Núp bóng dự án để khai thác vàng trái phép ?

   

   

  Theo nguồn thông tin phản ánh của người dân, PV Báo Tài nguyên & Môi trường đã vượt hơn 200 km từ thành phố Thanh Hóa vòng qua xã Vạn Mai, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình mới đến được bản Chiềng, xã Trung Thành, huyện Quan Hóa, nơi chỉ cách xã Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La chưa đầy 10 km để “mục sở thị” quá trình khai thác cát “lạ đời” ở đây.

   

   

  Từ sáng sớm, khi trời còn đặc quánh sương mù, không gian tĩnh lặng của núi rừng đã bị xé tan bởi thứ âm thanh chát chúa phát ra từ 4 máy xúc công suất lớn, cùng vài máy bơm “hỏa lực” cao đào xới tan hoang cả một vùng bãi bồi ven triền sông Mã. Một người dân ở bản Tang, xã Trung Thành, huyện Quan Hóa bức xúc cho biết: Bản Chiềng, bản Phai xã Trung Thành trước kia là một điểm vàng sa khoáng bị rất nhiều đối tượng đục khoét, mấy năm gần đây tình hình tương đối ổn định. Thế nhưng, đầu năm 2013, nhiều máy móc với hệ thống sàng tuyển quặng ngang nhiên đi vào hoạt động được một thời gian thì bị chính quyền địa phương nghiêm cấm. Vậy mà khoảng tháng 6/2013 hiện tượng trên lại tái diễn dưới hình thức khai thác cát phục vụ cho Dự án Thủy điện Trung Sơn. Nhiều người dân sát khu vực khai thác “mắt tròn, mắt dẹt” không hiểu khai thác phục vụ dự án kiểu gì mà chỉ có duy nhất 1 xe ô tô chạy, nhưng có đến 4 máy xúc và 3 hệ thống sàng tuyển?

   

  Tận mắt chứng kiến tại khu vực khai thác thuộc bản Chiềng, chỉ một diện tích nhỏ nhưng có đến 3 máy xúc đang hoạt động, toàn khu vực bị đào xới nham nhở, đâu đó thấp thoáng một ụ cát nhỏ nhỏ mang tính chất “dự án”. Những chiếc máy xúc thi nhau múc từng lớp đất đá cát lẫn lộn đổ vào sàng tuyển có hệ thống tia phun nước để tìm kiếm một thứ gì đó quý hơn những hạt cát? Sau khi qua sàng, lớp đất đá cát “lộn tùng phèo” này được xúc lên một chiếc xe duy nhất rồi chở đi và theo người dân thì chúng được chở đến nơi kín đáo không ai biết để đãi… vàng?

   

  Sau quá trình tìm hiểu thì được biết 2 mỏ cát ở vị trí trên thuộc Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Thiên Mã (gọi tắt là Công ty Thiên Mã) được UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận phương án khai thác cát phục vụ Dự án Thủy điện Trung Sơn tại Công văn số 5003/UBND – CN, ngày 05/07/2013. Theo đó, khu vực 1 có diện tích 2 ha thuộc bản Quán Nhục, xã Trung Sơn; khu vực 2 có diện tích 3 ha thuộc bản Chiềng, xã Trung Thành, huyện Quan Hóa với khối lượng khai thác 10.000 m3 trong thời gian 2 năm. Tuy nhiên, khi PV Báo Tài nguyên & Môi trường hỏi về trách nhiệm khai thác tài nguyên và có hay không việc núp bóng dự án để khai thác vàng sa khoáng thì ông Hà Văn Tịnh - Chủ tịch HĐQT Công ty Thiên Mã lại “đá bóng” trách nhiệm này sang Công ty Cổ phần Quản lý Đường thủy nội địa và Xây dựng giao thông Thanh Hóa, đơn vị mà Công ty Thiên Mã đã ký kết hợp đồng chuyển giao quyền khai thác cát xây dựng và cung cấp cho Thủy điện Trung Sơn.

   

   

  Ông Hoàng Văn Huy - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Quản lý Đường thuỷ nội địa và Xây dựng giao thông Thanh Hóa cho biết hai công ty đã ký kết Hợp đồng kinh tế số 74/HĐKT/2013, ngày 23/09/2013 để chuyển giao quyền khai thác với đơn giá 200.00 đồng/m3 và trích lại 10.000 đồng/m3 để Công ty Thiên Mã chi phí. Cùng với đó là “khẳng định” không có chuyện lợi dụng để đào vàng? Trước khi doanh nghiệp vào làm là có hiện tượng các đối tượng đào đãi nhưng từ khi công ty tiếp quản thì không còn xảy ra? Còn hệ thống sàng tuyển được giải thích là sàng sỏi ra một bên và cát ra một bên. Thế nhưng, theo quan sát của PV thì sau sàng tuyển nó vẫn là một thứ đất đá hỗn lộn? Lạ lùng ở chỗ mỏ cát phục vụ công trình thủy điện lớn nhất tỉnh Thanh Hóa mà hơn một tháng đào bới mà chưa hề có nổi một xe cát phục vụ công trình? Vậy lượng cát đã đi đâu, và từng ngày, từng giờ khối lượng đất đá sau sàng tuyển được ô tô chở đi đã bị doanh nghiệp “hô biến” đi đường nào?. Trao đổi với ông Cao Minh Nguyệt - Chủ tịch UBND huyện Quan Hóa, thì ông Nguyệt cáo bận và hứa cho anh em lên kiểm tra, xử lý?.

   

   

  Trong Văn bản số 5003/UBND ngày 05/07/2013 của UBND tỉnh Thanh Hóa về chấp thuận phương án khai thác cát trên sông Mã tại huyện Quan Hóa của Công ty Thiên Mã có ghi rõ: Yêu cầu Công ty Thiên Mã chấp hành nghiêm phương án khai thác đã lập và được thống nhất, đảm bảo an ninh, môi trường trong quá trình khai thác; tuyệt đối không được lợi dụng việc khai thác cát để tận thu vàng sa khoáng (nếu có) dưới bất kỳ hình thức nào. Ngoài ra, trong Văn bản số 065/TĐTS – BP4 ngày 15/05/2013 của Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn đã khẳng định: Chủ thể chịu trách nhiệm trước pháp luật là Công ty Thiên Mã!.

   

  Câu hỏi đặt ra là: Việc chuyển giao quyền khai thác thực hiện một cách “vội vàng” giữa Công ty Thiên Mã và Công ty Cổ phần Quản lý Đường thủy nội địa và Xây dựng giao thông Thanh Hóa liệu đã được các ban, ngành chức năng phê duyệt? Dư luận không khỏi hoài nghi việc “vàng tặc” núp bóng dự án để trục lợi bất chính?.

   

  Bài và ảnh: Tuyết Trang -  Anh Tú