Quy hoạch phải bám sát tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của bộ, ngành, địa phương

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Làm gì cũng phải có quy hoạch, quy hoạch phải đi trước một bước, quy hoạch phải tổng thể, toàn diện, bao quát, có tính định hướng - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Sáng 19/8, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác quy hoạch do Thường trực Chính phủ tổ chức.

Luật Quy hoạch có hiệu lực từ ngày 01/01/2019. Theo quy định của Luật, Chính phủ phải xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia trình Quốc hội phê duyệt; các bộ, ngành xây dựng quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và các địa phương xây dựng quy hoạch tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (bao gồm 03 quy hoạch quốc gia, 06 quy hoạch vùng, 39 quy hoạch ngành quốc gia và 63 quy hoạch tỉnh, thành phố thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050).

Đạt một số kết quả nhưng tiến độ nhìn chung còn chậm

Tại phiên họp, các đại biểu đã phát biểu tham luận, tập trung đánh giá về thực trạng, tiến độ triển khai thi hành pháp luật về quy hoạch, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, tình hình tổ chức lập quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo nhiệm vụ được giao; việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác quy hoạch.

Các ý kiến cũng nêu rõ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, chậm trễ trong việc lập quy hoạch; phân tích kỹ nguyên nhân của các hạn chế, vướng mắc, chậm trễ, đề xuất cách khắc phục, kiến nghị các giải pháp để bảo đảm tiến độ, chất lượng lập quy hoạch.

Theo Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc tổ chức lập các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia đã đạt kết quả bước đầu. Dự kiến trong năm 2021, sẽ có 19/38 quy hoạch ngành quốc gia, 01/06 quy hoạch vùng, 26/63 quy hoạch tỉnh hoàn thành công tác lập, thẩm định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, các quy hoạch còn lại sẽ được hoàn thiện và trình thẩm định trong năm 2022. Khung định hướng quy hoạch quốc gia, dự kiến trình Hội đồng quy hoạch quốc gia xem xét, thông qua vào tháng 10/2021.

Có 61/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch. 02 địa phương chưa trình nhiệm vụ lập quy hoạch để thẩm định là Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Sau khi được phê duyệt, các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành thời kỳ 2021-2030 sẽ thay thế cho 19.285 quy hoạch các loại phải lập cho thời kỳ trước Luật Quy hoạch được ban hành.

Các bộ, ngành, địa phương đã từng bước chuyển đổi hoạt động quản lý nhà nước phù hợp quy định của Luật Quy hoạch; mở ra các cơ hội, không gian phát triển mới, hình thành các ngành nghề đầu tư, kinh doanh mới; đảm bảo mục tiêu phát triển cân đối, hiệu quả, bền vững giữa các ngành, vùng lãnh thổ và cả nước…

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tóm tắt về tình hình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Các đại biểu dự Hội nghị nhận định, thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, nhất là thể chế, cơ chế, chính sách trong triển khai Luật Quy hoạch; đồng thời lãnh đạo, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tích cực triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trong công tác lập các quy hoạch, bước đầu đạt được một số kết quả.

Tuy nhiên, tiến độ lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 chưa đạt được yêu cầu đã đề ra tại Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 05/02/2018 của Chính phủ về triển khai thi hành Luật Quy hoạch. Việc triển khai lập quy hoạch theo phương pháp tích hợp với nội dung cơ bản là lập thống nhất một quy hoạch trên một địa bàn tỉnh (thay thế cho khoảng 50 loại quy hoạch ngành, lĩnh vực trước đây), tiếp cận tổng hợp và phối hợp đồng bộ giữa các ngành, lĩnh vực còn có cách hiểu khác nhau, dẫn đến triển khai chậm và lúng túng.

Việc phối hợp và chia sẻ thông tin liên ngành, liên cấp giữa các Bộ, ngành và địa phương chậm và còn nhiều hạn chế; chưa thúc đẩy tính liên kết vùng, còn tư duy cục bộ trong quản lý và phát triển; tính linh hoạt, sáng tạo còn yếu. Việc xác định nguồn vốn cho các quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành còn chưa thống nhất, chưa bảo đảm nguồn lực cho công tác quy hoạch do các quy hoạch này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Quy hoạch.

Các đại biểu tham dự Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Cơ hội lớn, tác động lâu dài

Cũng tại cuộc họp, Các Bộ trưởng đã trả lời, làm rõ nhiều kiến nghị, đề xuất, khó khăn, vướng mắc các địa phương gặp phải trong quá trình lập các quy hoạch, trong đó có vướng mắc về tài chính, việc phối hợp trong lập quy hoạch vùng, quốc gia…

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, triển khai hiệu quả Luật Quy hoạch là nhiệm vụ lớn, quan trọng, có nhiều thách thức, đồng thời có nhiều cơ hội rất to lớn, tác động lâu dài đến mục tiêu phát triển của đất nước và địa phương.

Việc tổ chức lập đồng thời các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021-2030 là cơ hội lớn để xác định tầm nhìn, mục tiêu phát triển, sắp xếp, phân bổ không gian phát triển đất nước một cách bài bản, khoa học nhằm khai thông và tận dụng tối đa các nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong quá trình lập quy hoạch theo Luật Quy hoạch phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới; kết hợp hài hòa kinh nghiệm quốc tế với điều kiện thực tiễn của Việt Nam, giữa kiến thức, kinh nghiệm của cả cán bộ quản lý với năng lực của đơn vị tư vấn lập quy hoạch.

Bộ trưởng đề nghị, cần nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác quy hoạch trong bối cảnh hiện nay, cần xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, ưu tiên của tất cả các cấp, các ngành. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương triển khai quyết liệt việc tổ chức lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 thuộc thẩm quyền, trình phê duyệt trước 31/12/2022, chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu không hoàn thành tiến độ lập quy hoạch…

Các Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Vũ Đức Đam, Lê Văn Thành phát biểu, nhìn nhận công tác triển khai Luật Quy hoạch là việc khó, triển khai còn chậm, về cơ bản chưa đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, sau Hội nghị này, khi Chính phủ ban hành Nghị quyết về các nhiệm vụ, giải pháp đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 , chắc chắn việc triển khai sẽ được cải thiện, tiến độ sẽ tốt hơn.

Các Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, cơ quan, địa phương nỗ lực triển khai nhiệm vụ theo tiến độ đề ra, bảo đảm kết nối, thống nhất giữa các quy hoạch. Việc xây dựng quy hoạch ngành phải trao đổi rất kỹ với các địa phương và ngược lại, quy hoạch địa phương cũng phải trao đổi với các bộ ngành. Các địa phương cần lựa chọn các chuyên gia tư vấn có trình độ, tầm nhìn, tránh cục bộ, tránh lợi tích nhóm, manh mún…

Thủ tướng yêu cầu các Bộ trưởng công bố khung quy hoạch ngành để các địa phương nghiên cứu, tiếp thu, tích hợp, cụ thể hóa vào quy hoạch địa phương, phù hợp với quy hoạch quốc gia và quy hoạch vùng. - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Quy hoạch phải đi trước một bước

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao các ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tế, góp ý, bổ sung cho dự thảo Nghị quyết của Chính phủ. Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ ngành tiếp thu các ý kiến của địa phương, các địa phương cũng tiếp thu ý kiến của các bộ ngành để thực hiện nhiệm vụ tốt hơn trong thời gian tới.

Thủ tướng phân tích, nhấn mạnh thêm về tầm quan trọng của công tác quy hoạch và vì sao phải đầu tư cho công tác này. Theo Thủ tướng, làm gì cũng phải có quy hoạch, quy hoạch phải đi trước một bước, quy hoạch phải tổng thể, toàn diện, bao quát, có tính định hướng. Quy hoạch phải bám sát tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của bộ, ngành, địa phương.

“Nếu không bám sát tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của bộ, địa phương thì rất khó phát triển bền vững, chuyển phát triển theo chiều rộng sang theo chiều sâu”, Thủ tướng nhấn mạnh. Có quy hoạch tốt thì mới có đề án, dự án tốt; có đề án, dự án tốt thì mới có nhà đầu tư tốt và sử dụng hiệu quả đầu tư công, phát triển kinh tế - xã hội, trên tinh thần vừa làm vừa rút kinh nghiệm, bổ sung, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội, bảo đảm hiệu quả.

Theo Người đứng đầu Chính phủ, công tác quy hoạch không mới, nhưng việc triển khai Luật Quy hoạch lần này có điểm mới là phải đồng thời làm quy hoạch quốc gia, quy vùng, quy hoạch địa phương, quy hoạch ngành. Triển khai những công việc mới bao giờ cũng có những khó khăn, lúng túng.

Nhiều ý kiến tại Hội nghị bày tỏ băn khoăn về vấn đề kết nối các quy hoạch, “cái gì có trước, cái gì có sau”, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã giải thích, làm rõ. Về vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, cùng làm, cùng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Các bộ, địa phương phải làm tốt nhất quy hoạch ngành mình, địa phương mình. Đồng thời, phối hợp thật tốt, tăng cường trao đổi giữa địa phương và Trung ương, giữa các địa phương trên tinh thần không câu nệ về hành chính, thủ tục, không cục bộ, chia cắt, manh mún. Các Bộ trưởng công bố khung quy hoạch ngành để các địa phương nghiên cứu, tiếp thu, tích hợp, cụ thể hóa vào quy hoạch địa phương, phù hợp với quy hoạch quốc gia và quy hoạch vùng.

Thủ tướng yêu cầu các quy hoạch phải bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 và Chiến lược phát triển phát triển kinh tế - xã hội 10 năm, Luật Quy hoạch, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Trong quá trình thực hiện, phát sinh vướng mắc ở cấp nào thì cấp đó phải giải quyết, với các vấn đề vượt thẩm quyền thì tổng hợp, báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Tinh thần là phải xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. Thủ tướng khẳng định, Quốc hội luôn phối hợp chặt chẽ, sẵn sàng đồng hành cùng Chính phủ và các bộ ngành để triển khai mọi nhiệm vụ, nhất là trong xây dựng và hoàn thiện thể chế.

Thủ tướng yêu cầu tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, Bí thư cấp ủy, Chủ tịch UBND các cấp phải tập trung cho công tác này, coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng, xuyên suốt trong năm 2021 và các năm tiếp theo. Lập các Ban chỉ đạo về quy hoạch và bố trí nhân sự phù hợp, hiệu quả.

Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế cho công tác này theo tinh thần phân cấp, phân quyền triệt để. Các cơ quan quản lý ở Trung ương tập trung xây dựng chiến lược, quy hoạch, cơ chế, chính sách, thể chế và thiết kế công cụ để tăng cường giám sát kiểm tra, kiểm soát quyền lực, giảm tối đa thủ tục hành chính, các bộ ngành, địa phương phát huy tính chủ động, sáng tạo.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, địa phương lựa chọn tư vấn thực sự chất lượng, vừa trao đổi, vừa hỗ trợ, vừa học tập đơn vị tư vấn nhưng “chúng ta vẫn là quyết định, để mặc cho tư vấn thì quy hoạch không có chất lượng”.

Các Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đã giải đáp, tháo gỡ các vướng mắc về tài chính được nêu ra tại cuộc họp, Thủ tướng yêu cầu các Bộ tiếp tục nghiên cứu, mở rộng cơ chế thanh toán, tài chính để huy động các nguồn lực hợp pháp khác cho công tác này.

Liên quan tới một số vướng mắc tại các nghị định, Thủ tướng giao các bộ ngành tiếp thu các ý kiến tại Hội nghị, xin lại ý kiến các địa phương, trình Chính phủ sửa đổi các nghị định phù hợp tình hình để nâng cao chất lượng các quy định, đơn giản thủ tục, tiết kiệm thời gian, hoàn thành chậm nhất trong tháng 10/2021.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xây dựng Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch, bảo đảm không lãng phí, tập trung, thống nhất, chuyên sâu.

“Tiến độ lập quy hoạch đang chậm. Quốc hội sẽ giám sát tối cao về công tác này, vì vậy tinh thần là phải khẩn trương, lãnh đạo, chỉ đạo thật tốt, bảo đảm chất lượng, tiến độ, vừa bảo đảm kết nối vùng và quốc gia hiệu quả nhất”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương hoàn thiện, trình Chính phủ ban hành Nghị quyết để tháo gỡ kịp thời vướng mắc, khó khăn và đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch.