Tăng cường Bảo vệ nước ngầm tại ĐBSCL

Theo Báo cáo của Trung tâm Quy hoạch tài nguyên nước, với địa hình bằng phẳng, Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực nhạy cảm đối với những thay đổi nhỏ về khí hậu và nước biển dâng, đây là nơi thường xuyên hứng chịu lũ lụt trên diện rộng. Bên cạnh đó, nạn phá rừng, suy thoái rừng ngập mặn đang gây ra những tổn thất đối với các đập ngăn lũ tự nhiên. Những can thiệp trong hoạt động cung cấp nước phục vụ tưới tiêu và nuôi trồng thủy sản cũng gây ra hiện tượng xâm nhập mặn và suy thoái nguồn nước.

Nhằm bảo đảm khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất hiệu quả, bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu; phòng tránh suy giảm mực nước, xâm nhập mặn và sụt lún mặt đất do khai thác nước dưới đất tại các tỉnh ven biển vùng ĐBSCL, Dự án “Tăng cường Bảo vệ nước ngầm tại Việt Nam, Pha II, giai đoạn 2018 – 2022 đã triển khai 5 hợp phần gồm:  Tăng cường năng lực quản lý TNN ở địa phương; cập nhật, bổ sung thông tin dữ liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu về NDĐ trong vùng dự án; sử dụng cơ sở thông tin dữ liệu vào quản lý và hoạch định chính sách về TNN; nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn, quản lý và đối tượng sử dụng nước về bảo vệ tài nguyên nước dưới đất; tăng cường năng lực điều tra, đánh giá, bảo vệ và quản lý tài nguyên nước dưới đất cho các cơ quan tham gia dự án.

Đến nay, Dự án đã cập nhật, bổ sung thông tin dữ liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu về nước dưới đất; nghiên cứu toàn diện về điều kiện địa chất thủy văn tại  các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau đồng thời tập huấn chuyển giao kết quả cho Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương này. Trong đó, Dự án đã xây dựng Báo cáo kỹ thuật toàn diện về điều kiện địa chất thủy văn của Sóc Trăng, Cà Mau; tiến hành bơm thí nghiệm kết hợp thả chất chỉ thị đầu tiên tại Việt Nam; xây dựng 1 phần mềm hệ thống thông tin NDĐ cho các Sở TNMT; số hóa  400 hồ sơ cấp phép của Cà Mau , 500 hồ sơ cấp phép của Bạc Liêu...

Phát biểu tại Hội nghị, Tiến sĩ Tống Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc, Trung tâm Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia cho biết: Việc khai thác và sử dụng quá mức nguồn nước dưới đất đang diễn ra rất đa dạng, ở khắp mọi nơi gây cạn kiệt tài nguyên và tác động không nhỏ đến môi trường dẫn dến tình trạng hạ thấp mực nước ngầm gây sụt lún đất, nhiễm mặn….

Dự án được triển khai đã góp phần nâng cao năng lực điều tra, đánh giá, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và chuyển đổi số cho các Sở Tài nguyên các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau. Đồng thời, đã đề xuất được các biện pháp và nâng cao nhận thức cộng đồng về khai thác, sử dụng bền vững, hiệu quả và bảo vệ nước dưới đất ở vùng dự án.

Thảo luận Hội nghị, nhiều chuyên gia cho rằng, nước ngầm rất quan trọng đối với khả năng phục hồi của con người và sinh kế chống hạn hán và biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nước ngầm không phải là không giới hạn và việc khai thác nước ngầm có thể làm gia tăng tốc độ sụt lún đất. Điều này sẽ khiến phần lớn sinh kế và nền kinh tế gặp rủi ro. Hiện nguồn tài nguyên nước đang dần có nguy cơ cạn kiệt. Đến 2025, khoảng 35% dân số thế giới sẽ rơi vào tình cảnh thiếu nước nghiêm trọng.

Đối mặt với những thách thức về nước trong thời gian tới cần có sự phối hợp của tất cả  các bộ, ngành liên quan.

Tại Hội nghị, ông Jens Schmid-Kreye, Đại diện Đại sứ quán Đức đánh giá: Dự án đã góp phần nâng cao nhận thức về nước ngầm, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về giám sát, quản lý dữ liệu, kiểm tra địa điểm và quy định khai thác nước ngầm tại các tỉnh Sóc Trăng, Cà Mau và Bạc Liêu.

Ông Jens Schmid-Kreye cũng mong rằng trong thời gian tới sẽ tiếp tục được hợp tác với Việt Nam trong các dự án về tài nguyên nước cũng như các vấn đề về thích ứng Biến đổi khí hậu. Đồng thời cũng hy vọng Luật tài  nguyên Nước (sửa đổi) sẽ cung cấp thêm các quy định và các hoạt động ưu tiên xã hội hóa, chính sách xã hội hóa trong sử dụng bền vững và bảo vệ tài nguyên nước,  hướng tới bảo vệ lợi ích của những người dễ bị tổn thương và người nghèo cộng đồng.