Vườn cò quý hiếm đang bị lãng quên

Vườn cò độc nhất đất Tây Đô
Đường vào Vườn cò Bằng Lăng (tọa lạc tại khu vực Thới Bình 1, phường Thuận An, quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ) xanh mượt bóng tre, trúc, tầm vông, ô môi xen lẫn những âm thanh ríu rít phát ra từ vạn chú cò đang đùa giỡn trên các cành cao khiến du khách luôn thấy lòng nhẹ nhàng, thư thái.

Nếu như trước đây khách đến tham quan vườn cò Bằng Lăng chỉ đi được xe 2 bánh thì nay xe 4 bánh đã vào đến tận vườn. Đây đang là quần thể thiên nhiên sinh thái hiếm hoi của TP Cần Thơ với rất nhiều loại cò, các loại có cùng họ với cò (còn gọi là bạn cò) cư trú, sinh sản, thu hút rất nhiều du khách đến tham quan và nhiều nhà nghiên cứu động vật đến tìm hiểu.

Anh Nguyễn Quốc Hận, 45 tuổi chủ nhân tài sản “ thiên nhiên” nầy kể lại “…cò bắt đầu xuất hiện năm 1983 với hàng trăm con đến đây làm tổ rồi kéo nhau đi mất. Thật lạ lùng, năm sau chúng quay về với số lượng hàng chục ngàn con và bắt đầu “ cát cứ”, sinh sản cho đến nay. Năm 1987, tỉnh Cần Thơ (cũ) đã qui hoạch đây là điểm du lịch thiên nhiên của địa phương…”.

Ban đầu diện tích vườn cò khoãng 15.000 mét vuông, trước tình trạng quá tải nơi cú trú và sinh sản của chúng, anh Hận đã mở rộng diện tích lên trên 22.000 mét vuông để không để ảnh hưởng đến việc phát triển, sinh hoạt của trên 300.000 loại cò như: cò Cá, cò Ruồi, Ngà, Sen, Quắm, Xám, Lao, Ma…Cạnh đó còn có trên 350.000 con cùng họ với cò như: Vạc, Cồng cọc, Bạc má…cùng lưu trú, sinh đẻ trên khu vườn. Trong đó cò Ruồi chiếm đến 80% số lượng.

Theo kinh nghiệm của anh Hận thì các loại cò thích hợp làm tổ trên các loại cây là: Tre, Tầm vông, Me nước vì thông thoáng, dễ làm tổ ở các mắc, có nhiều gió, rễ bám sâu ít bị rung lắc khi chúng đậu, ăn mồi, sinh sản. Chúng thường tập trung nhiều nhất vào khoảng tháng 8 đến tháng 2 âm lịch năm sau để sinh nở, sau đó di trú sang địa phương khác khoãng 6 tháng lại quay về chốn cũ. Đây là qui luật “ bất di, bất dịch” mà anh đúc kết từ nhiều năm gắn bó với chúng.

Cần có biện pháp bảo vệ và phát triển vườn cò qúy hiếm

Có một câu chuyện rất cảm động mà người chủ vườn cò luôn nhớ mãi và là niềm động viên rất lớn khiến anh luôn tâm niệm gắn bó với khu vườn đến tận cuối đời. Năm 1994, toàn bộ cây ăn trái của vườn như cam, quýt, bưởi…bị chết rễ do sức nặng và độ rung lắc của hàng trăm ngàn con cò. Biết chuyện GS – TS Võ Tòng Xuân (lúc này là hiệu phó trường Đại học Cần Thơ) đến tham khảo hỗ trợ ngay 5 triệu đồng (lúc này số tiền rất lớn) để gia đình anh Hận chuyển sang trồng tre, trúc, tầm vông, me đất, ô môi vốn có bộ rễ rất khỏe.

Cạnh đó anh còn vét sâu các mương vườn vừa thả cá nuôi cò, vừa lấy đất bồi đắp cho số cấy mới. Kết quả mang lại rất hiệu quả cho đến nay. Sau đó UBND tỉnh Cần Thơ tiếp tục hỗ trợ thêm 3 triệu đồng giúp anh an tâm bảo vệ an toàn cho đàn cò khổng lồ.

“…Nếu như tốc độ sinh sản như hiện nay của các đàn cò thì cần mở rộng thêm khoãng 20.000 mét vuông nữa mới đủ đáp ứng, muốn vậy nhà nước cần có biện pháp hỗ trợ về kinh phí…”.Anh Hận chia sẻ.

Theo kinh nghiệm của anh Hận thì các loại cò thích hợp làm tổ trên các loại cây là: Tre, Tầm vông, Me nước vì thông thoáng, có nhiều gió, rễ bám sâu ít bị rung lắc khi chúng đậu, ăn mồi, sinh sản. Chúng thường tập trung nhiều nhất vào khoảng tháng 8 đến tháng 2 âm lịch năm sau để sinh nở, sau đó di trú sang địa phương khác khoãng 6 tháng lại quay về chốn cũ. Đây là qui luật “ bất di, bất dịch” mà ông đúc kết từ trên 30 năm gắn bó với chúng.

Có nhiều tập quán mà khi đến đây chúng tôi mới được người chủ vườn kể lại rất lạ, lý thú đầy hấp dẫn như: vỏ trứng rất mỏng nên chúng làm tổ ở những nơi có gió để chống nóng; cò cha có nhiệm vụ dẫn dụ cò con rời khỏi tổ sau khi sinh và tập con bay lượn đến khi thuần thục; những con còn lạ đến giành thức ăn cho cò mẹ và cò con sẽ bị cò cha tấn công đến chết; các loại cò thì kiếm ăn trên mặt nước trong khi các loại cùng họ với cò lại lặn sâu dưới mặt nước để săn mồi. Quanh năm cò tự đi kiếm ăn, nhưng vào mùa khô hạn, chủ vườn phải cho ăn phụ thêm hàng ngày như tép, cá vụn xắc nhuyễn…

Bà Võ Thị Thu Thoa, du khách đến từ Đắc Lắc cho biết “….đây là di sản thiên nhiên quý hiếm cần có giải pháp bảo vệ, phát triển đúng mức để phục vụ nhu cầu thưởng thức của du khách gần xa…”.
Riêng anh Nguyễn Quốc Hận bức xúc nói: Hiện nay nạn bắt trộm cò các loại diễn ra ngày càng nghiêm trọng, chính quyền, công an địa phương nhiều lần phát hiện, tịch thu các dụng cụ bẫy cò nhưng đâu vẫn hoàn đấy, bình quân mỗi ngày chúng tận diệt, bắt đi vài chục con ảnh hưởng rất lớn đến số lượng cò đang có.

Địa phương cũng đang mong Sở VHTT và Du lịch TP Cần Thơ sớm có văn bản chính thức về qui định bảo vệ đàn cò quý hiếm cũng như các biện pháp chế tài đối với người vi phạm để bảo tồn di sản thiên nhiên.