Nhiều chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đào tào nghề cho lao động người đồng bào DTTS được chính quyền tỉnh Gia Lai thực hiện để giảm áp lực do thiếu đất sản xuất gây ra.
Do sự thiếu hiểu biết, bị lợi dụng nên nhiều hộ người đồng bào DTTS sau khi cho thuê đất đã bị mất đất, bị lấn chiếm đất dẫn đến thiếu hoặc không còn đất sản xuất. Dẫn chứng như trường hợp của ông Nguyễn Văn Thắng và Trần Minh Dũng (cùng ở phường Thắng Lợi, tỉnh Kon Tum) xin thuê 37,5 ha đất sản xuất của các hộ người đồng bào DTTS tại xã Hà Tây và Đăk Tơ Ver (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) trong 15 năm để trồng mít, mì.
Nhiều hộ người đồng bào DTTS bị thiếu đất sản xuất sau khi cho thuê đất
Tuy vậy, sau khi thuê đất được 7 năm, ông Dũng và ông Thắng tìm mọi cách để mua lại diện tích này vì đã trồng cà phê và cao su ổn định. Mặc dù chưa làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhưng 2 ông này đã giữ luôn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bìa đỏ) đất của các hộ với tổng diện tích 10,5ha. Sự việc chỉ bị phát hiện khi ông Dũng và ông Thắng đến Văn phòng Đăng ký Đất đai huyện Chư Păh để xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 37,5 ha đất trên.
Trường hợp khác là ông Nguyễn Tất Bình (SN 1965) đã lợi dụng lòng tin và sự thiếu hiểu biết của một số hộ đồng bào DTTS tại huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) để mượn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bìa đỏ) hoặc đến Văn phòng công chứng sang nhượng quyền sở hữu đất sang tên mình rồi “cắm” vào ngân hàng để vay vốn.
Đến khi nhân viên ngân hàng tìm về tận nhà để thu lãi vì không liên lạc được với ông Bình, mọi người mới biết ông Bình đã rời khỏi làng và không thể liên lạc được. Theo Cơ quan Công an huyện Ia Grai, tại làng Dun De (xã Ia Bă) và làng Bồ 2 (xã Ia Yok) có đến 4 hộ dân thế chấp gần chục ha đất nông nghiệp, đất ở cho ông Bình vay với số tiền gần 1 tỷ đồng.
Diện tích đất sản xuất của người đồng bào dân tộc thiểu số đang ngày càng thu hẹp. Ảnh: MH
Do không am hiểu pháp luật về đất đai, nhận thức về giá trị, quyền lợi của mình đối với tài sản đất đai còn hạn chế cho nên khi gặp khó khăn về tiền để đầu tư cho cây công nghiệp dài ngày như: cây cà phê, cây tiêu, cây cao su; người đồng bào DTTS hay dùng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để tín chấp theo thỏa thuận của hai bên và không thông qua chính quyền địa phương xác nhận hay để được hướng dẫn.
Hậu quả cuối cùng là thiếu đất sản xuất, đói nghèo lại đeo bám, trở thành gánh nặng cho xã hội, cho địa phương. Thiếu đất, bà con lại vào rừng để khai hoang phát rẫy mới, dẫn đến tình trạng phá rừng tràn lan. Hàng ngàn ha rừng cứ lần lượt bị đốn hạ, thay vào đó là những rẫy mì, rẫy cà phê.
Việc tự ý chuyển nhượng, cho thuê đất không thông qua chính quyền gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai, đăng ký đất đai, đăng ký kê khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nếu UBND các xã không kiểm soát chặt chẽ và không tuyên truyền sâu rộng về pháp luật đất đai cho người sử dụng đất thì rất dễ để sảy ra tình trạng người đồng bào DTTS bị mất đất.
Trước tình trạng đất sản xuất ngày càng thu hẹp, đời sống người đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa gặp nhiều khó khăn, thiếu thốn, các chính sách hỗ trợ, cấp đất sản xuất cho các hộ đồng bào DTTS đã được thực hiện. Thống kê từ Ban Dân tộc tỉnh Gia Lai, đến năm 2018 toàn tỉnh đã cấp khoảng 5.129ha đất sản xuất và trên 62ha đất ở cho 15.405 hộ đồng bào DTTS trên địa bàn.
Ông Huỳnh Kim Đồng - Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Gia Lai nhận định: “Việc hỗ trợ đất sản xuất cho bà con đồng bào DTTS đã giúp người dân yên tâm sản xuất ổn định lâu dài, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, thu hẹp khoảng cách giàu - nghèo giữa các vùng và giữa các dân tộc trên địa bàn tỉnh; góp phần ngăn chặn tình trạng du canh du cư, phá rừng làm nương rẫy, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sinh thái và giữ vững an ninh chính trị tại các địa phương”.
