Xuống cấp
Đập Thảo Long (xã Phú Thanh, TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế) được Bộ NN&PTNT xây dựng năm 2001 và đưa vào vận hành sử dụng giữa năm 2006 với kinh phí hơn 150 tỷ đồng, sau đó 2 năm thì giao cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước Một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh Thừa Thiên – Huế quản lý, vận hành.
Công trình gồm cống ngăn mặn được thiết kế với khẩu độ thông nước 480,5 m, gồm 15 khoang, mỗi khoang rộng 31,5 m và một khoang âu thuyền; cầu giao thông được thiết kế có tải trọng thiết kế H30-XB80, mặt cầu rộng 10 m; cửa van llapê trục dưới bằng thép CT3, việc đóng mở cửa van được thực hiện bằng hệ thống xy lanh thủy lực...
Công trình đập Thảo Long
Từ khi đưa vào sử dụng, công trình đã đem lại những hiệu quả tích cực trong việc vụ ngăn mặn, giữ nguồn nước ngọt của sông Hương, phối hợp với hồ Tả Trạch, Bình Điền, Hương Điền ở thượng lưu đảm bảo cung cấp đủ nước cho các nhu cầu nông nghiệp, công nghiệp, môi trường sinh thái, dân sinh vùng đồng bằng sông Hương và cải thiện cảnh quan du lịch TP. Huế cũng như vùng đầm phá Tam Giang.
Hiện nay, nhiều hạng mục đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng. Cụ thể, hệ thống thủy lực đóng mở các cửa van đã hư hỏng, hầu hết các cửa đóng mở rất chậm (thời gian đóng hoặc mở có cửa lên đến 30 phút thay vì dưới 10 phút như những năm đầu đưa vào vận hành). Các thiết bị cơ khí trên công trình đều bị thủng, ô xy hóa. Hầu hết các cửa cống có hiện tượng xói lở dưới cọc cự dầm đáy, đặc biệt tại cửa cống số 10, 15 bị xói lở bản đáy sâu từ 2-3 m, dòng chảy xuyên qua rất lớn ảnh hưởng đến công tác ngăn mặn, giữ ngọt và về lâu dài làm mất ổn định công trình.
Đặc biệt, công trình không được thiết kế cửa van dự phòng, do vậy trong trường hợp có sự cố hư hỏng cửa van xảy ra (không đóng hoặc mở cửa van được) sẽ gây ra hậu quả rất lớn.
Một số cửa nhiều lúc không vận hành đóng mở được để điều tiết nguồn nước, buộc đơn vị vận hành phải xử lý tạm thời bằng cách tháo dỡ hệ thống thủy lực của cửa khác (sau khi đã vận hành điều tiết) để thay thế nên rất nguy hiểm mất an toàn. Hệ thống trạm nguồn, bơm thủy lực và các cụm van phân áp hư hỏng xuống cấp, bơm không đủ áp lực để đóng mở cửa…
Nhiều hạng mục của đập đã hư hỏng
Ở khu vực nhà quản lý, một số hạng mục xuống cấp như mái lợp tôn rỉ rét, thủng nhọt nước; hệ trụ và dầm thép bung rỉ, bê tông rạng nứt; tường xung quanh thấm nước... Phần điện chiếu sáng trên cầu giao thông đã xuống cấp hư hỏng, dây điện chạm chập, đèn cao áp mục rỉ chao chóa hư hỏng nhiều cột đèn không sáng.
Nhiều người dân lo lắng, nếu không sớm triển khai sửa chữa, sẽ xuất hiện tình trạng xâm nhập mặn gây ảnh hưởng đến nguồn nước canh tác nông nghiệp của bà con nhân dân.
“Đây là một công trình rất quan trọng, nếu không có biện pháp nâng cấp, sửa chữa kịp thời thì nguy cơ xâm nhập mặn sẽ khó tránh khỏi. Nếu nước mặn xâm nhập thì hàng nghìn hecta đất nông nghiệp trên địa bàn sẽ bị ảnh hưởng rất lớn…”, một người dân chia sẻ.
Chuẩn bị nâng cấp
Theo ông Đỗ Văn Đính - Chủ tịch Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước Một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh Thừa Thiên– Huế, trước thực trạng nêu trên, đơn vị đã hết sức cố gắng khắc phục. Tuy nhiên, việc yêu cầu sửa chữa trong thời gian đến là hết sức cần thiết; khi công trình này hư hỏng thì hậu quả rất là lớn.
Từ năm 2015, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Nhà nước Một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi tỉnh đã có Báo cáo số 859/BC-CTTL về hiện trạng và kế hoạch sửa chữa công trình, trình các cấp có thẩm quyền và được sự quan tâm của UBND tỉnh. Năm 2016 HĐND tỉnh thống nhất chủ trương đầu tư dự án sửa chữa đập Thảo Long. Tuy nhiên hiện nay, dự án sửa chữa nâng cấp trong giai đoạn triển khai. Do vậy, việc đầu tư nguồn vốn cho công tác duy tu sửa chữa nhằm chống xuống cấp, đảm bảo công trình vận hành ổn định đáp ứng nhiệm vụ là hết sức cần thiết hiện nay.
Công trình sẽ được sửa chữa
Mới đây, Bộ NN&PTNT đã phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án sửa chữa đập Thảo Long với nhiều hạng mục được nâng cấp, xây mới. Đây là Dự án thành phần thuộc Dự án “Sửa chữa cấp bách đảm bảo an toàn hồ, đập chứa nước” với 38 dự án, có tổng mức đầu tư 1.470 tỷ đồng triển khai ở các tỉnh, đơn vị lập dự án đầu tư là Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 2, trong đó Dự án nâng cấp đập Thảo Long sẽ có tổng mức đầu tư 120 tỷ đồng.
Dự án bao gồm các hạng mục xử lý chống thấm phía thượng lưu từ khoang số 8 đến khoang số 10, gia cố lòng dẫn hạ lưu cống nhằm đảm bảo an toàn. Xây dựng và lắp đặt hệ thống giám sát, quan trắc. Xây dựng hệ thống điện điều khiểm mới với thiết bị và công nghệ hiện đại. Sửa chữa nâng cấp nhà quản lý, hệ thống điện vận hành và điện chiếu sáng khu quản lý công trình. Ngoài ra, sẽ thay mới 1 cửa van khoang đập clape, cửa van âu thuyền và thiết bị đóng mở.
Hiện dự án đang tiến hành khảo sát thiết kế, tổ chức đấu thầu. Dự kiến sẽ khởi công trong năm 2022. Công trình được đầu tư nâng cấp sửa chữa với nhiệm vụ đảm bảo vận hành an toàn, phát huy được nhiệm vụ thiết kế cũng như nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng cao và thuận tiện cho công tác quản lý vận hành, nâng cao khả năng ứng cứu công trình khi có tình huống khẩn cấp...
