(TN&MT) - Tình trạng lấn chiếm đất, đào hồ nuôi tôm trái phép diễn ra khá phổ biến trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Trong khi đó, việc chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường tại các vùng nuôi trong gần như bị bỏ ngỏ, dẫn đến ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.
Vi phạm tràn lan
Tại khu vực sông Ngọn, xã Hòa Hiệp Nam, huyện Đông Hòa hiện có hơn 100 hộ nuôi tôm trên diện tích hơn 66ha, nhưng chưa được xác định nguồn gốc sử dụng mặt nước. Trước đây, UBND xã Hòa Hiệp Nam đã cho phép các hộ gia đình này sử dụng diện tích mặt nước dọc 2 bờ sông Ngọn để nuôi trồng thủy sản. Theo sổ mục kê và bản đồ đo đạc năm 1993 thì diện tích hiện nay của hơn 100 hộ nuôi tôm không thể hiện trong bản đồ. Còn đối với Công ty TNHH Asian Hawai, UBND tỉnh Phú Yên đã có quyết định cho thuê quyền sử dụng đất nuôi trồng thủy sản tại xã Hòa Hiệp Bắc, huyện Đông Hòa với diện tích gần 500.000m2. Tuy nhiên, giám đốc công ty này đã mất, hiện công ty chưa có người đại diện theo pháp luật để lập các thủ tục về đất đai theo quy định.
Tại xã An Mỹ, huyện Tuy An có 6 hộ phá rừng phòng hộ để nuôi tôm với diện tích hơn 9.700m2. Khu vực dọc bờ biển xã An Ninh Đông thuộc huyện này cũng có 30 hộ nuôi tôm lấn chiếm đất rừng phòng hộ với diện tích hơn 148.400m2.
Trong khi đó, tại phường Phú Thạnh, TP Tuy Hòa có 15 hồ của 3 hộ nuôi tôm với diện tích hơn 40.500m2 được thuê quyền sử dụng đất đến cuối năm 2007. Tuy nhiên, Nhà nước chưa có quyết định thu hồi nên các hộ này tiếp tục sử dụng số diện tích trên để nuôi tôm cho đến nay. Cũng tại phường 6, có 2 hộ nuôi tôm với diện tích hơn 10.500m2, được UBND phường cho thuê mặt bằng nuôi tôm từ năm 2002 đến năm 2003, nhưng các hộ vẫn tiếp tục nuôi tôm cho đến nay. Khu vực nuôi tôm dọc bờ biển xã An Phú, TP Tuy Hòa, năm 2004, UBND huyện Tuy An có quyết định cho 1 hộ gia đình thuê quyền sử dụng đất thời hạn 1 năm với diện tích hơn 11.000m2. Hiện khu đất này có tới 3 hộ nuôi tôm với diện tích hơn 17.000m2. Mặc dù không được gia hạn hoặc cho thuê đất sau khi hết thời hạn, nhưng các hộ này vẫn tiếp tục thả nuôi tôm.
Mới đây, Sở TN-MT Phú Yên phối hợp với các địa phương ven biển kiểm tra tình hình sử dụng đất và công tác chấp hành quy định pháp luật về bảo vệ môi trường tại các vùng nuôi tôm cao triều. Kết quả, tại khu phố Phú Thọ 1, thị trấn Hòa Hiệp Trung, huyện Đông Hòa có 11 hộ nuôi tôm cam kết bảo vệ môi trường được UBND huyện phê duyệt, nhưng tất cả các hộ này đều chưa thực hiện đúng cam kết. Trong khi đó, Công ty TNHH Asian Hawai nuôi tôm cao triều tại xã Hòa Hiệp Bắc đã nhiều năm, nhưng chưa thực hiện báo cáo định kỳ hàng năm trong quá trình khai thác, sử dụng nước mặt và xả nước thải ra môi trường. Tại xã Xuân Bình, TX Sông Cầu, 1 hộ nuôi tôm cao triều với diện tích 1.600m2 đã tự xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nhưng chưa được Phòng TN-MT thị xã thống nhất. Còn tại xã Xuân Hải cũng thuộc TX Sông Cầu có 1 hộ nuôi tôm cao triều xây dựng hệ thống xử lý nước thải do Phòng TN-MT thị xã hướng dẫn, nhưng chưa lập các thủ tục về bảo vệ môi trường theo quy định.
Theo ông Nguyễn Như Thức, Giám đốc Sở TN-MT Phú Yên, qua kiểm tra, đơn vị này phát hiện đa số các hộ nuôi tôm cao triều trên địa bàn tỉnh chưa lập các thủ tục bảo vệ môi trường, chưa xây dựng hệ thống xử lý nước thải, nước thải nuôi tôm thải trực tiếp ra biển hoặc cho thấm trực tiếp vào lòng đất, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Đối với việc sử dụng đất nuôi trồng thủy sản (nuôi tôm cao triều), hiện chưa có quy hoạch chi tiết, nên việc quản lý, sử dụng đất tại các địa phương chưa được chặt chẽ, dẫn đến tình trạng sử dụng một số hồ nuôi tôm chưa đúng quy định về đất đai.
Thiếu kiên quyết, khó xử lý triệt để
Theo UBND huyện Tuy An, địa phương này đã lập biên bản vi phạm và tổ chức cưỡng chế các hộ ở xã An Mỹ phá rừng phòng hộ để nuôi tôm từ tháng 3/2014. Đối với 30 hộ ở xã An Ninh Đông lấn chiếm đất rừng phòng hộ để nuôi tôm với diện tích hơn 148.400m2, UBND huyện Tuy An đã ra quyết định cưỡng chế nhưng chưa thực hiện được. Còn theo UBND huyện Đông Hòa, tại khu vực hạ lưu sông Ngọn hiện xảy ra tình trạng các tổ chức, cá nhân tự ý nạo vét, hút cát, đắp bờ làm hồ nuôi thủy sản, rất dễ gây sạt lở rừng phòng hộ phi lao, ảnh hưởng trực tiếp đến khu tái định cư Phú Lạc. Ông Nguyễn Phi Hổ, Phó chủ tịch UBND huyện Đông Hòa, cho biết: “Huyện đã ban hành các chỉ thị nghiêm cấm các tổ chức, cá nhân tự ý nạo vét, hút cát làm hồ nuôi thủy sản trái phép tại khu vực sông Ngọn. Chỉ đạo Phòng TN-MT huyện chủ động phối hợp với cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý các trường hợp khai thác khoáng sản trái phép; đồng thời kiểm tra tính pháp lý trong việc giao đất, cho thuê đất tại đây để xử lý theo hướng không cho nuôi thủy sản, trả lại hiện trạng để tàu thuyền ra vào tránh trú bão…”.
Trước thực trạng trên, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Phú Yên, ông Lê Văn Trúc đã chỉ đạo xử lý nghiêm việc lấn chiếm đất nuôi tôm trái phép tại các địa phương ven biển. Giao chủ tịch UBND cấp huyện xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm, yêu cầu phải khẩn trương khắc phục. Giao Sở TN-MT nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh ban hành chỉ thị chấn chỉnh tình trạng lấn chiếm đất làm hồ nuôi tôm trái phép để xử lý, ngăn chặn các vi phạm; đồng thời lập hồ sơ làm cơ sở xử lý sau này liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng khi cần thiết; xử lý trách nhiệm đối với chính quyền và cán bộ thiếu trách nhiệm không hoàn thành nhiệm vụ.
Bài & ảnh: Phương Nam
