Tăng cường sự tham gia của người dân và tiếp cận công lý giúp giải quyết xung đột môi trường

Theo Báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2016, các vấn đề về môi trường đứng thứ hai (sau đói nghèo) trong những vấn đề khẩn cấp nhất mà người dân mong muốn Nhà nước giải quyết. Ngoài ra, cuộc điều tra PAPI năm 2016 còn cho thấy, 77% người được hỏi cho rằng Nhà nước nên bằng mọi giá ưu tiên bảo vệ môi trường hơn là tăng trưởng kinh tế.

Tọa đàm được tổ chức, nhằm trình bày và thảo luận những phát hiện của nghiên cứu chuyên đề mới nhất, cung cấp những hiểu biết sâu sắc về nguyên nhân và hậu quả của các xung đột môi trường đã và đang diễn ra. Tiếp cận từ góc độ công lý môi trường và xây dựng xã hội, nghiên cứu đã đưa ra những lựa chọn chính sách để Việt Nam xem xét thực hiện vì một môi trường lành mạnh cho tất cả mọi người.

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, bà Caitlin Wiesen - Giám đốc Quốc gia của UNDP tại Việt Nam đã nêu bật sự cần thiết phải hiểu rõ những động thái xung đột môi trường tại Việt Nam, những tác động chính trị và kinh tế xã hội để bảo vệ quyền về môi trường cũng như tiếp cận công lý cho những người chịu ảnh hưởng.

Bà cho biết: “Các trường hợp được nghiên cứu và kinh nghiệm từ các nước chỉ ra ba yếu tố quan trọng giúp đảm bảo quyền về môi trường đó là: chính phủ lấy ý kiến của cộng đồng trước khi tiến hành những hoạt động ảnh hưởng đến môi trường; đảm bảo cho người dân có thể tiếp cận thông tin và tham gia vào quá trình ra quyết định các vấn đề môi trường ảnh hưởng đến cuộc sống của họ; và đảm bảo tiếp cận tới tòa án hoặc bất kỳ cơ chế hòa giải nào để giải quyết xung đột môi trường”.

Theo Giáo sư Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Quốc dân, phần lớn các nghiên cứu và sáng kiến ​​chính sách ở Việt Nam hiện nay đều tập trung vào yếu tố kiểm soát môi trường,  mà chưa chú trọng nhiều đến công lý môi trường. Đánh giá thấp vai trò của công lý môi trường cũng là một nguyên nhân làm nảy sinh xung đột và thổi bùng xung đột môi trường.

Tại cuộc tọa đàm, các đại biểu đã tập trung thảo luận, cho ý kiến vào 2 vấn đề chính đó là: Nghiên cứu cho thấy xung đột môi trường cần phải được nhìn nhận không chỉ ở góc độ kiểm soát môi trường mà còn ở góc độ công lý môi trường; xung đột môi trường không chỉ là vấn đề kinh tế - kỹ thuật, mà còn là vấn đề xã hội, đòi hỏi có sự tham gia tích cực của người dân và các tổ chức chính trị xã hội trong quá trình giải quyết xung đột, qua đó các đại biểu nhấn mạnh đến việc: cần có chính sách khuyến khích sự tham gia của người dân và các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức chuyên môn như trường đại học, viện nghiên cứu vào hệ thống quản lý môi trường ở các công đoạn phù hợp…