Đồng bộ giải quyết nhiều thách thức
Thống kê của Sở TN&MT Hà Nội cho biết, dân số tại Hà Nội có khoảng 9 triệu người, trong đó, dân số đô thị chiếm hơn 40%. Toàn thành phố có 17 khu công nghiệp; khoảng 806 làng có nghề, trong đó, có 318 làng nghề được công nhận; hơn 7 triệu xe gắn máy và hơn 600.000 ô tô… Đây chính là nguồn phát thải khí nhà kính gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí ngày càng tăng.
Theo Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Trọng Đông, mặc dù, thành phố đã triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế nguồn phát sinh gây ô nhiễm nhưng với sự biến đổi khó lường của khí hậu, tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, việc quy hoạch phát triển thành phố chưa đồng bộ, thiếu lồng ghép các giải pháp môi trường và hạn chế trong hiểu biết của các cộng đồng dân cư đang là những thách thức lớn đối với thành phố.
“Chính vì vậy, việc giải quyết các thách thức và thực hiện hiệu quả các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí vừa là yêu cầu cấp thiết, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững cho Hà Nội, góp phần vào nỗ lực chung của Việt Nam thực hiện cam kết mạnh mẽ về ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Bên cạnh quyết tâm của thành phố, cần thiết có sự hỗ trợ, hợp tác của các tổ chức quốc tế, sự chung tay hành động của các đơn vị, tổ chức và nhân dân Thủ đô”, ông Đông nhấn mạnh.
Chia sẻ thêm về nỗ lực của thành phố trong việc cải thiện chất lượng không khí, bà Lưu Thị Thanh Chi - Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường Hà Nội (Sở TN&MT Hà Nội) cho biết: Thời gian qua, Thành ủy, UBND thành phố đã triển khai nhiều giải pháp quan trọng như truyền thông nâng cao ý thức cộng đồng, cấm đốt bếp than tổ ong, xử lý đốt rơm rạ và các phụ phẩm nông nghiệp. Đến nay, Hà Nội đã giảm được 99,8% bếp than tổ ong và giảm 80% lượng đốt rơm rạ ở ngoại thành, xóa bỏ hàng trăm lò gạch thủ công.
Thành phố đã đưa vào vận hành hệ thống 35 trạm quan trắc không khí tự động, 6 trạm quan trắc nước mặt, giám sát chất lượng môi trường khí thải, nước thải các khu, cụm công nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa bàn. Đồng thời, triển khai chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành trên địa bàn; chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý cơ sở sản xuất, công trình xây dựng gây bụi bẩn; tăng cường tưới nước rửa đường, thu gom rác thải… nhằm hạn chế phát sinh ô nhiễm.
Thành phố đã giao Sở TN&MT triển khai nhiệm vụ “Xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cho thành phố Hà Nội” theo hướng dẫn của Bộ TN&MT. Trên cơ sở đó, Sở tiến hành kiểm kê, lượng hóa nguồn ô nhiễm không khí và đưa ra giải pháp phù hợp về chính sách, công nghệ và điều kiện, năng lực của địa phương.
Tăng hiệu quả từ sự phối hợp
Trong phát biểu tại Hội thảo “Quản lý chất lượng không khí cho thành phố Hà Nội - Từ cam kết đến hành động” mới đây, bà Carolyn Turk - Giám đốc Ngân hàng thế giới tại Việt Nam cho biết: Người dân Hà Nội đang phải đối mặt với mức độ ô nhiễm bụi mịn PM2.5 vượt tiêu chuẩn quốc gia và cao hơn nhiều so với hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới. Trong đó, các nguồn phát thải tại nội đô chỉ chiếm 1/3 tổng phát thải, còn lại chủ yếu đến từ các vùng bên ngoài Hà Nội như Đồng bằng sông Hồng, các tỉnh lân cận và nguồn tự nhiên.
Để góp phần cải thiện chất lượng môi trường không khí trên địa bàn thành phố, bà Carolyn Turk cho rằng, cần sự phối hợp của các tỉnh lân cận dưới sự chủ trì của Hà Nội. Kinh nghiệm từ các dự án của Ngân hàng thế giới hỗ trợ đã chứng minh các lợi ích của sự phối hợp vùng và giữa các tỉnh, thành. Sức khỏe và hiệu suất làm việc của người dân, mức độ đáng sống của thành phố đều có thể được cải thiện đáng kể.
Bên cạnh đó, chính quyền cần thực thi hiệu quả lệnh cấm đốt rác, phế phẩm nông nghiệp ngoài trời như việc đốt rơm rạ ở ngoại thành và có các biện pháp giảm bụi đường phố. Xây dựng chiến lược quản lý chất thải bền vững để đảm bảo loại bỏ việc đốt rác ngoài trời, tăng tỷ lệ thu gom, phân loại và tái chế; thu hồi khí mê tan tại các bãi chôn lấp.
Đồng thời, thành phố cần thực thi các tiêu chuẩn kiểm soát khí thải xe máy, ôtô; thúc đẩy giao thông công cộng, đẩy mạnh phát triển xe điện, có thể hình thành các khu vực kiểm soát phát thải trong thành phố. Cần có giải pháp giải quyết nguồn phát thải amoni từ hoạt động nông nghiệp, sử dụng phân bón vô cơ.
Hà Nội cũng cần tăng tiêu chuẩn phát thải cho các nhà máy điện và ngành công nghiệp, tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo, phù hợp với cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP26 về đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050; hỗ trợ giảm sử dụng than đá tại các làng nghề.
Bà Carolyn Turk chia sẻ thêm, Ngân hàng thế giới sẵn sàng tăng cường các cam kết hỗ trợ thành phố Hà Nội giải quyết các vấn đề môi trường của thành phố để xây dựng một Hà Nội xanh - sạch - đẹp.
