Chia sẻ kết quả huy động cộng đồng tham gia bảo vệ nguồn nước tại Sơn La

Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu TP Sơn La.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến tại 3 điểm cầu: Thành phố Sơn La, UBND huyện Mai Sơn và Thành phố Hà Nội.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, lần đầu tiên, Luật quy định cộng đồng dân cư là một chủ thể trong hoạt động bảo vệ môi trường và khuyến khích tăng cường công khai thông tin trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, để phát huy vai trò giám sát, phản biện của cộng đồng dân cư. Do đó, thông qua việc thực hiện Chương trình, góp phần thúc đẩy sự tham gia của người dân và hỗ trợ các cơ quan quản lý nhà nước trong cải thiện các vấn đề ô nhiễm nước tại địa phương.

Báo cáo kết quả thực hiện hỗ trợ triển khai thực thi Luật tiếp cận thông tin và Luật Bảo vệ môi trường 2020, Chuyên gia CECR Ngô Thị Thu Hà cho biết: Từ nghiên cứu thực tiễn tại Sơn La, các chuyên gia đã tổ chức tập huấn chuyên sâu về các quy định của 2 bộ Luật cho 49 cán bộ UBND thành phố và 12 xã/phường; đồng thời, hỗ trợ kỹ thuật trực tiếp cho các đơn vị.

Cán bộ địa chính các xã phường trên địa bàn thành phố Sơn La đã được tập huấn chuyên sâu về 2 bộ luật.

Qua đó, UBND thành phố Sơn La và 12 xã/phường trên địa bàn đã ban hành Quy chế nội bộ về tổ chức cung cấp thông tin. UBND thành phố đã xây dựng danh mục các thông tin phải công khai, các thông tin công khai có điều kiện và các thông tin không được công khai; xây dựng chuyên mục "Tiếp cận thông tin" trên cổng thông tin điện tử của UBND thành phố.

Các phòng, ban thuộc UBND thành phố đã xây dựng danh mục thông tin phải công khai và danh mục thông tin cung cấp theo yêu cầu trong từng lĩnh vực. Trong đó, Phòng TN&MT thành phố đã xây dựng danh mục thông tin phải công khai và danh mục thông tin cung cấp theo yêu cầu trong lĩnh vực TN&MT.

Chuyên gia và nhóm cộng đồng nòng cốt thảo luận về phương pháp giám sát nguồn nước và xác định vị trí giám sát trên bản đồ.

Thông tin về kết quả thực hiện mô hình cộng đồng bảo vệ nguồn nước, TS Phạm Anh Tuân, Đại học Tây Bắc cho biết: Thời gian qua, nhóm chuyên gia đã hỗ trợ thành lập 3 nhóm cộng đồng nòng cốt tại 3 địa phương đại diện cho 3 khu vực của huyện Mai Sơn có suối Nậm Pàn chảy qua. Trong đó, xã Cò Nòi là khu vực thượng nguồn, thị trấn Hát Lót là khu vực trung lưu và xã Mường Bằng đại diện cho vùng hạ lưu.

Tại mỗi địa phương, đã tổ chức tập huấn cho các nhóm nòng cốt nâng cao năng lực về quyền tiếp cận thông tin, kỹ thuật giám sát nguồn nước thông qua hình thức chụp ảnh, quay video hiện trạng môi trường, xác định các vị trí giám sát, điền thông tin vào các phiếu giám sát để tổng hợp.

Kết thúc khóa tập huấn, nhóm nòng cốt đã xác định được địa điểm các thành viên thực hiện giám sát nguồn nước suối Nậm Pàn trong 1 tháng với các chỉ tiêu giám sát như màu, mùi nước trong suối, tình trạng rác thải trôi nổi trong lòng suối, tình trạng rác thải hai bên bờ suối. Các nhóm cộng đồng nòng cốt đã chủ động theo dõi sát sao các thông tin, chụp ảnh và ghi hình điểm giám sát 1 lần/tuần.

Nhóm cộng đồng nòng cốt thực hiện giám sát tại suối Nậm Pàn.

Cũng theo TS Phạm Anh Tuân, đánh giá sau thời gian giám sát, tại xã Cò Nòi, chất lượng nước tương đối tốt. Tại thị trấn Hát Lót, người dân 2 ven suối hầu như xả thải ra suối nên chất lượng nước xấu. Tại xã Mường Bằng, qua giám sát 9 vị trí, các thành viên tham gia giám sát có nhận định rằng, nước suối bị ô nhiễm, chỉ dùng cho tưới tiêu nhưng cũng có thời điểm không sử dụng được do lẫn rác, nhất là mùa mưa lũ.

Kết quả giám sát của 3 nhóm cộng đồng đã được tổng hợp, thể hiện qua bản đồ thông tin nền về hiện trạng nguồn nước suối Nậm Pàn và cập nhật lên nền tảng Google Earth bản web. "Huyện Mai Sơn nên tiếp tục duy trì mô hình này với những hỗ trợ cần thiết cho các nhóm cộng đồng nòng cốt để có được những thông tin kịp thời, góp phần trong việc ban hành các quyết định về bảo vệ môi trường" -TS Phạm Anh Tuân kiến nghị.

Qua triển khai các hoạt động, Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng đã xây dựng Khuyến nghị chính sách về việc triển khai thực thi quy định công khai thông tin và cung cấp thông tin trong lĩnh vực bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Sơn La.

Với 3 nội dung chính gồm: Hỗ trợ thực thi công khai, cung cấp thông tin về bảo vệ môi trường; Xây dựng cơ chế cung cấp thông tin 2 chiều giữa cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng nhằm thực hiện Luật bảo vệ môi trường 2020; Xây dựng mô hình cộng đồng giám sát và cung cấp thông tin về chất lượng nguồn nước cho công tác quản lý môi trường.