(TN&MT) – Khoảng 5-6 năm trở lại đây, giá cả mặt hàng các cây chủ lực như hồ tiêu, cà phê trên địa bàn Gia Lai giảm mạnh đã khiến cho người dân loay hoay chuyển qua trồng các cây ăn quả hoặc cây trồng mới. Điều lo ngại khi những giống cây trông mới này chưa được thu mua trên thị trường nhưng qua lời chào của những “chủ đầu tư”, người nông dân đã thử vận “may rủi” với các loại cây này.
Chạy dọc con đường đất vào xã Ia Blang (Chư sê) – từng là vựa hồ tiêu nổi tiếng của Tây Nguyên, thì thay thế những vườn tiêu chết do ít chăm sóc hoặc bị dịch bệnh, thì nay chuyển sang những vườn cây Sachi, nhưng nhìn ngoài ít người biết về loại cây này.
Trò chuyện cùng chúng tôi, ông Trần Văn Thành (50 tuổi, xã Ia Blang, huyện Chư Sê, Gia Lai) tâm sự: “Nhà tôi có trồng hơn 3.000 trụ tiêu, tuy nhiên những năm vừa rồi do sâu bệnh gây hại nên giờ chỉ còn chưa đến 1000 trụ. Thấy tiêu chết la liệt, giá cả thì bấp bênh. Nghe bên công ty H quảng cáo cây Sachi và bao tiêu đầu ra nên tôi đang trồng thử. Mới đầu thấy cây sa chi phát triển khá nhanh, lại tận dụng được những trụ tiêu chết, ít phân bón, ít công chăm sóc. Giờ không trồng cây này mà trồng mấy cây hoa màu thì không có tiền mà nuôi các con ăn học...”.
“Hiện tại, tôi mới trồng 400 cây Sachi, đợi hái xong lứa tiêu này tôi sẽ phá những trụ tiêu còn lại để trồng thêm cây sa chi. Giờ cũng chỉ biết mạo hiểm đặt cược vào nó rồi chăm sóc thôi chứ biết làm gì. Trước mắt gia đình tôi cũng đã kí kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với các công ty rồi, giống bên họ cung cấp và hướng dẫn kĩ thuật”, ông Thành bộc bạch.
Trên vùng thủ phủ cây hồ tiêu thì nay cũng xuất hiện một loại tiêu lốt. Được biết, từ tháng 11/2017 một HTX trên địa bàn huyện Chư Sê đã thử nghiệm mô hình tiêu lốt trên diện tích 6ha, với 30 hộ dân là hội viên của HTX. Cụ thể, người dân sẽ được HTX cấp giống và ký kết bao tiêu sản phẩm. Ngược lại người dân sẽ phải sản xuất theo đúng quy trình hữu cơ. Cũng vì thấy được lợi ích của loại tiêu này nhiều hộ đã tự ý trồng loại tiêu lốt này nhưng khi ra quả thì không biết bán cho ai.
Là một trong 30 hộ tham gia ký kết sản xuất tiêu lốt trong HTX, ông Nguyễn Văn Nghị (xã Alba, huyện Chư Sê, Gia Lai) chia sẻ: “Trước đây, gia đình cũng có trồng tiêu với cà phê nhưng do tiêu bị bệnh rồi chết hết. Đang loay hoay không biết nên trồng cây gì thì HTX có giới thiệu tiêu lốt, giống tiêu cho thu hoạch quanh năm và chỉ 6 tháng đã cho ra hoa. Hiện tại, tôi đang trồng 1.200 trụ, tiêu phát triển khá tốt, chưa thấy dấu hiệu bị bệnh. Hiện tại, HTX đang thu mua với giá 140.000 đồng/kg khô và 40.000 đồng/kg tiêu tươi... Với giá này thì trước mắt thì gia đình tôi thấy hiệu quả, nhưng về lâu khi dân độc lập thì liệu có tìm được đầu ra không”, ông Nghị cho biết thêm.
Thấy giá trị của vườn tiêu lốt nên anh Phạm Trọng Thiện (Làng Roh, xã ALBá, Chư Sê) đã tự mua 2.000 cây giống về trồng xen canh trên diện tích tiêu bị chết của mình. Nhưng vì chưa biết cách chăm sóc, nên vườn tiêu của anh chết gần hết và số còn lại thì hàng tuần anh phải gửi về Sài Gòn để nhờ tiêu thụ.
Dù rằng những cây như Sachi, tiêu lốt…đang cho năng suất và giá trị kinh tế cao. Nhưng đây là loại cây trồng chưa được thực nghiệm, các cơ quan chức năng chưa đánh giá hết lợi ích, nguy hại lâu dài… và nhu cầu trên thị trường chưa phổ biến, mà chỉ có một số công ty liên kết để hướng dẫn trồng và thu mua sản phẩm. Chính vì vậy, nếu khi các hộ dân mà tự trồng sẽ rơi vào cảnh “tiền mất, tật mang” vì không tìm được đầu ra cho những nông sản lạ này…
Hiện nay, trên địa bàn huyện Chư Sê, Chư Pưh nói riêng và cả tỉnh Gia Lai nói chung thì bà con nông dân đang lựa chọn chuyển dần từ các cây công nghiệp chủ lực như: cà phê, tiêu để sang trồng cây ăn trái. Những loại cây được bà con lựa chọn để trồng nhiều như: Bơ, ổi, cam, đinh lăng, nghệ vàng…Với việc bà con “đua nhau” tự phát lựa chọn các loại giống cây siêu quả tràn lan mạng và tăng với diện tích theo cấp số nhân vô tình đã phá vỡ quy hoạch của địa phương.
Ông Nguyễn Văn Hợp – Trưởng phòng nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Chư Sê cho biết: “Việc bà con chuyển đổi cây trồng, luân canh các cây trồng làm mới đất trên diện tích tiêu chết là rất tốt. Tuy nhiên, hiện phòng nông nghiệp cũng khuyến cáo bà con không nên mở rộng diện tích cây sa chi vì loại cây này vẫn đang trong quá trình thử nghiệm, chưa biết có hợp với thổ nhưỡng và khí hậu ở đây không. Ngoài ra, nhu cầu các cây ăn quả đầu ở ngoài thì trường đang lớn, nhưng không vì vậy mà đổ xô trồng. Nếu lượng “cung vượt cầu” thì bà con lại rơi vào cảnh phá bỏ, nợ nần chồng chất…”.
.jpg "Cách hay giúp \"vượt nóng trong người\"")
