Trong 5 năm qua, du lịch Sa Pa luôn giữ đà tăng trưởng ở mức hai con số. Năm 2018, có 2.420.000 lượt khách du lịch đến với Sa Pa, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2017; tổng doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt trên 4.000 tỷ đồng, tăng trên 18% so với cùng kỳ năm trước. Quý I năm 2019, Khu Du lịch quốc gia Sa Pa đón hơn 800.000 lượt du khách, đem lại tổng doanh thu hơn 770 tỷ đồng.
Du lịch phát triển nhanh kéo theo lượng rác thải từ hoạt động du lịch tăng nhanh, tạo áp lực lớn đến môi trường tự nhiên và môi trường xã hội ở địa phương này. Chỉ tính riêng lượng rác thải sinh hoạt tại trung tâm thị trấn Sa Pa hiện nay đã là 27 tấn/ngày, tăng gấp 5 lần so với năm 2014 là 5,3 tấn/ngày.
Bà Trần Thị Hương, phố Thạch Sơn, thị trấn Sa Pa (Lào Cai) chia sẻ: Vào những ngày cuối tuần và thời gian nghỉ lễ, tôi thấy công nhân môi trường Sa Pa làm việc vô cùng vất vả nhưng cũng không thể thu gom hết được lượng rác thải sinh hoạt. Bởi, không phải ai cũng có ý thức phân loại rác thải và bỏ rác vào đúng nơi quy định.
Theo thống kê của cơ quan chức năng huyện Sa Pa, hiện tỉ lệ phân loại rác thải tại nguồn ở địa phương mới đạt khoảng 75%. Cá biệt, khu vực xung quanh chợ văn hóa Sa Pa, tỉ lệ này là dưới 40%. Sự thiếu ý thức trong việc phân loại rác thải và để rác vào đúng nơi quy định của một bộ phận người dân, du khách đang khiến cho công việc của các lao công ở Sa Pa thêm phần vất vả. Bởi, địa hình của Sa Pa có sự chia cắt mạnh, thời tiết mưa nhiều về mùa hè và sương mù về mùa đông nên rác thải ra môi trường luôn trong tình trạng ẩm ướt, rất nặng và nhiều mùi hôi.
Chia sẻ với chúng tôi, anh Nguyễn Ngọc Chiến, Giám đốc Xí nghiệp môi trường Sa Pa cho biết: Hiện 35 công nhân của Xí nghiệp đang thực hiện thu gom rác thải 2 lần/ngày. Tuy nhiên, môi trường đô thị của Sa Pa vẫn còn rất nhiều bất cập. Bởi ngoài rác thải sinh hoạt thì cát, bụi phát sinh từ những công trình là rất lớn và rất khó thu gom. Do đó, các cấp, các ngành và chủ đầu tư các công trình dự án tại thị trấn Sa Pa cần đẩy nhanh quá trình xây dựng, sớm hoàn thiện cơ sở hạ tầng để hạn chế phát sinh bụi bẩn. Đặc biệt, tôi mong muốn người dân và du khách cùng chung tay bảo vệ cảnh quan môi trường cho Khu du lịch quốc gia Sa Pa bằng việc làm thiết thực là tiến hành phân loại rác thải tại nguồn và bỏ rác vào đúng nơi quy định.
Xác định môi trường giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển du lịch theo hướng bền vững, những năm qua huyện Sa Pa đã triển khai nhiều giải pháp khác nhau như: Ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường; tăng cường công tác tuyên truyền, nhắc nhở và xử phạt nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn; đầu tư nguồn lực để lắp đặt và xây dựng các công trình phục vụ cho công tác bảo vệ môi trường; xây dựng và đưa bãi rác thải vật liệu xây dựng có diện tích 2,3ha, tại xã Bản Khoang vào hoạt động, chấm dứt tình trạng đổ trộm rác thải xây dựng ra ven đường giao thông.
Thêm một tín hiệu đáng mừng nữa là vào chiều thứ 6 thàng tuần, một số cơ quan đoàn thể trên địa bàn đã tổ chức cho cán bộ công nhân viên tham gia nhặt rác tại các khu vực bờ hồ, sân vận động, bến xe…lôi kéo được nhiều du khách tham gia. Qua đó, truyền đi được thông điệp, chung tay bảo vệ môi trường khu du lịch quốc gia Sa Pa.
Tuy nhiên, vấn đề bảo vệ môi trường để Sa Pa có thể phát triển du lịch một cách bền vững vẫn là một thách thức không nhỏ trong giai đoạn hiện nay. Anh Nguyễn Đình Hiệp, Phó Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sa Pa chia sẻ: Theo tính toán của cơ quan chuyên môn thì bãi rác thải vô cơ của huyện Sa Pa tại xã Bản Khoang chỉ có thể chịu tại được khoảng 1 năm nữa là phải ngừng hoạt động. Chúng tôi đã đề xuất hai phương án là vận chuyển rác ra thành phố Lào Cai để xử lý hoặc tiến hành xây dựng lò đốt rác công nghệ cao tại địa phương. Tuy nhiên đến nay, chưa thấy cấp trên cho ý kiến nên chúng tôi thực sự rất lo lắng...
Ngoài ra, theo quan sát của chúng tôi thì hiện nay Sa Pa đang thiếu nhà vệ sinh công cộng và thiếu điểm tập kết rác thải sinh hoạt là những nguyên nhân khiến cho môi trường, cảnh quan khu du lịch quốc gia Sa Pa chưa thể sạch, đẹp.
Mọi người dân và du khách đến với Khu du lịch Quốc gia Sa Pa đều có chung mong muốn là được sống, vui chơi trong không gian môi trường xanh, sạch, đẹp. Điều đó sẽ trở thành hiện thực khi cả cộng đồng cùng có ý thức chung tay bảo vệ môi trường. Do đó, cùng với sự nỗ lực của cơ quan chức năng và chính quyền địa phương, thiết nghĩ, mỗi người dân, mỗi du khách cần phải nêu cao ý thức, chung tay bảo vệ môi trường.