Theo ông Trần Ánh Dương, Phó Vụ trưởng – Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường – Bộ Giao thông vận tải, để định hướng cho ngành giao thông vận tải đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quyết định số 876/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các-bon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải. Theo đó, Thủ tướng quy định lộ trình đến năm 2050, 100% phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy thi công tham gia giao thông chuyển đổi sang sử dụng điện...
"Khảo sát thị trường các nhóm người tiêu dùng về xe điện sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các Bộ và UBND các tỉnh, thành phố làm cơ sở đề ra chính sách phù hợp để thúc đẩy sự chuyển đổi của người dân", ông Dương nhấn mạnh.
Cuộc khảo sát được thực hiện trực tuyến và trực tiếp tại 8 tỉnh/thành phố với hơn 1280 người tiêu dùng. Kết quả khảo sát hành vi người tiêu dùng cho thấy: Khi lựa chọn phương tiện giao thông điện, người tiêu dùng rất quan tâm đến các yếu tố an toàn sử dụng, tuổi thọ pin và độ bền phương tiện, quãng đường di chuyển, giá thành và thời gian sạc pin. Hiện nay, người tiêu dùng thường mang pin cũ tới nơi sửa chữa, thay thế và trả thêm ít chi phí để đổi lấy pin mới.
Theo báo cáo này, mức độ chấp nhận và sử dụng đa dạng các loại phương tiện giao thông điện, gắn liền với các nhận thức và trách nhiệm ngày càng gia tăng về lợi ích giảm phát thải các chất gây ô nhiễm không khí, tiết kiệm chi phí vận hành. 78% người tiêu dùng được phỏng vấn chưa sử dụng phương tiện giao thông điện cho biết họ mong muốn được chuyển đổi sang sử dụng phương tiện điện trong tương lai.
Mức giá các loại phương tiện giao thông điện trên thị trường hiện nay tương đối phù hợp với mong đợi của đa số người tiêu dùng. Thức tế, mức giá xe đạp điện đang dao động từ 10 triệu đến 20 triệu đồng, đối với xe máy điện trong khoảng từ 10 – 40 triệu đồng, và đối với xe hơi điện là từ 550 triệu đến 850 triệu đồng.
So với phương tiện sử dụng động cơ đốt trong, người tiêu dùng coi lợi ích đối với môi trường và tiết kiệm chi phí là hai ưu điểm vượt trội của phương tiện giao thông điện. Họ kỳ vọng các loại phương giao thông điện trên thị trường có chủng loại đa dạng, giá thành, các yếu tố an toàn sử khi sử dụng, tuổi thọ công nghệ pin, thời gian sạc pin, quãng đường di chuyển, có các dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật phù hợp.
Báo cáo cũng nhận diện những hạn chế, rào cản và thách thức chính cản trở việc sử dụng xe điện dựa trên các đánh giá của người tiêu dùng. Cụ thể như: Tuổi thọ pin kém, thời gian sạc pin lâu, khó mua linh kiện thay thế, dịch vụ cung ứng và hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ tiếp cận phương tiện giao thông điện hiện nay chưa đáp ứng tốt kỳ vọng của người tiêu dùng.
Theo ông Đào Xuân Lai, Trưởng ban Biến đổi khí hậu và môi trường của UNDP tại Việt Nam, chuyển đổi năng lượng xanh và phát triển giao thông xanh, trong đó có phương tiện giao thông điện đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, cũng như các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26. Đó cũng là cơ hội để ngành giao thông vận tải của Việt Nam phát triển đồng bộ theo hướng hiện đại hóa và bền vững, bắt kịp với xu thế và trình độ phát triển tiên tiến của thế giới. Việt Nam cũng có thêm ngành kinh tế xanh, thêm nhiều việc làm và thu hút nhiều đầu tư.
“UNDP cam kết tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc phát triển phương tiện giao thông điện bền vững, đồng thời sẽ đóng góp vào các chính sách và hoạt động để giúp đẩy mạnh tiến trình này” – ông Lai cho biết.
Báo cáo khảo sát Người tiêu dùng về phát triển giao thông điện được thực hiện trong khuôn khổ dự án “Chuyển dịch bền vững giao thông bằng điện” do Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ. Dự án hỗ trợ giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động giao thông vận tải thông qua tạo hệ sinh thái dành cho xe điện, phát triển giao thông xanh ở cấp quốc gia và triển khai một số mô hình thí điểm chuyển đổi giao thông điện cấp địa phương.
Một số hoạt động cụ thể như: Hỗ trợ xây dựng Chương trình quốc gia phát triển giao thông vận tải hành khách đường bộ thân thiện môi trường, hỗ trợ xây dựng 3 tiêu chuẩn về trạm sạc điện, tổ chức đối thoại chính sách, nâng cao năng lực và các hoạt động truyền thông. Các mô hình thí điểm được thực hiện tại thành phố Huế như thí sử dụng xe điện phục vụ thu gom rác, xe điện trong vận tải hàng hóa chặng cuối, thí điểm cơ chế tài chính thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện giao thông điện, hỗ trợ xây dựng mô hình quản lý xe điện chia sẻ.
