Những mô hình mới
Ninh Thuận là địa phương chịu ảnh hưởng lớn của các hiện tượng thời tiết cực đoan, tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp. Thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TU ngày 11/11/2016 về tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với ứng phó BĐKH đến năm 2020 và tầm nhìn 2030, một số vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (CNC) trong sản xuất đã bước đầu hình thành như: Vùng sản xuất giống thủy sản chất lượng cao và vùng nuôi tôm trên cát (An Hải); vùng sản xuất rau an toàn phường Văn Hải (Phan Rang - Tháp Chàm); vùng sản xuất nho an toàn, vùng nho rượu chế biến rượu vang... Một số sản phẩm nông nghiệp đặc thù của tỉnh hiện đang tiếp cận ứng dụng nông nghiệp CNC để phát triển sản phẩm theo hướng hàng hóa.
Việc áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước đã được ứng dụng, chuyển giao, nhân rộng trên địa bàn toàn tỉnh với tổng diện tích 979,21 ha, cho các loại cây trồng như: Mía, cây ăn quả (Nho, Táo, Mãng cầu,...), cỏ chăn nuôi, cây rau màu các loại (rau ăn lá, ớt, hành, măng tây,...). Đặc biệt, mô hình sử dụng năng lượng mặt trời cho hệ thống tưới tiết kiệm (súng phun mưa) trên cây mía (bảo đảm tưới suốt vụ) với quy mô 300 ha tại xã Quảng Sơn đã nâng năng suất mía lên 80 tấn/ha (tăng 33% so với tưới truyền thống).
Sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC đã không còn xa lạ với người dân Đà Nẵng. TP. Đà Nẵng đã phê duyệt quy hoạch bảy vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC, tập trung vào sản xuất rau an toàn, chăn nuôi gia súc, gia cầm, sản xuất nấm thương phẩm và dược liệu với diện tích 500 ha. Hằng năm, Đà Nẵng thu lợi từ 100 triệu đến hàng tỷ đồng từ sản xuất lúa hữu cơ, rau sạch CNC đạt chuẩn VietGAP, trồng hoa lan, dưa lưới.
Từ thuận lợi về điều kiện tự nhiên và thành công bước đầu của các mô hình trồng rau, hoa ứng dụng CNC ở xã Hòa Ninh, thành phố đã quy hoạch, chọn địa điểm và phê duyệt sơ đồ ranh giới Khu nông nghiệp ứng dụng CNC tại thôn Trung Nghĩa với diện tích 140ha. Nơi đây đang được nhiều DN sản xuất nông nghiệp ứng dụng CNC quyết định bỏ vốn đầu tư.
Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã quy hoạch Khu nông nghiệp công nghệ cao tại Khu kinh tế Dung Quất với diện tích khoảng 190 ha, thuộc xã Bình Hòa, huyện Bình Sơn. Đây là một trong 22 khu nông nghiệp toàn quốc được ưu tiên đầu tư xây dựng theo Quyết định số 575/QĐ-TTg ngày 04/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ. Hiện tại đơn vị tư vấn đang tiến hành lập Đề án để kêu gọi đầu tư.
Đặc biệt, mô hình “Canh tác lúa thông minh ứng phó với biến đổi khí hậu” áp dụng quy trình “1 phải 5 giảm” (sử dụng hạt giống cấp xác nhận trở lên, giảm lượng giống gieo sạ, giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm lượng nước tưới, giảm thất thoát sau thu hoạch) trong sản xuất lúa tại huyện Sơn Tịnh với quy mô 10 ha và có 57 hộ nông dân tham gia. Mô hình đã khẳng định được hiệu quả ngay trong điều kiện thời tiết rất bất lợi nắng nóng kéo dài trong vụ Hè Thu.
Xây dựng nền nông nghiệp sạch và bền vững
Theo PGS.TS. Trịnh Khắc Quang, Ban Chủ nhiệm Chương trình KHCN phục vụ xây dựng NTM, những năm qua mặc dù hiện tượng lũ lụt, bão và hạn hán liên tục xảy ra và diễn biến phức tạp, nhưng nhờ việc ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn sản xuất, đặc biệt là trong trồng trọt nên năng suất một số cây trồng chính liên tục tăng, năng suất lúa tăng 9,7%, ngô tăng 13,7%, sắn tăng 15,9%. Đồng thời, nhờ ứng dụng khoa học và công nghệ vào thực tế sản xuất nông nghiệp nên nhiều mô hình sản xuất mới đã được triển khai đã nâng cao được năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế, mở rộng quy mô sản xuất ở tất cả các lĩnh vực nông nghiệp nông thôn như: Trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, nuôi trồng và đánh bắt thủy sản, công nghệ chế biến, công nghệ sau thu hoạch, cơ giới hóa trong sản xuất...
“Tuy nhiên, để phát huy tiềm năng về điều kiện tự nhiên sẵn có, nâng cao hiệu quả việc ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào thực tế sản xuất và đặc biệt trong việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới cần có những thể chế, cơ chế chính sách khuyến khích phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội vùng Duyên hải Nam Trung Bộ.”- PGS.TS. Trịnh Khắc Quang chia sẻ.
Ngoài ra, các địa phương cần phải xác định nông nghiệp sạch, nông nghiệp ứng dụng CNC trong phát triển nông nghiệp là tất yếu. Cần có những tuyên truyền để từng bước thay đổi nhận thức của người dân về nền nông nghiệp hiện đại trên cơ sở ứng dụng KHCN thay thế nền nông nghiệp truyền thống, góp phần tổ chức lại sản xuất nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, thu hút nhiều tổ chức, cá nhân đầu tư áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới, sử dụng tài nguyên một cách hợp lý (công nghệ sinh học, nhà kính, nhà lưới, công nghệ tưới tiết kiệm nước, tiết kiệm phân bón và quản lý dịch hại tổng hợp).
Đồng thời, từng địa phương cần có những quy định và sự vào cuộc của các cấpchính quyền để có sự rằng buộc trong chuỗi liên kết sản xuất 4 nhà để phát huy hết khả năng ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp. Trong quy hoạch vùng sản xuất cũng cần có sự phù hợp từng đối tượng, từng điều kiện sinh thái và lựa chọn tiến bộ khoa học công nghệ phù hợp với điều kiện kinh tế và xã hội của địa phương để có thể đưa nông nghiệp CNC tiến xa hơn.
.jpg "Điện Biên: Hội thảo phát triển đô thị và khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu")
