Dù mới bước vào mùa mưa lũ, tỉnh Sơn La đã chịu nhiều đợt mưa to đến rất to trên diện rộng, mực nước tại nhiều hồ, đập chứa tăng lên. Trong khi đó, nhiều đập, hồ thủy lợi đã bị bồi lắng, hư hỏng, xuống cấp, giảm công năng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Công trình hồ chứa nước Đen Phường, xã Chiềng Chăn, huyện Mai Sơn có nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho khoảng 30 ha lúa. Tuy nhiên, hồ đã được xây dựng nhiều năm, thân đập được đắp bằng đất nên đã xuống cấp, hồ chứa có hiện tượng bồi lắng do mưa lũ và hoạt động canh tác của người dân ở thượng nguồn. Đáng chú ý, công trình này còn xuất hiện tình trạng thấm nước ở phần thân đập, gây nguy cơ mất an toàn cao khi có mưa lớn.

Ông Lò Đức Hương, Trưởng Chi nhánh Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La tại huyện Mai Sơn cho biết: Toàn huyện có hơn 200 công trình thủy lợi, 24 hồ chứa, 47 đập xây. Vấn đề khó khăn nhất trong việc quản lý là việc các hồ đã xây dựng từ lâu, khó đảm bảo được an toàn tuyệt đối. Nhất là với với xu hướng diễn biến phức tạp của mưa lũ và thời tiết bất thường thời gian vừa qua.

Qua rà soát, huyện Mai Sơn có 10 hồ chứa đang trong tình trạng xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Để đảm bảo an toàn các công trình trong mùa mưa bão, đơn vị đã phân công cán bộ phụ trách các hồ, đập thủy lợi, thường xuyên theo dõi, kiểm tra công trình. Cùng với đó, phối hợp với các tổ thủy lợi các bản tổ chức vận hành thử toàn bộ các cửa van điều tiết nước, cống lấy nước đầu mối để phát hiện những thiết bị hư hỏng, kịp thời sửa chữa thay thế đảm bảo công trình vận hành tốt không bị gián đoạn khi có mưa bão.

Công trình hồ chứa nước Tho Lóng, xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai cũng gặp tình trạng tương tự. Sau khi chủ đầu tư nâng cấp để tăng dung tích chứa từ 80.000m3 lên 100.000m3 thì đã xuất hiện nhiều vị trí thấm trên đập.

Ông Lềm Văn Bình, Trưởng Chi nhánh Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La tại huyện Quỳnh Nhai thông tin, vào đợt mưa lũ từ ngày 22-24/5/2022 khi mực nước hồ chứa đạt cao trình 410,7m thì bắt đầu xuất hiện 3 vị trí thấm. Do công trình đang gặp sự cố nên không cho tích nước và dự trữ nước để đảm bảo an toàn vùng hạ du và an toàn công trình.

Hiện trên địa bàn tỉnh Sơn La có gần 2.700 công trình thủy lợi; trong đó có 110 hồ chứa và 132 đập dâng được giao cho Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La quản lý, vận hành. Tuy nhiên, nhiều công trình hồ, đập thủy lợi đã và đang vào giai đoạn hỏng hóc, xuống cấp. Qua kiểm tra đánh giá của cơ quan chức chức năng, Sơn La có 19 hồ chứa bị xung yếu, bị thấm hoặc biến dạng mái đập.

Trước thực trạng các công trình hồ, đập bị xuống cấp, hàng năm Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La được Trung ương hỗ trợ nguồn vốn khai thác khoảng 25 tỷ đồng nhằm gia cố, khắc phục, sửa chữa nhỏ. Tuy nhiên, so với số lượng hồ chứa và công trình thủy lợi hiện có thì nguồn vốn này mới chỉ đáp ứng phần nào việc duy tu, bảo dưỡng, sửa chữa các công trình nhỏ. Còn đối với các hồ chứa lớn đã xuống cấp nghiêm trọng, cần nguồn kinh phí lớn để sửa chữa thì chưa thực hiện được.

Ông Nguyễn Xuân Trường, Phó Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý khai thác công trình thủy lợi Sơn La cho biết, hàng năm đơn vị thường xuyên tiến hành kiểm tra, rà soát, đánh giá hiện trạng tất cả các công trình thủy lợi, hồ đập trên địa bàn nhằm phát hiện các hạng mục hư hỏng, xuống cấp. Từ đó, phân bổ, ưu tiên kinh phí để tổ chức sửa chữa khắc phục đảm bảo an toàn cho các công trình. Công ty cũng chú trọng xây dựng phương án đảm bảo an toàn công trình đập, hồ chứa, thủy lợi nhằm phòng, chống, ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra.

Được biết, từ năm 2017 đến nay, bằng nhiều nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương và địa phương, Sơn La đã đầu tư nâng cấp, xây dựng được 20 đập, hồ chứa nước cấp bách, xung yếu tại các huyện Thuận Châu, Mai Sơn, thành phố Sơn La. Đối với các công trình còn lại, tỉnh Sơn La đã kiến nghị Bộ NN&PTNT tiếp tục tăng cường bố trí nguồn vốn để nâng cấp kiên cố và đồng bộ hệ thống các hồ nhằm đảm bảo an toàn lâu dài.

Sơn La rà soát, gia cố hồ, đập thủy lợi trước mùa mưa