Mường Ảng - Điện Biên: 3 năm ròng đòi đất cho dân

 Góp đất trồng cà phê và cái kết đắng...

Từ năm 2009, khi chính quyền huyện Mường Ảng kêu gọi thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất - chế biến cà phê trên địa bàn, đồng thời vận động nhân dân tham gia đóng cổ phần bằng đất với các doanh nghiệp để sản xuất kinh doanh.

Với mong muốn cải thiện đời sống khó khăn cho người dân trên chính đất của mình, 522 hộ dân thuộc các xã Nậm Lịch, Mường Lạn, Xuân Lao, Búng Lao, Mường Đăng, Ẳng Tở, huyện Mường Ảng đã góp đất sản xuất với Cty Thái Hòa để trồng cà phê; với tổng diện tích 364,62 ha. Cam kết ban đầu giữa Cty này với các hộ dân là mỗi 1ha, người dân góp vốn bằng đất có trị giá bằng 10 triệu đồng; Công ty đầu tư 40 triệu đồng/ha. Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Ảng đã chấp nhận đầu tư vốn tín dụng cho Cty Thái Hòa với số vốn cam kết 50 tỷ đồng, bằng tài sản thế chấp là toàn bộ diện tích cà phê của dự án; ngoài 200 hộ không có giấy CNQSD đất thì toàn bộ giấy CNQSD đất của trên 300 hộ đều bị Cty Thái Hòa mang  ra thế chấp.

Từ khi được người dân góp đất, Cty Thái Hòa đã thực hiện đúng cam kết của mình, qua đó giúp nhiều hộ dân có thu nhập đáng kể, nhất là từ khi cây cà phê bắt đầu cho thu hoạch vào năm 2012. Nhưng từ năm 2013 đến nay, Cty Thái Hòa  không tìm được đầu ra cho sản phẩm, dẫn đến làm ăn thua lỗ, khó khăn về tài chính, nên chủ đầu tư của dự án đã không thực hiện các nghĩa vụ của mình như: đầu tư phân bón, trả công chăm sóc cho người lao động, trả lợi tức cho người góp đất. Toàn bộ diện tích cây cà phê của dự án này bị bỏ hoang và gần như hư hỏng hoàn toàn, không còn giá trị sản xuất kinh doanh.

Trên thực tế, từ tháng 12/2011, Cty CP Vận tải biển và Thương mại Hàng Hải (thuộc Ngân hàng thương mại CP Hàng Hải) đã mua lại tới 98% cổ phần của Cty Thái Hòa; thực chất là chuyển toàn bộ khoản nợ mà Cty đã vay của Ngân hàng này thành vốn góp cổ phần. Việc bị mất tới 98% cổ phần đã khiến cho Cty Thái Hòa đứng trước nguy cơ phá sản.

Vườn cà phê Mường Ảng

Trước thực trạng này, các hộ dân góp đất vô cùng bức xúc. Bởi vì toàn bộ Giấy CNQSD đất đã bị chủ đầu tư đem đi thế chấp tại ngân hàng. Vườn cà phê bị bỏ hoang, trong khi người dân không thể lấy lại đất để tự mình đầu tư chăm sóc. Chiểu theo quy định của pháp luật thì diện tích đất mà người dân đã góp với Cty Thái Hòa vẫn thuộc tài sản của chủ đầu tư. Chính vì thế, các hộ dân đã đồng loạt làm đơn khiếu kiện lên các cơ quan chức năng đủ thẩm quyền trợ giúp đòi lại quyền sử dụng đất của mình. Song đến nay, vụ việc đã sang năm thứ 3 mà người dân vẫn chưa thể đòi được đất mà trước đó đã góp với Cty Thái Hòa để trồng cà phê.

Giải pháp cho việc lấy lại giấy CNQSD đất

Cũng chính điều này khiến chính quyền các cấp huyện Mường Ảng mất nhiều công sức để đòi lại đất cho dân. Nhiều phiên họp mở ra cùng người dân công khai bàn bạc để tháo gỡ khó khăn cho đồng bào các dân tộc trong việc góp đất với Cty Thái Hòa.

Ngày 23-24/9/2015, Tòa án Nhân dân, huyện Mường Ảng đã mở phiên tòa sơ thẩm, xét xử vụ tranh chấp giữa Cty Thái Hòa với 24 hộ dân của xã Nậm Lịch. Căn cứ những luận cứ mà Trợ giúp viên pháp lý Đỗ Xuân Toán đưa ra, Tòa án nhân dân huyện Mường Ảng đã tuyên Cty cổ phần cà phê Thái Hòa Mường Ảng và Chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Ảng: Trả lại toàn bộ diện tích đất và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà 24 hộ dân trên đã góp vốn vào Cty cổ phần cà phê Thái Hòa Mường Ảng.

Mặc dù, 24 hộ dân tại xã Nậm Lịch đã đòi lại được quyền lợi chính đáng của mình, nhưng vẫn còn đó gần 300 hộ dân khác vẫn chưa lấy lại được QSDĐ. Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Hiệp, Phó chủ tịch UBND, huyện Mường Ảng, cho biết: Đối với gần 200 hộ dân không có sổ đỏ thì việc giải quyết thu hồi đất cho nhân dân sẽ diễn ra dễ dàng hơn, chỉ cần xác định đúng vị trí, ranh giới, diện tích, địa chỉ đất trên thực địa sau đó tiến hành bàn giao cho người dân quản lý, sử dụng. Còn đối với những hộ dân còn lại, tháng 5/2016, Tòa án Nhân dân huyện Mường Ảng sẽ tiến hành xét xử và đưa ra phán quyết. Chủ trương của UBND huyện, trước ngày 30/5/2016 sẽ tiến hành giải quyết dứt điểm và giao toàn bộ giấy CNQSD đất cho người dân.

UBND huyện Mường Ảng, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn có liên quan tiếp tục phối hợp với Trung tâm Trợ lý Pháp lý tỉnh Điện Biên trợ giúp các hộ dân đã thực hiện góp vốn bằng quyền sử dụng đất với Cty Thái Hoà để giải quyết các vướng mắc với đơn vị này. Cùng với đó, xác định vị trí, ranh giới và tổ chức bàn giao đất trên thực địa cho các hộ dân sau khi có bản án Toà án để nhân đân có đất sản xuất, kịp thời xử lý những vướng mắc phát sinh và không để xảy ra tranh chấp giữa các hộ dân với Cty kéo dài, làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân.

Ông Nguyễn Hữu Hiệp, cho biết thêm: Trong thời gian tới, UBND huyện  sẽ tiến hành rà soát nhu cầu khôi phục diện tích trồng cây cà phê của bà con đối với những diện tích cà phê có khả năng phát triển tốt. Còn đối với diện tích cà phê già cỗi, kém phát triển, UBND huyện sẽ có phương án để người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, giúp bà con bà con ổn định sản xuất.

                                                                                                                                        Bài & ảnh: Văn Hà Thành