Nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai

Thiên tai khốc liệt, dị thường

Thiên tai trong những năm vừa qua, diễn biến ngày càng phức tạp cả ở trên cấp độ toàn cầu, các nước trong khu vực (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ). Tại nước ta, năm 2020, thiên tai diễn biến khốc liệt, dị thường ở các vùng miền cả nước. Từ đầu năm đến nay, đã xảy ra trên 458 trận thiên tai, trong đó, 13 cơn bão trên biển Đông; 263 trận dông, lốc; 101 trận lũ, lũ quét, sạt lở đất; 82 trận động đất; hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng, sạt lở bờ sông, bờ biển, sụt lún đê biển tại ĐBSCL.

Ông Trần Quang Hoài, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai - Tổng Cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai phát biểu tại Hội nghị

Thiên tai đã làm 342 người chết, mất tích; trên 3.200 nhà sập, 280.700 nhà hư hại, tốc mái, 414.400 nhà bị ngập, 171.300 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại, 49.600 con gia súc, trên 3,3 triệu con gia cầm bị chết, cuốn trôi, 550km đê kè, kênh mương bị sạt lở, hư hỏng; 115km bờ biển, sông bị sạt lở; 881km đường giao thông bị sạt lở hư hỏng... Ước tính  thiệt hại về kinh tế hơn 33.500 tỷ đồng.

Đặc biệt trong gần 2 tháng (từ giữa tháng 9 đầu tháng 11), đã xảy ra bão, mưa, lũ lớn lịch sử tại khu vực Trung Bộ. Cụ thể, về bão đã xảy ra 8 cơn bão (số 5 đến số 13) và 2 cơn ATNĐ đổ bộ vào Trung Bộ, trong đó cơn bão số 9 là cơn bão lớn nhất trong 20 năm qua; số lượng trong một tháng đạt kỷ lục với 4 cơn bão trong tháng 10. Về mưa phổ biến từ 1.000mm–2.000mm, 3.000mm; một số nơi có mưa đặt biệt lớn như Hướng Linh (Quảng Trị) 3.337mm; A Lưới (TT. Huế) 3.446mm.

Các trận lũ lớn xuất hiện trên 16 tuyến sông chính tại khu vực miền Trung, trong đó có 4 tuyến sông chính đã vượt mốc lịch sử: sông Bồ (TT. Huế), sông Thạch Hãn, sông Hiếu (Quảng Trị) và sông Kiến Giang (Quảng Bình); các tuyến sông khác ở mức BĐ3 đến trên BĐ3 xấp xỉ 2m. Ngập lụt đã xảy ra trên diên rộng, thời điểm cao nhất vào ngày 12 và 19/10, đã có trên 317 nghìn hộ/1,2 triệu nhân khẩu bị ngập lụt tại 7 tỉnh (từ Nghệ An đến Quảng Nam).

Ký kết giao ước thi đua “Chủ động phòng chống thiên tai, xây dựng cộng đồng an toàn giai đoạn 2020-2025” giữa các tỉnh Tây Nguyên

Đáng chú ý, do mưa lớn kéo dài, kèm theo địa hình dốc đã gây ra sạt lở, lũ quét ở nhiều nơi; nghiêm trọng nhất tại thủy điện Rào Trăng 3, Trạm kiểm lâm số 67 (Phong Điền - TT. Huế); đoàn kinh tế 337 (Hướng Hóa - Quảng Trị); Trà Leng, Trà Vân, huyện Nam Trà My và Phước Lộc, huyện Phước Sơn (Quảng Nam) đã cướp đi sinh mạng của hàng trăm người dân, hàng chục cán bộ, chiến sĩ; phá hủy nghiêm trọng cơ sở hạ tầng.

Phát huy hiệu quả lực lượng PCTT cơ sở

Trong thời gian qua, nhất là đợt mưa lũ lịch sử tháng 10, tháng 11 năm nay, cho thấy phương châm “4 tại chỗ”, đặc biệt là lực lượng xung kích phòng chống thiên tai cơ sở đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Lực lượng xung kích PCTT cơ sở đã mang theo loa di động, dùng xe máy đến khắp các địa bàn khu dân cư để phát đi bản tin cảnh báo bão và cách ứng phó trong trường hợp nguy hiểm.

Đơn cử như đêm 28/10 vừa qua, tại xã Trà Leng (Nam Trà My, Quảng Nam), sạt lở nghiêm trọng đã xảy ra, khiến hơn 50 người dân bị vùi lấp. Đội xung kích tại chỗ ngay lập tức phối hợp lực lượng vũ trang đào bới bùn đất, cứu sống nhiều người và khẩn trương sơ cấp cứu những trường hợp bị thương.

Trước đó, tại huyện miền núi Tây Giang (Quảng Nam), hoàn lưu mưa từ cơn bão số 5 đã gây sạt lở, vùi lấp khu nội trú của học sinh Trường THCS Võ Chí Công. Dưới cơn mưa lớn, vượt mọi điều kiện khắc nghiệt, ngặt ngèo do đường sá bị sạt lở nhiều đoạn, đội xung kích PCTT của 10 xã trên địa bàn huyện đã khẩn trương đưa thành công 117 học sinh về trung tâm huyện cách đó hơn 40 km.

Lực lượng xung kích cơ sở cũng đã hỗ trợ, giúp người dân nhanh chóng sửa chữa nhà cửa, dọn dẹp vệ sinh trường học, cơ sở y tế, thông tuyến các đoạn đường giao thông bị chia cắt...; tham gia cải tạo đồng ruộng, tái thiết sản xuất và ổn định đời sống của nhân dân vùng bị thiên tai.

Toàn cảnh hội nghị

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống thiên tai và xây dựng nông thôn mới an toàn trước thiên tai trong giai đoạn tới, Hội nghị tập huấn “Nâng cao năng lực cho cán bộ các cấp làm công tác phòng chống thiên tai và xây dựng nông thôn mới” đã tập trung trao đổi, thảo luận, chia sẻ về các nhóm vấn đề trọng tâm trong công tác phòng chống thiên tai ở cơ sở: (1) Hướng dẫn các cấp chính quyền địa phương triển khai thực hiện tiêu chí 3.2 về đảm bảo yêu cầu phòng chống thiên tai trong xây dựng nông thôn mới; (2) Hướng dẫn xây dựng, củng cố đội xung kích phòng chống thiên tai cấp xã với các nội dung cụ thể về kiện toàn tổ chức, tập huấn kiến thức, kỹ năng, bổ sung các trang thiết bị và triển khai nhiệm vụ trong 3 giai đoạn phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả; (3) Hướng dẫn củng cố, tăng cường hiệu quả hoạt động của Văn phòng thường trực Ban chỉ huy PCTT và TKCN cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã.

Qua đó, cán bộ các địa phương, nhất là cấp huyện, cấp xã đã thảo luận, chia sẻ những cách làm hay, những bài học kinh nghiệm. Đó là cơ sở để vận dụng trong công việc đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai và xây dựng nông thôn mới an toàn trước thiên tai trong giai đoạn tới.