Không phân tách riêng công tác đền bù, GPMB là dự án độc lập

Sáng 21/2, tại Nhà Quốc hội diễn ra Phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV.

Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, phiên họp sẽ tập trung cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công; cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi); việc điều chuyển kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước của Dự án đầu tư xây dựng Đại học Quốc gia Hà Nội tại Hòa Lạc.

Cũng trong phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghe Chính phủ báo cáo kết quả lấy ý kiến Nhân dân về dự án Luật Giáo dục (sửa đổi).

Tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải báo cáo những nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công.

Báo cáo chỉ rõ, trước hết, nhiều ý kiến đề nghị rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, đầy đủ các vấn đề vướng mắc, sửa đổi Luật Đầu tư công toàn diện, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và thống nhất tên gọi của Luật là Luật Đầu tư công (sửa đổi). Một số ý kiến đề nghị nên tập trung vào sửa đổi một số điều cần thiết và lấy tên là “Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công”.

Về nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước, có ý kiến đề nghị không quy định “nguồn vốn để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách” trong Luật này vì một số nguồn để lại cho đầu tư đã được điều chỉnh ở nhiều văn bản quy định khác nhau. Một số ý kiến đề nghị cần quy định nội dung này để quản lý nguồn lực đầu tư của Nhà nước nhưng cũng cần tạo điều kiện để các đơn vị phát huy quyền tự chủ, đồng thời tránh những quy định chỉ mang tính hình thức và gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện.

Đối với vấn đề phân tách riêng công tác đền bù, giải phóng mặt bằng là dự án độc lập, nhiều ý kiến đề nghị bỏ quy định tại Khoản 6 Điều 5 Dự thảo Luật vì không nên tách riêng công tác đền bù, giải phóng mặt bằng là dự án độc lập. Có ý kiến cho rằng quy định tại Khoản 2 Điều 6 chưa rõ ràng, chưa làm rõ được thế nào là quan trọng và quy mô thế nào thì được tách thành các dự án thành phần.

Nhiều ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, việc quy định về dự án bồi thường, tái định cư, giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án đầu tư công là chưa hợp lý vì theo quy định tại khoản 2 Điều 134 của Luật Xây dựng, các chi phí này đã được tính trong tổng mức đầu tư xây dựng của dự án. Ngoài ra, nếu tách riêng công tác này để bố trí vốn đầu tư công có thể sẽ dẫn đến việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng xong không đủ nguồn lực để thực hiện dự án vì không nhìn được tổng thể nhu cầu nguồn lực, hoặc dự án không được phê duyệt, dẫn đến tình trạng “dự án treo”, lãng phí nguồn lực và dễ gây bức xúc trong nhân dân.

Về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C (Điều 7- 10), một số ý kiến ĐBQH cho rằng việc điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10.000 tỷ lên 35.000 tỷ đồng và điều chỉnh theo tỷ lệ tương ứng đối với các dự án nhóm A, B, C là mức điều chỉnh quá cao, dẫn tới khó kiểm soát, đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành. Một số ý kiến cho rằng, có thể điều chỉnh tổng mức đầu tư phân loại dự án nhưng phải trên cơ sở đánh giá trên thực tế.

Về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, Khoản 2, khoản 3 Điều 17 của Dự thảo Luật quy định về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với chương trình đầu tư công, dự án nhóm A sử dụng vốn ngân sách trung ương. Điểm c Khoản 6, khoản 7 Điều 17 của Dự thảo quy định: Trường hợp chương trình sử dụng nhiều nguồn vốn thuộc các cấp quản lý khác nhau, Hội đồng nhân dân, UBND cấp cao nhất có vốn thuộc cấp mình quản lý tham gia đầu tư chương trình, dự án quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án.

Có ý kiến cho rằng, việc quy định danh mục dự án trong chủ trương đầu tư các chương trình đầu tư công là không khả thi, sẽ phát sinh nhiều vướng mắc trong thực tế và đề nghị đánh giá rõ phân cấp như Dự thảo Luật thì người đứng đầu các bộ, cơ quan trung ương, địa phương còn dự án quyết định dự án nhóm B, C không để bảo đảm thực chất của chủ trương phân cấp.

Với quy định quản lý nguồn vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài,dự thảo Luật trình Quốc hội quy định quy trình thủ tục với các ODA còn phức tạp, việc đề xuất dự án do 02 cơ quan là Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định chưa đảm bảo tập trung đầu mối trong quản lý.

Nhiều ý kiến cho rằng, theo quy định tại Khoản 1, 2, 3 Điều 29 của Luật Quản lý nợ công, các nội dung liên quan đến lập, nội dung, trình, phê duyệt đề xuất dự án đã được quy định rõ. Nhằm bảo đảm thực hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính và phù hợp với quy định của hệ thống pháp luật, đa số ý kiến đề nghị việc quản lý nguồn vốn này do Bộ Tài chính chủ trì theo quy định của Luật Quản lý nợ công.

Về Kế hoạch đầu tư công 03 năm cuốn chiếu,có ý kiến cho rằng, để đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành, đề nghị bổ sung Kế hoạch đầu tư công 03 năm cuốn chiếu và Chính phủ sẽ điều chỉnh Kế hoạch này trong phạm vi Kế hoạch đầu tư công 05 năm để phù hợp với thực tiễn. Có ý kiến đề nghị không quy định nội dung này trong Dự thảo Luật.

Bên cạnh những nội dung lớn còn ý kiến khác nhau nêu trên, một số ý kiến chưa thống nhất và đề nghị sửa trực tiếp một số nội dung trong dự thảo luật: Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ quy định dự án “đặc biệt” không phải quyết định chủ trương đầu tư; không sửa đổi khái niệm “nợ đọng xây dựng cơ bản” mà giữ nguyên như quy định của Luật Đầu tư công hiện hành...

Đánh giá tầm quan trọng của dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhận định, luật đầu tư công giải quyết được nhiều vấn đề dàn trải nguồn lực, tuy nhiên còn vướng mắc về trinh tự, thủ tục.

Đối với những nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, không thể tách riêng đền bù giải phóng mặt bằng là dự án độc lập, trừ trường hợp dự án quá lớn như dự án sân bay Long Thành. Tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C,hiện nay tăng vốn ngân sách đầu tư công dự án là hợp lý, nhưng 35000 tỷ đồng là quá lớn.

Chủ tịch Quốc hội không đồng ý kế hoạch đầu tư công 3 năm cuốn chiếu. Thẩm quyền đầu tư công 5 năm còn phù hợp với Hiến pháp đã quy định. Tuy nhiên, nếu Quốc hội có thể ủy quyền cho ai cần ghi rõ trong luật.

“Quan điểm của tôi là nhiều ý kiến cứ đổ thừa cho Luật Đầu tư công. Nên giờ điểm nào bất hợp lý thì sửa chứ đừng có sửa lại tiếp tục bất hợp lý. Phạm vi, tên gọi thế nào không quan trọng miễn là sửa cái nào ra cái đó, để không thể nói ách tắc do luật nữa”, Chủ tịch quốc hội khẳng định.