người dân tiếp tục ủng hộ đồng hành để không chỉ mang lại hiệu quả của Chương trình mà còn tạo ra những đổi thay trong nhận thức, hành vi, thói quen phân loại rác dài lâu, góp phần chung tay bảo vệ môi trường và đóng góp vào mục tiêu giảm rác, tăng tái chế, tiết kiệm năng lượng tài nguyên cho xã hội.