“Tựa” lưng vào một quả đồi thoải, ba mặt là dòng suối Cướm trong vắt bao quanh. Bản Cướm có “lịch sử” hình thành chưa lâu so với những bản làng khác ở vùng đất nghèo Diên Lãm.
Trưởng bản Lô Văn Long kể rằng, hơn 30 năm trước, thực hiện chủ trương định canh định cư, bản Cướm được thành lập để đón dân từ nơi khác về. Bản làng đẹp đẽ là thế nhưng khổ nỗi mỗi mùa mưa lũ là bị chia cắt hoàn toàn. 175 hộ dân coi như bị “giam lỏng”, nội bất xuất ngoại bất nhập mà có người trong bản còn nói vui với chúng tôi rằng “bản Cướm ở trên núi mà cứ như ở ngoài đảo vậy”. Cơn lũ năm 2017 lớn lắm, căn nhà của bà Quang Thị Miết chỉ trong chốc lát đã bị cuốn trôi xuống suối hoàn toàn.
Đang lúi húi làm vườn, thấy trưởng bản dẫn người lạ đến, bà Lô Thị Nhất, cũng nghỉ tay hỏi chuyện. Biết những vị khách lạ đến để tìm hiểu về cuộc sống của bà con khi không có cầu bắc qua suối, bà Nhất tâm sự rằng: Ta mơ cũng mơ thấy cây cầu, ta chỉ ước trước khi nhắm mắt được nhìn thấy cây cầu bắc qua suối Cướm, kể cả đang dở dang cũng được. Bà níu lấy chúng tôi, kể bao nhiêu là chuyên khốn khổ mỗi khi mùa mưa lũ đến. “Đã có hai người bị lũ cuốn trôi rồi đấy. Tội nghiệp hai ông ấy, nước về nhanh quá, không kịp sang bờ, thế là bị cuốn trôi mất”, bà Nhất xót xa kể.
Nghe đến đây, trưởng bản Lô Văn Long rơm rớm nhớ lại: Hai người đàn ông lực lưỡng, khỏe mạnh lắm, tên là Cả Thạch và Không Độ, thế nhưng đã không kịp lên bờ khi lũ bất ngờ đổ về, họ chết thảm quá.
Cũng lời ông Long, lo nhất là các cháu học sinh. Mùa mưa đến phải nghỉ học dài ngày, không nhà nào dám cho con đến trường, bởi ai dám chắc lũ sẽ không về. Mà cũng tội nghiệp cả các thầy, cô giáo nữa. Đến mùa mưa lũ, nhà trường lại phân công họ thay nhau túc trực, chừng nào tất cả 82 học trò qua suối an toàn mới được ra về.
Xót xa thật, nhưng xót xa hơn là lời tâm tình của cháu Lộc Thị Thảo Nguyên, học sinh lớp 9B, Trường THCS Hoàn Lãm: “Mùa mưa chúng cháu sợ lắm, không đám đến trường, phải nghỉ dài ngày nên không theo kịp chương trình. Rồi thóc lúa, hoa màu có khi đang trên đường về nhà, qua suối, không may là bị cuốn trôi hết. Tội nghiệp bố mẹ, dân bản lắm ạ”.
Ông Lộc Văn Cảnh, hớt hải chạy từ rẫy về nhà, kịp gặp nhà báo để trình bày đôi điều. Ông nói trong hơi thở dốc: Hơn 30 năm trước, gia đình tôi đã đến bản Cướm để định cư. Hồi đó, nghe và tin cán bộ nên ai cũng hồ hởi rời nơi ở cũ về đây. Tôi nhớ rất rõ, cán bộ định canh định cư nói như đinh đóng cột, sẽ xây dựng cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, nhất là ưu tiên xây cầu bê tông bắc qua suối Cướm trong thời gian sớm nhất.
“Thế mà đã hơn 30 năm rồi, lời hứa của cán bộ năm xưa vẫn chưa thành hiện thực, bà con vẫn chịu cảnh cuốc bộ qua cầu tạm”, ông Cảnh buồn bã nói.
Còn ông Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Diên Lãm thì thở dài: Từ khi có người bị nước lũ cuốn, bà con đã tự đóng tiền để làm cầu tạm qua lại. Cầu được “thiết kế” 6 nhịp. “Trụ cầu” được vanh bằng nứa, đóng cọc xung quanh để cố định, sau đó xếp đá đầy vào vanh, thế là thành trụ. Còn mặt cầu thì được ghép bằng ván gỗ, thứ mà người ta dùng để làm cốt pha. Khổ là, ít nhất mỗi năm hai lần, cầu bị nước lũ cuốn trôi, có năm bị trôi liên tục. Bà con lại hè nhau đóng tiền để làm lại cầu. Mỗi lần bị nước cuốn, xã lại phải ký giấy để xin Kiểm lâm cho chặt gỗ làm cầu. Câu hỏi của cán bộ xã với Trưởng bản Cướm, thường là: “Mới ký đó mà, lại ký nữa à”. Cứ mỗi lần làm lại cầu, mỗi hộ phải đóng 100.000 đồng, chưa kể bao nhiêu là công sức của bà con.
Cụ Lô Thị Lợi nghe chuyện cũng chống gậy ra bờ suối, cụ chỉ cây gậy sang bên kia suối mà rằng: “Ta năm ni gần 90 tuổi rồi, không mong ước chi nữa, chỉ mong có được cây cầu chắc chắn để con nít đi học đỡ nguy hiểm. Nhà ở bên ni nhưng ruộng nương lại ở bên tê suối, mùa mưa con cháu muốn đi làm cũng chịu, hoa màu không đưa về kịp, bị hư hại hết”.
Nhìn gương mặt nhăn nheo, đôi chân run run của cụ Lợi, tôi ước gì mình có một thứ quyền năng nào đó. Chao ôi, 30 năm chờ đợi một cây cầu, quả là giấc mơ miên trường của người bản Cướm. Và, tôi đã lặng người trước câu hỏi của cháu Lộc Thị Thảo Nguyên: Bác ơi, bác có cách chi xin cho bản Cướm của cháu cây cầu không?
