Nhọc nhằn nghề “canh sóng” hái rong mứt

Leo ghềnh hái rong mứt

Khi trời còn chưa tỏ, hơi sương lạnh còn len lỏi theo những đợt gió lùa, những người dân thôn An Vĩnh, xã Tịnh Kỳ đã bắt đầu một ngày đi hái rong mứt trên các ghềnh đá Thạch Ky Điếu Tẩu với đầy hi vọng. Khoác trên người chiếc áo mưa tiện lợi, bà Phạm Thị Ninh cùng những người khác trong làng bám mình trên những ghềnh đá để thu hoạch rong mứt. Bên dưới lớp áo mưa mỏng manh, làn da bà Ninh tái nhợt vì ngấm nước mưa, nước biển và cả vì gió lạnh.

Sóng tan, với đôi tay mang găng cao su, bà Ninh thoăn thoắt bứt những thân rong đen óng, bám chặt trên ghềnh đá trơn trợt. Đôi mắt theo thói quen, chốc lát lại liếc nhanh về phía biển. Thấy con sóng lớn từ đằng xa, bà vội lui chân về phía bờ...

Nghề hái rong mứt từ lâu là inh kế của bao người dân miền biển trong mùa biển động

“Cái nghề này nó nguy hiểm. Rong mứt mọc trên ghềnh đá và chỉ có vào mùa biển động. Bởi vậy nên vừa hái rong phải vừa canh sóng. Không cẩn thận là bị sóng lôi xuống biển, mất mạng như không. Rong cũng rất trơn, phải đeo găng tay mới hái được”.- bà Ninh cho biết.

Đối với phụ nữ làng chài, dù mùa mứt chỉ kéo dài vài bốn tháng nhưng đó cũng như là nghề mưu sinh chính. Bởi nếu chịu khó, thời tiết ủng hộ và may mắn thì chỉ sau một mùa mứt họ có thể thu nhập lên đến 50 – 70 triệu.

Sinh ra và lớn lên tại làng, đến nay đã 65 tuổi, bà Phạm Thị Phượng vẫn từng ngày bám biển. Bà Phượng kể, từ nhỏ đã theo chân bà ngoại ra biển. Sau này lớn lên thì đi hái cùng chị em trong xóm. Bà Phượng cho biết mứt biển được gọi là "lộc trời" bởi nó mọc vào mùa biển động, khi những con thuyền thúng, tàu bè phải nằm bờ.

Người hái rong phải liên tục canh chừng các con sóng

“Hái rong tùy vào con nước. Nhưng thường thì phải thức dậy sớm, tui chế gói mỳ tôm ăn cho ấm bụng. Mùa này lạnh, ăn mỳ rất tiện lợi, vừa no, vừa ấm. Ăn xong ra biển thì trời hừng hừng sáng. Nếu tối quá thì mang theo đèn pin, đeo trên đầu để soi. Ngày hái vài tiếng, được dăm lạng rong, cũng đủ đắp đổi qua ngày mưa gió”, bà Phạm Thị Phượng chia sẻ.

Nghề nguy hiểm

Rong mứt hay mọc trên những gành đá dọc theo chân sóng. Thời điểm nạo loại rong này thường là mùa đông mưa dầm gió bấc. Những bãi đá gập ghềnh, cheo leo, hang hố hiểm hóc là nơi rong mứt mọc nhiều.

Mặc dù nhìn đơn giản, nhưng nghề hái mứt cũng có nhiều rủi ro, khi những người đi hái rong mứt đều đã lớn tuổi, người “trẻ” cũng đã trên dưới 60. Việc ngâm mình nhiều giờ dưới nước biển hay đi trên những tảng đá đầy rong, rêu trơn trượt cũng đều là những mối nguy hiểm với mọi người. Ở các làng biển, dân hái rong lưu truyền câu vè “Cũng vì rong mứt ngọt lành/Mà anh té hố ngã gành bao phen”. Vậy nhưng, có những người đi thu hoạch mứt để kiếm thêm thu nhập cải thiện cuộc sống, cũng có những người vì “đến hẹn lại lên”, vẫn muốn có mứt trong nhà để không “lỡ hẹn” với biển.

Để hái rong mơ, người dân phải bám mình trên những ghềnh đá trơn trượt, bên cạnh là sóng biển và gió rét tấp vào người.

Từ đầu tháng 11 Âm lịch hàng năm, rau mứt bắt đầu sinh sôi trên những gành đá ven biển Quảng Ngãi. Đó cũng là lúc người dân rủ nhau thu hoạch “lộc trời” kiếm thêm thu nhập. “Muốn hái được nhiều phải ra chỗ đá ngay mép sóng, chứ ở xa thì hái không được bao nhiêu. Trước kia cũng có một chị đi hái rong mứt bị ngã, tử vong”, ông Phạm Văn Thanh (xã Tịnh Kỳ) cho hay.

Tầm 9 giờ sáng, số người đi hái rong cũng tản mác dần. Bà Ninh cũng chuẩn bị ra về, chao nhẹ chiếc rổ con đã chứa kha khá rong, bà chép miệng:

“Nhiêu đây chắc được 2 lạng, mang bán khoảng 50.000 đồng đó mấy đứa. Cái nghề này nó cực mà thảm quá. Âu cũng là vì mưu sinh”. Bà Ninh vừa dứt lời thì có tiếng gọi.

“Bà Ninh ơi, bà đâu rồi?”. Đứng khuất sau tảng đá, bà Ninh nói vóng ra: “Tui đây, tui đây!”.

Bà cười, rồi nói như phân bua: “Nghề này sống chết cận kề, đi làm phải trông chừng, nhắc nhở lẫn nhau. Đừng ham rong mà quên con sóng dữ…”

Mứt biển được xem là lộc trời cho giúp người dân làng biển có thêm thu nhập vào những ngày cận kề Tết và buổi giêng hai…

Trời lại đổ mưa, gió và sóng mỗi lúc một lớn, đoàn người hái rong mứt vượt qua ghềnh đá rồi trèo lên con dốc trơn trợt để về nhà. Vẫn còn kịp phiên chợ sáng để bán mớ rong tươi vừa hái được. Với người dân sinh ra và lớn lên ở làng chài này, sau mỗi mùa mứt, họ lại tràn đầy hi vọng về một cái Tết ấm no, đủ đầy hơn.