Nhất trí cao với những nội dung sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường

Lựa chọn giữa 2 phương án

Đối với vấn đề phân loại dự án đầu tư có tác động đến môi trường, hiện UBTVQH đang đưa ra 2 phương án để lấy ý kiến của đại biểu. Phương án 1, phân loại dự án đầu tư thành 4 nhóm gồm: Dự án đầu tư phải thực hiện Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và phải có Giấy phép môi trường (GPMT); Dự án đầu tư chỉ phải thực hiện ĐTM và không phải có GPMT; Dự án đầu tư không phải thực hiện ĐTM nhưng phải có GPMT; Dự án không phải thực hiện ĐTM và không phải có GPMT. Phương án 2 là phương án tiếp thu ý kiến Đại biểu Quốc hội (ĐBQH), theo đó, quy định rõ tiêu chí phân loại dự án theo mức độ tác động đến môi trường. Đồng thời, dự án đầu tư được phân thành 4 nhóm gồm: có nguy cơ tác động xấu đến môi trường mức độ cao, có nguy cơ, ít có nguy cơ và không có nguy cơ tác động xấu đến môi trường…

Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) gồm 16 chương 175 điều. Có 9 nội dung của dự thảo Luật đang tiếp tục xin ý kiến Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10. Đó là, chính sách của Nhà nước về bảo vệ môi trường; Bảo vệ môi trường nước, đất, không khí; Quy hoạch bảo vệ môi trường; Đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường; Quản lý chất thải; Ứng phó với biến đổi khí hậu; Phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường; Công cụ kinh tế, chính sách và nguồn lực bảo vệ môi trường; Kiểm toán môi trường.

Thảo luận tại hội trường, đa số các đại biểu đều đồng ý với Phương án 2. Theo đại biểu Phạm Văn Tuân (Thái Bình) quy định như vậy sẽ bảo đảm sự thống nhất, xuyên suốt các tiêu chí Môi trường trong xác định đối tượng đánh giá sơ bộ tác động môi trường, ĐMT, GPMT và đăng ký môi trường, bảo đảm tính linh hoạt trong việc điều chỉnh danh mục đối tượng phải thực hiện ĐMT, cấp GPMT.

Về đối tượng phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường, Phương án 1, tất cả Dự án đầu tư phải có chủ trương đầu tư đều là đối tượng phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Phương án 2, chỉ có các dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường ở mức độ cao mới phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Vấn đề này, có 39/50 Đoàn ĐBQH có ý kiến đề nghị thực hiện theo Phương án 2. Đại biểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cho rằng, việc quy định dự án thuộc nhóm 1 là nhóm có tác động môi trường ở mức độ cao, là đối tượng phải thực hiện ĐMT sơ bộ sẽ sát với thực tế, bảo đảm hiệu quả và có tính khả thi hơn. Còn theo đại biểu Phạm Thị Thu Trang (Quảng Ngãi), dự án không có khả năng gây ô nhiễm môi trường thì không đánh giá tác động môi trường.

Về thẩm quyền thẩm định Báo cáo ĐTM, Phương án 1, giao Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành chủ trì, phối hợp với UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định báo cáo ĐTM đối với dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của mình nhằm phát huy vai trò, năng lực, nguồn lực của các Bộ chuyên ngành, thuận lợi cho việc thực hiện thủ tục hành chính liên thông. Phương án 2, giao cho UBND cấp tỉnh phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang bộ thẩm định các dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của các Bộ, cơ quan ngang bộ (trừ Bộ TN&MT, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an) trên địa bàn. Kết quả xin ý kiến, đa số các Đoàn ĐBQH đề nghị thực hiện theo Phương án 2 (40/50 Đoàn có ý kiến về nội dung này).

Về GPMT, Phương án 1, chỉ dùng 1 loại GPMT trong đó, bao gồm cả nội dung cấp phép xả nước thải vào công trình thủy lợi theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014, Luật Thủy lợi và Luật Tài nguyên nước. Phương án 2, vẫn có giấy phép “xả nước thải vào công trình thủy lợi” theo quy định của Luật Thủy lợi được Quốc hội thông qua năm 2017 và đang được triển khai thực hiện một cách thuận lợi.

Đa số ý kiến đại biểu đồng tình với phương án quy định chỉ dùng 1 loại GPMT, trong đó, gồm cả nội dung cấp phép xả thải vào công trình thủy lợi, thay thế 7 loại giấy tờ thủ tục hành chính cấp phép về môi trường. Tuy vậy, còn một số đại biểu vẫn băn khoăn về vấn đề đảm bảo chất lượng nguồn nước cung cấp cho sản xuất và nước sinh hoạt của các công trình thủy lợi. Mặt khác, việc cấp giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi hiện đang được quy định tại Luật Tài nguyên nước, Luật Thủy lợi. Do vậy, UBTVQH sẽ chỉ đạo cơ quan trình và cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, báo cáo Quốc hội.

Nhà máy xử lý nước thải tập trung. Ảnh: MH

Các đại biểu nghiên cứu rất kỹ nội dung sửa đổi

Ngoài những vấn đề nêu trên, UBTVQH cũng đã tiếp thu chỉnh lý quy định về phân loại chất thải rắn sinh hoạt thành 3 loại cơ bản và căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương, UBND cấp tỉnh quyết định việc phân loại cụ thể chất thải rắn sinh hoạt khác như tại Điều 76; quy định chi tiết về quản lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân; quy định giá tối đa đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; mức chi trả của hộ gia đình, cá nhân cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên lượng, loại chất thải phát sinh. Về lộ trình thực hiện, chậm nhất trước ngày 31/12/2024 như tại Khoản 9 Điều 80 Dự thảo Luật. Chỉnh lý về những hành vi bị nghiêm cấm; quy chuẩn kỹ thuật về môi trường; về trách nhiệm quản lý Nhà nước của Chính phủ, các bộ, ngành và UBND các cấp; quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và cộng đồng dân cư trong bảo vệ môi trường; về tính khả thi, thống nhất trong hệ thống pháp luật; về văn phong, bố cục, kỹ thuật văn bản… cũng đã được rà soát, chỉnh lý, bổ sung.

Theo Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà, chúng ta đã nhiều lần sửa luật nhưng chưa bao giờ tạo ra một bộ luật để các quy định không tản mạn trong nhiều luật, ảnh hưởng đến tính đồng bộ và thống nhất. Bộ luật này sẽ góp phần quản lý thực chất, đi vào thực chất từng mục tiêu, đối tượng quản lý, thay bằng việc quản lý từ nhận thức cho chuyển hóa được thành hành động thực chất. Bộ luật này thông qua sẽ giải quyết vấn đề cải cách thủ tục hành chính, giảm các khó khăn và chi trả về triển khai thực hiện pháp luật của người dân và doanh nghiệp.

Tại phiên thảo luận ngày 24/10, các đại biểu cho rằng, Dự thảo liên quan đến những vấn đề mang tính khoa học và có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân cũng như quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, vì vậy, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật, đảm bảo tính khả thi. Các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về sự thống nhất của Dự án Luật này với các luật có liên quan, nhất là những luật mà chúng ta cũng vừa mới thông qua như là Luật Đầu tư công, Luật PPP, Luật Thủy lợi. Thảo luận về nguyên tắc bảo vệ môi trường, về vai trò của cộng đồng dân cư, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình về những hành vi bị nghiêm cấm, về bảo vệ môi trường thì cũng rất nhiều ý kiến đóng góp, đặc biệt có nhiều ý kiến đề nghị về vấn đề ngân sách cho vấn đề bảo vệ môi trường cũng như quỹ bảo vệ môi trường. Kiến nghị cần phải tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về quy hoạch, kế hoạch bảo vệ môi trường, phòng ngừa, ứng phó và khắc phục các sự cố môi trường, quản lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp để đảm bảo phù hợp với thực tiễn và đảm bảo tính khả thi. Rà soát được quyền hạn, trách nhiệm của các bộ, ngành, nhất là trách nhiệm giải trình, cũng như trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước về kiểm toán môi trường.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá, các đại biểu Quốc hội đã nghiên cứu rất kỹ nội dung của Dự thảo Luật, phát biểu sôi nổi, thẳng thắn. Đây là Dự án Luật được cử tri và nhân dân quan tâm vì có tầm ảnh hưởng, tác động đến nhiều đối tượng, lĩnh vực. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các đại biểu, UBTVQH sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra tiếp tục phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện Dự án Luật, trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp này nếu đại biểu Quốc hội cơ bản thống nhất được các nội dung.

Đây là một Dự án Luật rất khó, tác động đến nhiều lĩnh vực của đối tượng và nhận được sự quan tâm của nhân dân. Vì vậy, trong phiên họp thảo luận trực tuyến về Dự án Luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) có 20 đại biểu phát biểu ý kiến, 4 đại biểu đã tranh luận về nội dung mà các đại biểu quan tâm, có 34 đại biểu đã đăng ký nhưng chưa phát biểu.