UNICEF cảnh báo: 190 triệu trẻ em có nguy cơ bởi cuộc khủng hoảng nước

Học sinh rửa tay tại khu vực mới được xây dựng tại trường tiểu học ở quận Pemba, Zambia. Ảnh: UNICEF

Nghiên cứu được công bố trước Hội nghị lịch sử về nước của Liên Hợp Quốc, xem xét khả năng tiếp cận các dịch vụ WASH của các hộ gia đình, gánh nặng tử vong do WASH ở trẻ em dưới 5 tuổi và mức độ tiếp xúc với các mối nguy hiểm về khí hậu và môi trường. Đồng thời, nghiên cứu cho thấy các khu vực mà trẻ em phải đối mặt với mối đe dọa lớn nhất cũng như những nơi rất cần đầu tư vào các giải pháp để ngăn chặn những trường hợp tử vong không đáng có.

Giám đốc Chương trình Nước sạch và vệ sinh của UNICEF Sanjay Wijesekera cho biết: "Châu Phi đang phải đối mặt với thảm họa nước. Các cú sốc liên quan đến khí hậu và nước ngày một leo thang trên toàn cầu, nhưng châu Phi là khu vực có nguy cơ cao và nghiêm trọng nhất với trẻ em”.

Theo ông Wijesekera, những cơn bão, lũ lụt và hạn hán lịch sử tàn khốc đã phá hủy các cơ sở và nhà cửa, làm ô nhiễm nguồn nước, gây ra nạn đói và lây lan dịch bệnh. Mặc dù tình hình hiện tại đầy thách thức, nhưng nếu không có hành động khẩn cấp, tương lai có thể sẽ ảm đạm hơn nhiều.

Khủng hoảng phức tạp do xung đột vũ trang

Ba mối đe dọa liên quan đến nước nghiêm trọng nhất ở Benin, Burkina Faso, Cameroon, Chad, Côte d'Ivoire, Guinea, Mali, Niger, Nigeria và Somalia, khiến Tây và Trung Phi trở thành những nơi có khí hậu và nước không an toàn và chịu ảnh hưởng bởi khí hậu lớn nhất thế giới. Nhiều quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất, đặc biệt ở Sahel, cũng đang phải đối mặt với tình trạng bất ổn và xung đột vũ trang, làm trầm trọng thêm khả năng tiếp cận nước sạch và vệ sinh của trẻ em.

Tại 10 điểm nóng, gần 1/3 trẻ em không được tiếp cận ít nhất là nước tại nhà và 2/3 trẻ không có các dịch vụ vệ sinh cơ bản. 1/4 trẻ em không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải quen với việc đi vệ sinh bừa bãi và 3/4 trẻ không được rửa tay do thiếu nước và xà phòng tại nhà.

Kết quả là, các quốc gia trên phải chịu gánh nặng lớn nhất về tử vong ở trẻ em do các bệnh gây ra bởi không đảm bảo điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm, như bệnh tiêu chảy. Cứ 10 người thì có 6 người phải đối mặt với dịch tả bùng phát trong năm qua. Trung bình, khoảng 1.000 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong mỗi ngày do những bệnh liên quan đến các dịch vụ WASH; trong đó cứ 5 trẻ thì có 2 trẻ sống ở 10 quốc gia châu Phi trên.

Dễ tổn thương trước các mối đe dọa khí hậu

Những điểm nóng trên cũng nằm trong top 25% trong số 163 quốc gia trên toàn cầu có nguy cơ tiếp xúc với các mối đe dọa về khí hậu và môi trường cao nhất. Nhiệt độ cao hơn - làm tăng tốc độ nhân lên của mầm bệnh - đang tăng nhanh hơn 1,5 lần so với mức trung bình toàn cầu ở các vùng của Tây và Trung Phi.

Mực nước ngầm cũng đang giảm xuống, đòi hỏi một số cộng đồng phải đào giếng sâu gấp đôi so với một thập kỷ trước. Đồng thời, lượng mưa thất thường và dữ dội hơn, dẫn đến lũ lụt làm ô nhiễm nguồn cung cấp nước khan hiếm.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) phân loại 10 quốc gia trên là những nước dễ bị tổn thương hoặc rất dễ bị tổn thương, với những căng thẳng của xung đột vũ trang ở một số nước đe dọa đảo ngược tiến trình hướng tới nước sạch và vệ sinh.

Dẫn chứng cho điều này là Burkina Faso đã chứng kiến ​​sự gia tăng các cuộc tấn công vào các cơ sở cấp nước như một chiến thuật để di dời các cộng đồng. Năm 2022, 58 điểm cung cấp nước đã bị tấn công và hơn 830.000 người, trong đó hơn một nửa là trẻ em không được tiếp cận với nước uống an toàn.