Ninh Hòa, Khánh Hòa: Khói bụi lò gạch bủa vây trường học, khu dân cư

Lò gạch bao quanh trường học

Chớm đến địa bàn xã Ninh Xuân, khi những ống khói và nóc lò gạch đã ở trong tầm mắt, có thể cảm nhận rất rõ cái nóng hừng hực và sự ngột ngạt. Tro, bụi khiến cho bầu không khí mờ đục như trong màn sương. Dân cư xã Ninh Xuân tập trung dọc hai bên QL 26. Đây cũng là khu vực tập trung lò gạch, bởi phần lớn các hộ gia đình nằm hai bên ven đường lộ đều có nghề làm gạch. Khuôn viên gia đình cũng đồng thời là nơi sản xuất. Sân, vườn chính là mặt bằng đặt “công xưởng”. Lò gạch nằm ngay trước sân, hay sau nhà, chỉ cách chỗ ăn ở có vài bước chân đến vài chục mét.

Cách Trạm Y tế xã chừng hơn trăm mét là một cở sở sản xuất gạch lớn. Ngày trước cửa ngôi nhà cấp bốn, nơi ở của hộ gia đình,là lò gạch đang đỏ lửa, ống khói phả lên không gian làn khói đen đặc. Mấy cái gường ngủ chỉ cách lò gạch chừng chưa đầy 10 mét. Nắng hè chói chang cộng hưởng với hơi nóng phả ra từ lò lửa, khói, bụi, khiến cho bầu không khí trở nên khô nóng hầm hập. Càng ngột ngạt khi mọi khoảng trống, từ mép đường đến sân, vườn đều được tận dụng để tập kết những đất, gạch mộc, chất đốt với những “núi” củi, trấu chất cao. Đất, cát, than, củi, vương vãi khắp nơi. Những cơ sở sản xuất gạch như thế, ở Ninh Xuân nhiều vô số kể.

Những ống khói phả lên luồng khói đen

Trường tiểu học số 1 Ninh Xuân nằm ở cửa ngõ phía đông của xã, sát đường QL26. Ngay phía đối diện là Nhà máy gạch ngói Ninh Hòa- TN25, nơi đặt hệ thống lò nung gạch, cũng là bãi tập kết gạch thành phẩm, chất đốt, nguyên vật liệu các loại. Đập vào mắt là một ống khói lừng lững như ngọn hải đăng. Cách ống khói nhà máy chừng chưa đầy 150 m là Trường Mầm non Ninh Xuân.

Ở cửa ngõ phía Tây, Trường trung học cơ sở Lý Thường Kiệt cũng không thoát khỏi sự bủa vây của lò gạch. Ngoại trừ phía núi, 3 phía còn lại của ngôi trường đều thấy những bức tường ám khói của những lò gạch. Cách cửa sổ lớp học chừng hơn trăm mét là những cột khói đen.

Bên kia cổng trường Tiểu học số 1 Ninh Xuân là nhà máy gạch ngói Ninh Hòa- TN 10

Trụ sở UBND xã Ninh Xuân, kề bên là Trạm Y tế xã nằm ở khu vực có nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp, gạch ngói. Ngay phía đối diện là Nhà máy gạch ngói Ninh Hòa-TN 10 với ống khói to vật vã. Chếch sang phía trái còn có một nhà máy đường, công suất 6.000 tấn mía/ngày. Tứ phía đều có ống khói, lò gạch. Đứng trên tầng hai của trụ sở xã, ngay phía trước mặt tòa nhà có đến năm, sáu ống khói lừng lững. Phía sau trụ sở xã, cũng là phía sau Trạm Y tế, ở khoảng cách chừng hơn trăm mét, lô nhô những lò gạch, những cột khói đen. Tiếng ồn phát ra từ máy nổ, máy cắt gạch.. nhức nhối.

Vô số lò gạch ngay phía sau trụ sở xã và Trạm y tế

Ông Võ Hương- Phó Chủ tịch UBND xã Ninh Xuân tiếp khách trong căn phòng có cửa sổ đóng kín. Ông Hương nói: “Một hai ngày mà không lau, mặt bàn bám lớp bụi dày cả ly”. Ông Hương cho biết, giai đoạn cao điểm, trước năm 2004,trên địa bàn xã có đến gần 100 cơ sở sản xuất gạch ngói với chất đốt chủ yếu là than. Sau khi có chủ trương về lộ trình hạn chế, dần chấm dứt sản xuất gạch nung thủ công, nhiều gia đình ở Ninh Xuân đã bỏ lò gạch đứng, nhưng vẫn tiếp tục đầu tư xây lò gạch thủ công, chỉ khác là thay bằng kiểu lò nằm, hoặc chuyên gia công cung cấp gạch mộc. Đến nay địa phương vẫn còn 50 cơ sở sản xuất gạch ngói với tổng công suất 750 ngàn đến1 triệu viên/ngày, chưa kể 2 nhà máy gạch tuy nen, sản xuất gần như quanh năm. Khoảng 30% trên tổng số 12.700 dân số của địa phương sống bằng nghề gạch ngói.

Môi trường ô nhiễm, sức khỏe người dân bị ảnh hưởng là tất yếu. Trạm y tế Ninh Xuân không có thống kê về tuổi thọ bình quân của người dân địa phương, song thừa nhận, các bệnh về đường hô hấp, bệnh về mắt tại đây khá phổ biến. Trong khi đó ông Võ Hương cho biết, mấy năm gần đây, tại 2 thôn của xã có tới hơn 10 trường hợp tử vong do mắc các căn bệnh ung thư, khi mới ở độ tuổi 40- 50. Chưa biết căn bệnh nan y này có liên quan gì tới yếu tố môi trường tại địa phương?

NguyễnVăn