Ngành Tư pháp quán triệt, triển khai Luật Đất đai năm 2024

Tham dự tại điểm cầu của Bộ Tư Pháp có Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân; Uỷ viên thường trực Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu; Uỷ viên thường trực Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Minh Hiếu; lãnh đạo Cục, vụ của Bộ Tư pháp và đại biểu ngành Tư pháp các địa phương.

Hội nghị nhằm phổ biến, quán triệt Luật Đất đai năm 2024 cho ngành Tư pháp, bảo đảm kịp thời, thực chất, hiệu quả; nâng cao hiểu biết, nhận thức về Luật Đất đai năm 2024 và trách nhiệm của Bộ, ngành Tư pháp trong việc thi hành Luật Đất đai; tổ chức thi hành có hiệu quả trong Bộ, ngành Tư pháp theo Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 05/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai.

Luật Đất đai năm 2024 đã được Quốc hội khoá XV thông qua vào ngày 18/01/2024 tại kỳ họp bất thường lần thứ 5. So với Luật Đất đai năm 2013, Luật Đất đai năm 2024 gồm 16 chương và 260 điều với nhiều điểm mới quan trọng, đã thể chế hóa theo đúng tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao; góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đáp ứng yêu cầu hoàn thiện đồng bộ chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng đất.
Luật Đất đai năm 2024 cũng đã giải quyết nhiều vấn đề vướng mắc, tồn tại từ thực tiễn công tác quản lý, sử dụng đất; đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; thúc đẩy thương mại hóa quyền sử dụng đất, phát triển thị trường bất động sản minh bạch, lành mạnh; qua đó để nguồn lực đất đai được quản lý, khai thác, sử dụng tiết kiệm, bền vững, hiệu quả cao nhất.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng nhấn mạnh, các Luật Đất đai ở Việt Nam qua các thời kỳ, đặc biệt là Luật Đất đai năm 2024 là đạo luật lớn, có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt trong đời sống chính trị, kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường của đất nước; có tác động sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều điểm mới của Luật Đất đai năm 2024 liên quan trực tiếp đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ, ngành Tư pháp như lĩnh vực Thi hành án dân sự, bán đấu giá tài sản, trợ giúp pháp lý…
Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 được ban hành kèm theo Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 05/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ, theo đó các Bộ cần ban hành 16 văn bản quy định chi tiết Luật Đất đai năm 2024, gồm: 09 Nghị định của Chính phủ, 01 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 06 Thông tư của Bộ trưởng.

Qua rà soát, Bộ Tư pháp nhận thấy Luật Đất đai năm 2024 có 18 nội dung giao UBND cấp tỉnh phải quy định chi tiết và 01 nội dung thuộc thẩm quyền ban hành của HĐND cấp tỉnh. Điều này đòi hỏi sự tham gia chủ động, tích cực của Bộ Tư pháp cũng như các Sở Tư pháp trong quá trình xây dựng, góp ý, thẩm định các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024 để đưa Luật nào vào cuộc sống. Ngoài ra, khi Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực, một số vướng mắc pháp lý trong một số vụ việc cụ thể có thể phát sinh, đòi hỏi Bộ, ngành Tư pháp phải có ý kiến.

Để có thể triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 có hiệu quả, chất lượng, Bộ, ngành Tư pháp cần chủ động nghiên cứu, phổ biến, quán triệt Luật Đất đai; hiểu đúng và đầy đủ các điểm mới của Luật này. Chính vì vậy Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị phổ biến, quán triệt Luật trong toàn ngành.

Thứ trưởng đề nghị các báo cáo viên, chuyên gia trình bày ngắn gọn để dành thời gian cho trao đổi, thảo luận; đề nghị đại biểu tại các điểm cầu nghiên cứu tài liệu, mạnh dạn tham gia trao đổi, thảo luận để làm rõ các quy định, nhất là các điểm mới của Luật Đất đai liên quan Bộ, ngành Tư pháp, qua đó có định hướng xử lý các vấn đề pháp lý liên quan trong thời gian tới, đảm bảo chất lượng, thực chất, góp phần vào sự thành công của Hội nghị.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân, Phó Trưởng Ban soạn thảo Luật Đất đai đã giới thiệu những điểm mới của Luật Đất đai năm 2024 và một số lưu ý cho ngành Tư pháp.

Theo Thứ trưởng Lê Minh Ngân, quan điểm của Luật Đất đai 2024 nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TW và các nghị quyết, kết luận của Đảng về quản lý và sử dụng đất đai.

Đồng thời, đảm bảo kế thừa, ổn định, phát triển của hệ thống pháp luật đất đai; sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp với thực tiễn; Đảm bảo đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật về đất đai với các pháp luật có liên quan; hoàn thiện các chế định để quản lý đất đai theo chức năng là tài nguyên, tài sản, nguồn lực cả về diện tích, chất lượng, không gian sử dụng.

Đặc biệt, tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đồng thời thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực của cơ quan và người có thẩm quyền trong quản lý đất đai. Tăng cường vai trò giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp và Nhân dân. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; chuyển trọng tâm từ quản lý bằng các công cụ hành chính sang sử dụng hiệu quả các công cụ kinh tế để thúc đẩy sử dụng đất hợp lý, hiệu quả, bền vững.

Ngoài ra, nhằm hiện đại hóa, chuyển đổi số công tác quản lý đất đai dựa trên hệ thống thông tin, dữ liệu đất đai thống nhất, tập trung, phục vụ đa mục tiêu kết nối từ Trung ương đến địa phương, quản lý biến động đến từng thửa đất.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Minh Ngân, Luật Đất đai 2024 có nhiều nội dung mới mang tính chất đột phá quan trọng, góp phần vào mục tiêu hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất như: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; tài chính đất đai, giá đất; đăng ký đất đai, phân cấp, phân quyền, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.

Nhiều điểm mới của Luật Đất đai năm 2024 liên quan đến các chức năng, nhiệm vụ của bộ, ngành Tư pháp như: công chứng, chứng thực; thi hành án dân sự…

Cũng theo Thứ trưởng Lê Minh Ngân, tại Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 05/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ phân công chủ trì soạn thảo các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các Bộ ngành xây dựng các dự thảo Nghị định; ... Do đó, đề nghị Bộ Tư pháp quan tâm, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành trong quá trình thẩm định các văn bản hướng dẫn thi hành đảm bảo chất lượng và tiến độ được giao để ban hành và có hiệu lực đồng thời với Luật Đất đai năm 2024. Các cơ quan tư pháp cấp tỉnh, cấp huyện tham mưu, cho ý kiến góp ý đối với các dự thảo Nghị định, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ đang được triển khai lấy ý kiến các địa phương góp phần hoàn thiện các văn bản, đảm bảo phù hợp với thực tiễn, khả thi trong áp dụng thi hành.

Tiếp đó, đại diện một số địa phương đề xuất một số giải pháp, kiến nghị triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn tại địa phương. Cụ thể, đại diện Sở Tư pháp tỉnh Bắc Giang đề nghị cần xác định lộ trình cụ thể để bảo đảm Luật Đất đai và các văn bản quy định chi tiết thi hành được thực hiện thống nhất, đồng bộ trên phạm vi cả nước kể từ ngày Luật có hiệu lực thi hành. Đồng thời cần thường xuyên, kịp thời kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn tháo gỡ, giải quyết vướng mắc, khó khăn phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện để bảo đảm tiến độ, hiệu quả của việc triển khai thi hành Luật.

Đại diện Sở Tư pháp thành phố Đà Nẵng bổ sung thêm, Luật Đất đai năm 2024 có 18 nội dung giao thẩm quyền Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải quy định chi tiết và 01 nội dung thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành. Vì vậy, đối với chính quyền địa phương cũng phải chủ động thực hiện rà soát các quy định, các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền, để sửa đổi, bổ sung, ban hành mới đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất. Trong công tác tổ chức thi hành pháp luật, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến các điểm mới, đáng chú ý và tác động cũng như các điểm cần được làm rõ; thường xuyên tổ chức tập huấn kiến thức pháp luật đất đai, kiến thức quản lý nhà nước về đất đai cho cán bộ, công chức, viên chức thực hiện nhiệm vụ quản lý đất đai các cấp. Bên cạnh đó, các địa phương cũng cần chú trọng thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, sử dụng đất đai phù hợp với xu hướng chuyển đổi số hiện nay và giúp công tác quản lý, sử dụng đất đai hiệu quả, khả thi hơn.