Từ phản ánh của người dân, trong các ngày 9 và 10/3, chúng tôi đã có mặt tại vị trí khai thác đất tại thôn Long Đại, xã Hiền Ninh. Quan sát thực tế cho thấy, trong bãi có hai máy xúc cỡ lớn đang làm việc hết công suất, để múc đất cho hàng chục xe tải nối đuôi nhau chở đi các nơi. Nhiều xe in chữ Lê Gia Phát và Thành Lợi che chắn không kỹ, chở đất chạy qua các ngõ xóm đến điểm đổ làm rơi vãi đất xuống đường, gây ô nhiễm môi trường. Sau thời gian khai thác, hiện cả một quả đồi rộng lớn gần như đã bị san phẳng.
Trao đổi với phóng viên, một người dân tại thôn Long Đại, xã Hiền Ninh cho biết, điểm khai thác này đã hoạt động từ lâu. Khi xe chở đất từ trong bãi đi ra mang theo bụi đất vương vãi ra đường, ngày nắng thì bụi mù mịt, trời mưa thì trơn trượt, rất nguy hiểm cho người dân sống gần khu vực này. “Tôi để ý thì thấy từ lâu không có đơn vị khai thác tưới nước để chống bụi. Chỉ thấy thi thoảng có một người phụ nữ mang chổi ra quét qua loa”, người này nói.
Chị Y (xin giấu tên), một người dân khác sống tại thôn Long Đại cũng cho biết, xe chạy suốt ngày đêm, đất được mang đi san lấp tại các dự án trong huyện. Có những ngày 9, 10 giờ tối xe vẫn chạy, ngày nắng thì rất bụi, nhiều lúc không thở được. Không những vậy, các xe đều chạy rất nhanh, nhiều đoạn cua nhưng xe không giảm tốc độ, đường bé nên rất nguy hiểm. Nhà có 2 cháu nhỏ nên ngoài thời gian đi học, khi ở nhà đều bắt đóng cửa ở nguyên trong nhà. “Không thấy xã đi kiểm tra, nhắc nhở gì đối với đơn vị vận chuyển?”, chị Y cho biết.
Được biết, ngày 22/3/2021, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh Phạm Trung Đông đã ký Quyết định số 317/QĐ-UBND phê duyệt phương án cải tạo mặt bằng đất nông nghiệp đã giao cho hộ gia đình, cá nhân kết hợp khai thác tận dụng đất san lấp tại thửa đất số 84, tờ bản đồ số 24, xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh. Theo đó, chủ dự án là bà Nguyễn Thị Vân, có địa chỉ thường trú tại thôn Long Đại, xã Hiền Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
Diện tích khu vực khai thác san gạt mặt bằng là 16.922,30 m2, được giới hạn bởi các điểm góc từ 1 đến 7 có tọa độ xác định trên bản đồ hiện trạng khu vực cải tạo mặt bằng kết hợp khai thác đất san lấp kèm theo do bà Nguyễn Thị Vân và Công ty TNHH Tư vấn Địa chất - Khoáng sản lập ngày 16/4/2020. Khối lượng đất đào là 91.461,34 m3, trong đó: khối lượng đất phong hóa để lại là 5.076,69 m3, khối lượng đất san lấp khai thác tận dụng là 86.384,65 m3. Mức sâu khai thác trung bình 5,10 m; san nền thấp dần từ Tây Nam lên Đông Bắc về cos +22.00. Thời hạn thực hiện dự án là 12 tháng, kể từ ngày ký quyết định phê duyệt.
Mục đích khai thác tận thu là phục vụ san lấp mặt bằng một số dự án gồm: đường nối từ cầu Nhật Lệ II kéo dài, mở rộng cửa hàng xăng dầu Lương Ninh của Công ty xăng dầu Quảng Bình, hạ tầng kỹ thuật đường giao thông nông thôn xã Hiền Ninh và các hộ gia đình có nhu cầu. Đơn vị hợp đồng thực hiện cải tạo, khai thác đất san lấp là Công ty TNHH Hóa chất - Chống mối Đức Giang, có địa chỉ tại số 95 Hoàng Sâm, phường Bắc Lý, thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
Đến ngày 20/5/2022, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh Trần Xuân Tình đã ký Quyết định số 510/QĐ-UBND về việc gia hạn thời gian thực hiện cải tạo mặt bằng đất nông nghiệp kết hợp tận thu đất san lấp đã giao tại vị trí này. Thời gian gia hạn đến ngày 22/3/2023. Lý do gia hạn là bà Nguyễn Thị Vân đã nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường với trữ lượng 86.384,65 m3 (chưa thực hiện cải tạo, khai thác tận dụng đất san lấp) và có nhu cầu cải tạo đất san lấp theo phương án được duyệt tại Quyết định 317/QĐ-UBND ngày 23/3/2021. Các thông số của quyết định gia hạn không đổi so với Quyết định 317/QĐ-UBND ngày 23/3/2021.
Trao đổi với phóng viên Báo Tài nguyên và Môi trường về nội dung người dân phản ánh, ông Trần Văn Lai, Chủ tịch UBND xã Hiền Ninh cho biết, hiện trên địa bàn xã có một điểm khai thác tận thu đất san lấp tại thôn Long Đại được UBND huyện Quảng Ninh cấp phép theo quy định. Quyết định của huyện cũng yêu cầu chính quyền xã phải kiểm tra, giám sát thường xuyên hoạt động của điểm khai thác. Thời gian gần đây, cơ quan địa chính, công an xã cũng đã kiểm tra, nhắc nhở nhiều lần đơn vị khai thác phải tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường. Việc người dân phản ánh về tình trạng khói bụi là có cơ sở. Xã sẽ cho các cơ quan liên quan kiểm tra ngay phản ánh của người dân.
Qua thực tế quan sát tại điểm khai thác, nhận thấy cường độ khai thác lớn với số lượng xe rất nhiều, phạm vi khai thác rộng, phóng viên có liên lạc với lãnh đạo UBND huyện Quảng Ninh để xin thông tin về công tác kiểm tra, giám sát của huyện về khối lượng, phạm vi khai thác của đơn vị được cấp phép. Trả lời qua điện thoại, ông Trần Xuân Tình, Phó Chủ tịch UBND huyện Quảng Ninh cho biết: “Đây là điểm cải tạo đất nông nghiệp để tận thu đất san lấp. Các quyết định pháp lý đều đầy đủ, đang khai thác trong thời hạn cấp phép. UBND xã đã cho kiểm tra và báo cáo qua điện thoại, nói đơn vị đang khai thác trong ranh giới, phạm vi cho phép. Qua thông tin phóng viên nêu, tôi đã có chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường và UBND xã Hiền Ninh kiểm tra và có báo cáo cụ thể”.
Trong khi chờ báo cáo chính thức từ UBND huyện Quảng Ninh, việc khai thác đất vẫn diễn ra rầm rộ, chạy đua với thời hạn của giấy phép sắp hết. Có thể thấy, chỉ bằng một quyết định cho phép cải tạo mặt bằng đất nông nghiệp kết hợp khai thác tận dụng đất san lấp, cả một quả đồi sản xuất lâm nghiệp có nguy cơ bị san phẳng. Dư luận đặt nghi vấn: Việc “cải tạo mặt bằng đất nông nghiệp” có phải là chiêu thức lách luật để khai thác khoáng sản?
Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc!
.png "Phát triển kinh tế biển xanh và góc nhìn thực tiễn ở Quảng Bình Bài 2: Phát triển kinh tế biển đi đôi với bảo vệ môi trường")
.jpg "Hà Nội: Đất nông nghiệp và đất dự án bị xâm hại nghiêm trọng")
