Thúc đẩy nội địa hóa công nghệ trong phát triển năng lượng tái tạo

Phát biểu khai mạc, bà Trần Thị Hồng Lan – Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (Bộ KH&CN) cho biết: Sau khi Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 năm 2050 tại COP26, Đảng và Nhà nước đã có nhiều hành động cụ thể và triển khai quyết liệt có hiệu quả nhằm đạt mục tiêu này. Trong đó, Chính phủ đã tập trung xây dựng và tổ chức thực hiện Chiến lược biến đổi khí hậu; Chiến lược tăng trưởng xanh; Quy hoạch điện VIII, tiến tới năng lượng tái tạo là chủ đạo, phát triển công nghiệp năng lượng tái tạo và xây dựng hệ sinh thái tái tạo. Một trong những kết quả nổi bật là Việt Nam trở thành thị trường sôi động nhất khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và dẫn đầu Đông Nam Á trong lĩnh vực phát triển điện gió và điện mặt trời.

Tính đến cuối năm 2022, tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống đạt 79.350 MW, trong đó tổng công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) đạt khoảng 20.165 MW, chiếm tỷ trọng 25,4%. Trong Quy hoạch Điện VIII, Chính phủ ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện, nguồn điện này sẽ chiếm tỷ lệ khoảng 30,9-39,2% vào năm 2030.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, bà Trần Thị Hồng Lan cũng cho rằng tỷ lệ nội địa hóa chuỗi cung cứng và sự tham gia sâu của các doanh nghiệp Việt Nam trong việc phân cấp các dịch vụ cho ngành điện gió, điện mặt trời còn thấp. Việc chậm nội địa hoá sản xuất thiết bị và dịch vụ trong lĩnh vực năng lượng tái tạo một phần do thiếu năng lực đánh giá, phát triển dự án, cơ sở hạ tầng còn hạn chế, năng lực và trình độ sản xuất chưa đáp ứng nhu cầu. Ngoài ra, chính sách và cơ chế hỗ trợ cho công nghiệp phụ trợ cho điện tái tạo còn yếu.

Đánh giá cao cam kết của Việt Nam trong việc đặt mục tiêu đạt trung hòa carbon vào năm 2050, Phó đại sứ Đức tại Việt Nam, ông Simon Kreye bày tỏ, phía Đức sẵn sàng hỗ trợ và đồng hành cùng Việt Nam trong tiến trình này.

Theo ông Simon Kreye, để đạt mục tiêu tăng trưởng xanh cũng như không phát thải carbon ròng, rất cần các chính sách phù hợp với điều kiện Việt Nam để chuyển từ các ngành năng lượng truyền thống sang năng lượng xanh, năng lượng tái tạo. Trong đó, nội địa hóa công nghệ có thể giúp hỗ trợ tăng tính cạnh tranh trong phát triển năng lượng.

Tại diễn đàn, các chuyên gia, diễn giả đã cùng thảo luận, đánh giá nguyên nhân, hiện trạng và đưa ra những gợi ý chính sách để thúc đẩy nội địa hóa ngành năng lượng tái tạo tại Việt Nam.

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Ngọc Hưng - Viện Năng (Bộ Công thương) lượng nhận định, Việt Nam có cơ hội lớn để thúc đẩy nội địa hóa năng lượng tái tạo bằng việc tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất thiết bị năng lượng tái tạo. Có cơ hội tham gia vào đầu tư, vận hành, bảo dưỡng dự án điện năng lượng tái tạo và thúc đẩy chuyển đổi việc làm xanh năng lượng tái tạo.

Để đẩy nhanh phát triển nguồn điện từ năng lượng tái tạo, gia tăng tỷ trọng của năng lượng tái tạo vào nguồn năng lượng quốc gia, ông Hưng khuyến nghị cần đẩy mạnh phát triển điện gió trên bờ và ngoài khơi, điện mặt trời. Ưu tiên, khuyến khích phát triển điện gió, điện mặt trời tự sản tự tiêu. Định hướng phát triển điện mặt trời phải kết hợp với pin lưu trữ khi giá thành phù hợp.

Thúc đẩy nội địa hóa năng lượng tái tạo thông qua việc tham gia vào chuỗi cung ứng sản xuất thiết bị năng lượng tái tạo. Tham gia vào đầu tư, vận hành, bảo dưỡng dự án điện năng lượng tái tạo, thúc đẩy chuyển đổi việc làm xanh năng lượng tái tạo.

“Cần có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tạo ra việc làm xanh thông qua các chương trình hỗ trợ tài chính, nâng cao năng lực và chính sách mua sắm. Đồng thời, có quy hoạch/chiến lược rõ ràng, hoàn thiện, minh bạch thủ tục, giá bán điện hấp dẫn để giảm rủi ro và tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho điện năng lượng tái tạo”, ông Hưng đề xuất.

Ngoài ra, bà Vũ Chi Mai - Giám đốc dự án Năng lượng sạch, chi phí hợp lý và an ninh năng lượng cho các nước Đông Nam Á (CASE) tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam cần thúc đẩy hơn nữa nội địa hóa trong phát triển điện gió, điện mặt trời ở các công đoạn: phát triển dự án, lắp đặt/xây dựng và đấu nối, sản xuất. Cùng với đó, cần tiếp tục đánh giá năng lực của các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị điện gió và điện mặt trời, bao gồm cả các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ. Đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển sản phẩm (R&D), chuyển giao công nghệ, các dự án thử nghiệm, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng để tối đa nội địa hóa.