Nhận diện những thách thức
Việt Nam với đường bờ biển dài hơn 3.260km và sở hữu hơn 3.000 hòn đảo lớn, nhỏ, có khoảng 125 bãi biển, nhiều bờ cát trắng và vịnh biển hoang sơ. Với tiềm năng và lợi thế như vậy, du lịch và dịch vụ biển được xác định là ngành kinh tế biển đến năm 2030 phát triển thành công và đột phá theo thứ tự ưu tiên hàng đầu như đã đề ra tại Nghị quyết 36-NQ/TW của BCH Trung ương ngày 22/12/2018 về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045”.
Theo Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt, thời gian qua, các hoạt động du lịch biển đảo đã chiếm khoảng 70% hoạt động của ngành du lịch Việt Nam. Trong giai đoạn 2010 - 2019, lượng khách đến các địa phương ven biển tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng bình quân cả nước với 13,6%/năm đối với khách quốc tế và 12,3% đối với khách nội địa. Chỉ tính riêng năm 2019 đã đạt trên 34 triệu lượt khách quốc tế và 145,6 triệu lượt khách nội địa, mang lại tổng thu từ du lịch đạt 508 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 67,3% của cả nước.
Có thể thấy rằng, du lịch biển phát triển đã có phần đóng góp lớn cho việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của địa phương, cũng như của nhiều ngành kinh tế khác; tạo thêm nhiều công ăn việc làm, nâng cao đời sống, thu nhập của người dân địa phương ven biển.
“Tuy nhiên, các hoạt động du lịch biển, đảo vẫn còn tồn tại những hạn chế như việc phát huy, khai thác giá trị tài nguyên cho các hoạt động du lịch biển chỉ dừng ở việc khai thác ven bờ; các hoạt động du lịch bổ sung, bổ trợ cho nghỉ dưỡng, tham quan, tắm biển chưa nhiều; những bất cập về môi trường, về quy hoạch; năng lực cạnh tranh trong khu vực và thế giới thông qua việc đầu tư phát triển sản phẩm du lịch mới chưa cao…” – Thứ trưởng nhìn nhận.
Đồng quan điểm, ông Vũ Thế Bình, Chủ tịch Hiệp hội du lịch Việt Nam cho rằng, tài nguyên du lịch biển đảo của Việt Nam và của các tỉnh miền Trung nói riêng được đánh giá là đa dạng và phong phú. Nguồn lực tự nhiên này có thể phát triển trở thành điểm đến du lịch biển, đảo đẳng cấp hàng đầu trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, đến nay, Việt Nam chưa có đội tàu du lịch biển nào, cơ sở hạ tầng như các cảng tàu du lịch còn rất thiếu thốn. Do vậy, phát triển du lịch biển đảo nói chung và phát triển du lịch tàu biển nói riêng ở Việt Nam trở thành một nhu cầu cấp bách.
Phát triển gắn với bảo vệ
Tại hội thảo "Phát triển Du lịch biển đảo Việt Nam - Thời cơ, thách thức và giải pháp", hầu hết các ý kiến đều cho rằng, để khai thác tối ưu tài nguyên du lịch biển đảo Việt Nam, cần sớm xây dựng và triển khai các chính sách du lịch biển, đảo ở Việt Nam, qua đó, các địa phương sẽ khai thác và tạo ra nhiều sản phẩm du lịch biển đảo phù hợp; nâng cấp, đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông cảng biển và các tuyến điểm tham quan du lịch mới, tạo điều kiện cho việc thực hiện tốt liên kết vùng trong du lịch; đồng thời, tập trung đầu tư phát triển sản phẩm du lịch biển và nâng cấp chất lượng của sản phẩm dịch vụ hiện có và đầu tư các sản phẩm mới…
Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch, trong phát triển du lịch biển đảo cần chú trọng yếu tố phân kỳ, không phát triển ồ ạt, vừa để phù hợp với sức phát triển của thị trường và dành dư địa cho những định hướng, ý tưởng mới trong tương lai. Đặc biệt chú trọng vấn đề bảo vệ môi trường và dành ngân sách thỏa đáng cho bảo vệ môi trường, bảo tồn và tôn tạo tài nguyên. Cộng đồng, người dân địa phương chính là những chủ thể quan trọng trong phát triển du lịch, gắn phát triển du lịch biển với bảo tồn, tôn tạo văn hóa bản địa.
Đồng ý kiến, ông Phạm Ngọc Thủy, Giám đốc Sở du lịch Quảng Ninh chia sẻ rằng trong phát triển du lịch biển cần quan tâm đặc biệt là bảo vệ môi trường. Nếu không quan tâm, chắc chắn sẽ trả giá. Không chỉ vậy, mỗi địa phương đều có một thế mạnh riêng, bài toán đặt ra là các tỉnh, khu vực cần xây dựng sản phẩm có tính đặc thù riêng.
Ông Nguyễn Xuân Bình, Phó Giám đốc Sở Du lịch TP Đà Nẵng cho biết, hiện nay địa phương đang tập trung triển khai Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, theo đó, phát triển du lịch trên toàn thành phố với trọng tâm dọc theo bờ biển Sơn Trà - Ngũ Hành Sơn, ven vịnh Đà Nẵng, khu vực Bán đảo Sơn Trà để khai thác hiệu quả các tài nguyên mặt nước tự nhiên, di tích văn hóa lịch sử, cảnh quan thiên nhiên và đa dạng sinh học. Kết nối mở rộng không gian du lịch biển, đường thủy nội địa giữa Đà Nẵng với các địa phương Thừa Thiên Huế và Quảng Nam.
“Bên cạnh công tác đầu tư hạ tầng, xúc tiến điểm đến thì địa phương chú trọng đảm bảo an toàn; môi trường du lịch, phát triển bền vững, chủ động ứng phó kịp thời với những biến động, thiên tai, dịch bệnh và biến đổi khí hậu. Hiện nay Đà Nẵng đang triển khai Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đề án Xây dựng Đà Nẵng – Thành phố môi trường giai đoạn 2021 – 2030 trong lĩnh vực du lịch”, ông Bình chia sẻ.
