Tìm giải pháp đột phá về công nghệ xử lý chất thải rắn

Tại hội thảo, đại diện của Bộ, ngành, địa phương, cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản, Hàn Quốc; các chuyên gia, nhà khoa học, một số doanh nghiệp, cơ sở xử lý chất thải đã lắng nghe, trao đổi về hiện trạng công tác quản lý và một số công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH); các kinh nghiệm, thuận lợi và khó khăn, vướng mắc đang gặp phải của các địa phương trong công tác quản lý CTRSH; một số công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt đang được nghiên cứu, triển khai áp dụng.

Các mô hình xử lý rác đang được triển khai trong thực tế như công nghệ xử lý CTR thành phân vi sinh; công nghệ xử lý CTR bằng phương pháp đốt thông thường, bằng phương pháp chôn lấp, bằng phương pháp đốt phát điện đã được doanh nghiệp, địa phương giới thiệu tại Hội thảo.

Trong đó, một số công nghệ được các đại biểu quan tâm là công nghệ chuyển hóa CTR thành điện do Công ty TNHH Thủy lực - Máy nghiên cứu đầu tư. Công nghệ này sử dụng khí tổng hợp syngas để chạy động cơ đốt trong phát điện. Công nghệ đã thí điểm tại Nhà máy Cơ khí chế tạo thiết bị môi trường, Đồng Văn, tỉnh Hà Nam với công suất 20 tấn/ngày, tại bãi rác Gò Cát, thành phố Hồ Chí Minh với công suất 50 tấn/ngày.

Nhà máy phân loại xử lý rác thải, sản xuất biogas và phân bón khoáng hữu cơ tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình do Công ty TNHH Phát triển dự án Việt Nam làm chủ đầu tư. Đây là công nghệ tích hợp 03 công nghệ thông thường nhằm thu hồi được vật liệu có thể tái chế, tạo khí phát điện và sản xuất phân hữu cơ, xử lý được chất thải sinh hoạt công suất 245 tấn/ngày và chất thải nông nghiệp công suất 76 tấn/ngày. Công ty đã lắp đặt 01 máy phát điện từ khí Biogas công suất 1,5 MW cho dây chuyền xử lý CTR sinh hoạt và 01 máy phát công suất 1 MW từ chuyền xử lý CTR nông nghiệp. Các máy móc thiết bị đều nhập từ Đức nên giá thành đầu tư cao hơn nhiều so với công nghệ phát triển trong nước.

Dự án nhà máy đốt rác thải sinh hoạt phát điện TP Cần Thơ tại ấp Trường Thọ, xã Trường Xuân, huyện Thới Lai, TP  Cần Thơ do Công ty China Everbright Limited đầu tư, khởi công từ tháng 6-2017. Đây là dự án sử dụng kỹ thuật đốt rác phát điện để xử lý rác thải sinh hoạt. Với công suất xử lý: 400 tấn/ngày; công suất phát điện: khoảng 8MW, dự kiến nối lưới khoảng 5,5-6MW

Tuy nhiên theo đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, công nghệ xử lý CTR phát điện, trong nước chưa thể làm chủ và nhân rộng được. Với nhiều lý do trong đó, do tổng mức đầu tư cao so với các công nghệ xử lý CTR khác, chưa có ưu đãi đối với giá xử lý CTR, cơ chế hỗ trợ chưa phù hợp...

Ông Nguyễn Thượng Hiền, Vụ trưởng Vụ Quản lý chất thải, Tổng cục Môi trường cho biết thêm, hầu hết công nghệ xử lý CTRSH nhập khẩu không phù hợp với thực tế chất thải rắn chưa được phân loại tại nguồn, nhiệt trị của CTRSH thấp, độ ẩm của không khí cao; Thiết bị, công nghệ xử lý chất thải rắn chế tạo trong nước chưa đồng bộ, hiện đại, mức độ tự động hóa của hệ thống thiết bị trong dây chuyền công nghệ chưa cao; chưa được sản xuất ở quy mô công nghiệp nên chưa đủ điều kiện để nhân rộng…

TS. Nguyễn Trung Thắng, Phó viện trưởng Viện Chiến lược chính sách TN&MT cho rằng, qua nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước và thực tế ở Việt Nam, nhận thấy Việt Nam để lựa chọn các mô hình/công nghệ xử lý CTR phù hợp Việt Nam cần tổ chức điều tra, khảo sát đánh giá, dự báo về tình hình phát sinh, quản lý CTR cho các vùng/miền/địa phương từ đó. Bên cạnh đó, sớm hoàn thiện cơ chế tài chính trong quản lý CTR để huy động sự tham gia của tư nhân. Ở các TP lớn, có đủ điều kiện tăng dần mức phí; áp dụng cơ chế ưu đãi trong xử lý CTR phát điện. Phát triển ngành công nghiệp tái chế. Đẩy mạnh tái chế phân vi sinh ứng dụng cho phát triển nông nghiệp hữu cơ. Xây dựng cơ sở dữ liệu về quản lý CTR làm cơ sở để hoạch định chính sách và chiến lược, quy hoạch về quản lý CTR.

Kết thúc Hội thảo, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân khẳng định, kết quả của Hội thảo sẽ làm căn cứ để Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa ra những định hướng sắp tới trong công tác quản lý CTRSH, đặc biệt là là cơ sở để tổng hợp, tổ chức Hội nghị toàn quốc bàn về quản lý CTR do Thủ tướng Chính phủ chủ trì, trên cơ sở đó xây dựng dự thảo Chỉ thị về các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp cấp bách và lâu dài nhằm tăng cường công tác quản lý CTR tại Việt Nam, trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Sau hội thảo này, Bộ TN&MT sẽ chỉ đạo Tổng cục Môi trường nhanh chóng phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để triển khai các Đoàn kiểm tra, đánh giá công tác quản lý CTR trên phạm vi toàn quốc để có cơ sở đưa ra những định hướng sắp tới trong công tác quản lý CTRSH. Mặt khác nghiên cứu, xây dựng dự thảo các tiêu chí lựa chọn công nghệ và danh mục các công nghệ xử lý CTRSH khuyến cáo để các địa phương tham khảo, áp dụng.

Ngoài các cơ sở xử lý CTR do Đoàn kiểm tra, đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường tiến hành, Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ thực hiện việc kiểm tra, điều tra, đánh giá theo hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường và gửi báo cáo về cho Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổng hợp.