Tách bạch về lợi ích
Trên thế giới, khi quy định về dịch vụ khí tượng thủy văn, người ta tách bách rõ ràng những hoạt động nào phục vụ lợi ích công – hoạt động không lợi nhuận; những hoạt động nào được thu phí và khai thác thương mại. Chính những quy định này, đã góp phần nâng cao chất lượng và giá trị của thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn.
Nhận thức được xu hướng đúng đắn đó, Luật Khí tượng thủy văn năm 2015 đã dành 1 chương (chương VI) để quy định về hoạt động phục vụ và dịch vụ khí tượng thủy văn. Tại đây, các nhà làm luật đã phân biệt, khẳng định rõ phục vụ khí tượng thủy văn là dịch vụ công không vì mục đích lợi nhuận và dịch vụ khí tượng thủy văn là hoạt động có thu trên cơ sở thỏa thuận giữa người cung cấp và người sử dụng dịch vụ.
 |
| Ảnh minh họa |
Như vậy, mục tiêu quan trọng nhất của tất cả cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia là phục vụ khí tượng thủy văn. Hoạt động phục vụ khí tượng thủy văn cung cấp thông tin dữ liệu khí tượng thủy văn, thông tin cảnh báo, dự báo khí tượng thủy văn vào hầu hết các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế. Trong khi đó, dịch vụ thủy văn là các dịch vụ thu phí, khai thác các giá trị thương mại làm gia tăng giá trị của thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn.
Song song với đó, Luật cũng quy định cụ thể, rõ ràng về các đối tượng được thực hiện hai loại hình hoạt động trên. Theo đó, cơ quan, tổ chức sự nghiệp công lập về khí tượng thủy văn sẽ thực hiện phi lợi nhuận các hoạt động phục vụ khí tượng thủy văn theo đúng chức năng, nhiệm vụ. Ngược lại, tổ chức sự nghiệp công lập về khí tượng thủy văn sẽ cung cấp dịch vụ khí tượng thủy văn theo chức năng, nhiệm vụ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định; được tổ chức thực hiện dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư trong lĩnh vực khí tượng thủy văn, khai thác các sản phẩm, dịch vụ khí tượng thủy văn của tổ chức, cá nhân khác trên cơ sở đặt hàng hoặc thỏa thuận theo quy định của pháp luật.
Quyền và lợi ích của đối tượng cung cấp dịch vụ
Có thể khẳng định, việc công nhận và luật hóa yếu tố thương mại trong việc cung cấp và khai thác thông tin, dữ liệu về khí tượng thủy văn là một tiến bộ và phù hợp xu hướng phát triển của thế giới. Tuy nhiên, để kiểm soát, khắc phục và xử lý khi các đối tượng cung cấp dịch vụ vi phạm pháp luật, các nhà làm luật đã quy định cụ thể về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể trên.
Theo quy định, tổ chức sự nghiệp công lập về khí tượng thủy văn, tổ chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ khí tượng thủy văn được nhà nước đảm bảo quyền cung cấp dịch vụ; đồng thời, các đối tượng trên sẽ được khai thác thông tin, dữ liệu từ cơ sở dữ liệu khí tượng thủy văn quốc gia. Bên cạnh đó là quyền ký hợp đồng, liên danh, liên kết với tổ chức, cá nhân trong nước hoặc nước ngoài để cung cấp dịch vụ khí tượng thủy văn;Tham gia đấu thầu, thực hiện dự án, đề tài nghiên cứu khoa học về khí tượng thủy văn sử dụng vốn từ ngân sách nhà nước; Tổ chức, cá nhân được định giá hàng hóa, dịch vụ khí tượng thủy văn do mình sản xuất, kinh doanh và các chi phí khác theo quy định của pháp luật…
Song song với các quyền trên sẽ là những nghĩa vụ cụ thể như: Chịu trách nhiệm trước pháp luật và khách hàng về chất lượng dịch vụ khí tượng thủy văn do mình cung cấp; Chịu sự quản lý của cơ quan quản lý nhà nước về khí tượng thủy văn và các lĩnh vực liên quan; Thực hiện các nghĩa vụ về thuế, phí và lệ phí theo quy định của pháp luật; Thực hiện yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc báo cáo, kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm trong hoạt động cung cấp dịch vụ khí tượng thủy văn theo quy định của pháp luật.
Phạm Oanh
