Hậu quả dòng sông Phó Đáy bị đục khoét, đất đai bị đào bới tan hoang. Người dân xã Đồng Tĩnh kiến nghị lên cơ quan chức năng rất nhiều lần, nhưng tình trạng khai thác cát không được chấm dứt mà ngày càng vi phạm nghiêm trọng hơn.
Trao đổi với phóng viên, chị Nguyễn Thị H (nhà ngay ngã 4) và nhiều người dân ở xã Đồng Tĩnh, khi được hỏi đều bức xúc cho biết: Nhiều năm nay tại khu đất công ích của xã Đồng Tĩnh luôn xẩy ra tình trạng khai thác cát rầm rộ, trái phép.
 |
|
Đầu nổ hút cát luôn chờ sẵn dưới sông, cứ vắng bóng cơ quan chức năng là hút |
Trước đây thấy máy xúc, ô tô ầm ầm vào khai thác cát và chở cát đi như một đại công trường. Bà con thắc mắc vì nếu đào ở đây, sẽ lở chân đê quốc gia thì sao?. Sau đó, thấy được cán bộ xã giải thích là: Khu đất công ích này đã được UBND huyện Tam Dương cho ông Nguyễn Văn Tuấn thuê làm kinh tế trạng trại, chăn nuôi bò sữa. Nhưng suốt mấy năm qua, kể từ ngày ông Tuấn “đổ bộ”, kéo người làm đến đây, thì bò không thấy đâu, chỉ thấy họ cho máy xúc, ô tô vào để khai thác cát trên bờ và dưới sông Phó Đáy.
Thời gian gần đây, do bị đánh động nhiều, nên nhóm thợ này không làm ban ngày, chuyển san làm đêm. Cứ ban ngày, họ giấu máy móc, ô tô ở một chỗ, đêm mới bắt đầu hoạt động.
Khu đất ở khu vực dự án thì họ đào bới lung tung, dưới sông thì cứ tối đến là 2 máy xúc được đưa xuống, múc thẳng lên xe ô tô rồi chở đi. Dân làng ở đây, ai có nhu cầu vào mua là họ bán thẳng. Người dân phản ánh lên các cơ quan chức năng rất nhiều, cũng thấy phòng TNMT huyện và cả công an huyện về, kiểm tra xong lại kéo nhau đi, ngày mai lại đâu vào đấy(?). Khốn khổ nhất là về đêm, tiếng máy xúc vục xuống đáy sông Phó Đáy huyên náo một vùng.
 |
|
Khu vực dự án trang trại đã biến thành bãi lớn để cát |
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Kim Thỏa, Chủ tịch UBND xã Đồng Tĩnh cho biết: Việc khai thác cát là trước đây, dự án có quyết định của UBND tỉnh Vĩnh Phúc cho phép cải tạo các hố đất chuyển cát thừa, đất thừa đổ đi. Nhưng giấy phép này đã hết thời hạn và chúng tôi cũng đã yêu cầu dừng hoạt động từ lâu.
Cũng theo ông Thỏa, khu đất này do UBND huyện Tam Dương cho thuê. Hiện tại, những khu vực đang đào bới là đều không có giấy phép, khai thác tự phát. UBND xã đã xuống kiểm tra lập biên bản yêu cầu đình chỉ rồi, xong lại đâu vào đấy.
Về thực tế dự án, ông Thỏa cho hay: Tiếng là chăn bò, thả cá, nhưng thực tế là khai thác cát. Doanh nghiệp này khai thác và chở cát đi vào ban đêm hoặc vào ngày nghỉ, lúc đó các cơ quan chức năng không làm việc, nên cứ làm xong, đến thì đã tẩu tán rồi. Chính quyền địa phương đã xuống kiểm tra rất nhiều lần, bắt và xử lý rồi. Có những đêm, khi nghe người dân gọi điện phản ánh, cán bộ xã chạy xuống, thấy đang khai thác. Vừa nói thợ lái xong thì những người này tẩu tán hiện trường.
 |
|
Xe chở cát đi ra khỏi bãi |
Chứng kiến các hoạt động khai thác ở đây, phóng viên thấy những phản ánh của người dân là có cơ sở: Nhiều khu vực đào bới tan hoang để khai thác đất và cát, ban ngày thì máy không hoạt động, sau vài ngày phóng viên quay lại thì khu vực đó lại đào bới rộng ra, dưới sông Đáy còn lại hiện trường của việc khai thác. Một phần cát được tập kết ở khu vực của dự án đã xây tường bao.
 |
|
Đất màu cũng được bóc đi bán |
Qua điều tra, phóng viên được biết: Ngày 31/10/2014 UBND huyện Tam Dương ra văn bản số 3616/ QĐ – UBND về việc thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã Đồng Tĩnh để cho hộ gia đình, cá nhân thuê làm kinh tế trang trại (chăn nuôi bò sữa) tại xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.
Tiếp đó, đến ngày 20/12/2014 UBND huyện Tam Dương ra văn bản số 4552 / QĐ – UBND. UBND huyện Tam Dương giao cho ông Nguyễn Văn Tuấn địa chỉ: Thôn Tự do, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương được thuê 35,035,5 m2 (3,50355 ha) đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công ích của xã Đồng Tĩnh đã thu hồi để làm kinh tế trạng trại (Chăn nuôi bò sữa). Trong đó, diện tích cải tạo, nạo vét ao thả cá theo mốc giới A,4,5,6,B là 11.799.9m2; Diện tích san lấp xây dựng chuồng trại chăn nuôi bò sữa và chồng cỏ theo mốc giới 1,2,3,A,B 6,7,8,9 là 23.235,6m2...
Bất ngờ, đến ngày 4/8/2015, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ra văn bản số 2102/GP – UBND cho phép Công ty TNHH Ngọc Hà được khai thác, vận chuyển đất thừa (đất pha cát) trong quá trình thực hiện Dự án chăn nuôi bò sữa tại thôn Tự do, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương. Sau khi Công ty TNHH Ngọc Hà (địa chỉ tại thôn Nội Điện, xã An Hòa, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc) có tờ trình đề nghị, trùng lặp là vị trí khai thác, vận chuyển; khu vực thực hiện Dự án chăn nuôi bò sữa lại của hộ gia đình ông Nguyễn Văn Tuấn tại thôn Tự Do, xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương; Diện tích, giới hạn khai thác 1.17999 ha; Trữ lượng khai thác, vận chuyển ra ngoài 20.000m3, công xuất khai thác: 35,400m3/ năm. Thời gian đề nghị cấp phép: 1 năm kể từ ngày giấy phép được ban hành. Và kể từ đây, khoáng sản được xúc đi ào ạt, kiếm lời.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm tháng 1/2021, đối với dự án chăn nuôi bò sữa ở đây vẫn chỉ là “giấc mơ” trên giấy tờ. Còn thực tế, không hề có 1 trang trại bò sữa nào ở đây. Đất thải đổ tràn lan, cát cứ hút bới lên. Ai đến hỏi thì bảo đang “nạo vét hồ”. Xong rồi đợi đêm tối, chập choạng lại chở cát đi. Đất màu cũng vậy. Cứ lẳng lặng cho xe máy xúc đi, trước sự bất lực của chính quyền địa phương.
Điều lạ, việc làm này đã xảy ra trong nhiều năm, mà Chủ tịch UBND huyện Tam Dương có biết hay không? Các cơ quan tham mưu như Phòng TN&Có MT huyện Tam Dương, Đội Cảnh sát kinh tế - môi trường huyện Tam Dương có biết hay không? Để rồi, khoáng sản cứ "chảy máu".
Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ phản ánh những vấn đề ở đây trong thời gian sớm nhất.
