Chủ động phòng chống nạn châu chấu gây hại cho cây nông nghiệp

Châu chấu tre lưng vàng và một số loài châu chấu hại tre khác (gọi chung là châu chấu tre) thuộc nhóm châu chấu đàn, khi trưởng thành có thể tập hợp thành đàn với số lượng lớn và di cư đi tìm nguồn thức ăn và nơi đẻ trứng.

Trong những năm gần đây châu chấu tre lưng vàng đã phát sinh và gây hại khá nghiêm trọng cho cả cây trồng nông, lâm nghiệp ở Trung Quốc, Lào và Việt Nam. Đây là loài sinh vật gây hại có khả năng di chuyển nhanh, sức phá hại lớn, khó kiểm soát.

Châu chấu tre lưng vàng mới bùng phát gây hại ở Việt Nam từ năm 2008, tại các huyện miền núi thuộc các tỉnh Quảng Ngãi, Nghệ An, Thanh Hóa, Sơn La, Điện Biên, Phú Thọ, Bắc Kạn và Cao Bằng; chủ yếu gây hại trên cây lâm nghiệp như tre, trúc, luồng, vầu, …

Từ đầu năm 2024 đến nay, do nhiệt độ trung bình tại các khu vực trung du và miền núi phía Bắc cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 1-2 độ C, thời tiết có mưa nhỏ, mưa phùn nhiều ngày, nắng nóng xuất hiện sớm và gay gắt nên rất thuận lợi cho châu chấu tre phát sinh và gây hại sớm từ giữa tháng 4/2024.

Tính đến tháng 6/2024, châu chấu tre đã phát sinh và gây hại tại 11/16 tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc gồm Cao Bằng, Bắc Kạn, Điện Biên, Lạng Sơn, Sơn La, Điện Biên, Tuyên Quang, Hòa Bình, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An với diện tích nhiễm 1.031 ha (trong đó Cao Bằng nhiễm 773 ha, Bắc Kạn 63 ha, Nghệ An 50 ha, Lạng Sơn 38,5 ha, Phú Thọ 38,2 ha, Tuyên Quang 21 ha, Thanh Hóa 20 ha, Sơn La 10 ha, Hòa Bình 7 ha và Điện Biên 0,5 ha.

Theo quan sát, hiện nay, đa phần là châu chấu non, chưa có cánh nên việc phòng trừ sẽ thuận lợi và hiệu quả. Tuy nhiên, trong 10-20 ngày tới, khi châu chấu non trưởng thành có cánh sẽ bay thành đàn, di chuyển nhanh. Đến thời điểm này, việc phòng phòng trừ và kiểm soát thiệt hại sẽ khó khăn hơn.

Do đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố tâp trung chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện, xã và các cơ quan, đơn vị chuyên môn điều tra phát hiện sớm các ổ châu chấu trên địa bàn và tổ chức phun trừ ngay khi châu chấu còn non; theo dõi chặt chẽ tình hình châu chấu tre (thời gian phát sinh, phạm vi gây hại, hướng di chuyển, các điểm châu chấu co cụm,...) để chủ động tổ chức phòng trừ, không để bùng phát trên diện rộng.

Đồng thời, UBND các tỉnh, thành phố có trách nhiệm cần chỉ đạo các địa phương, đặc biệt là các huyện, xã nơi châu chấu tre thường xuyên xuất hiện cần chủ động xây dựng phương án, kế hoạch, dự trù nguồn ngân sách, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về vật tư, nhân lực, sẵn sàng cho công tác phòng trừ châu chấu tre.

Các cơ quan truyền thông địa phương cần phối hợp với các cơ quan chuyên môn để thông tin tuyên truyền, hướng dẫn chủ rừng và người dân kiểm tra sự xuất hiện của châu chấu tre và chủ động thực hiện các biện pháp xử lý châu chấu kịp thời, hiệu quả, tránh tình trạng phun thuốc hóa học tràn lan gây lãng phí thuốc và ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Các đồn biên phòng tại các khu vực giáp biên giới cần phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện trong công tác trao đổi thông tin về tình hình châu chấu tre tại các vùng giáp biên. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị chuyên môn cần duy trì hệ thống thông tin, báo cáo từ địa phương lên trung ương theo quy định để phối hợp chỉ đạo kịp thời.

Đối với các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ giao Cục Bảo vệ thực vật làm đầu mối tham mưu, chỉ đạo và hướng dẫn địa phương thực hiện các giải pháp kỹ thuật trong phòng, chống châu chấu tre; đôn đốc việc kiểm tra, giám sát, điều tra phát hiện và công tác phòng trừ châu chấu tre tại các tỉnh, thành phố; Tổng hợp, báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về tình hình phát sinh, diễn biến châu chấu tre gây hại cây trồng và công tác chỉ đạo phòng chống tại các tỉnh thành.

Đối với cục Trồng trọt, Cục Lâm nghiệp và Cục Kiểm Lâm, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao các đơn vị phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật và các địa phương kiểm tra, giám sát việc điều tra phát hiện và công tác phòng trừ châu chấu tre tại các tỉnh, thành phố; hỗ trợ địa phương trong công tác điều tra phát hiện, dự báo và hướng dẫn phòng trừ châu chấu tre.

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam chỉ đạo các Viện thành viên phối hợp với Cục Bảo vệ thực vật để nghiên cứu đặc điểm sinh học, đề xuất các biện pháp kỹ thuật phòng chống châu chấu tre hiệu quả, an toàn.