'Những cơn gió ngược và xuôi' trong cuộc đua hướng tới nền kinh tế xanh

Cuộc đua hướng tới nền kinh tế xanh đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của thế giới, khi các quốc gia nỗ lực tìm kiếm những giải pháp thay thế bền vững cho các lĩnh vực xương sống của nền kinh tế. Tuy nhiên, quá trình này không diễn ra suôn sẻ khi mà những cơn gió ngược vẫn tồn tại, chủ yếu đến từ căng thẳng chính trị và những bất ổn toàn cầu.

Kể từ sau Hội nghị thượng đỉnh COP28 tại UAE, thế giới đã chứng kiến những tiến triển đáng kể trong việc xanh hóa các lĩnh vực công nghiệp nặng như thép, xi măng và hóa chất, cũng như hàng không và vận chuyển. Đây là những ngành công nghiệp được coi là xương sống của nền kinh tế thế giới, nhưng đóng góp khoảng 30% lượng khí thải CO2 toàn cầu. Faustine Delasalle, người đứng đầu Chương trình tăng tốc chuyển đổi công nghiệp, cho biết các giải pháp xanh đang ngày càng được coi là cơ hội kinh tế, thay vì chỉ là giải pháp đối phó với biến đổi khí hậu. Điều này cho thấy sự chuyển đổi từ tư duy bị động sang chủ động, khi các quốc gia và doanh nghiệp nhận thấy tiềm năng phát triển kinh tế từ việc ứng dụng các công nghệ xanh.

Tuy nhiên, để thực hiện mục tiêu cắt giảm lượng khí thải CO2 vào năm 2030, một khoản đầu tư khổng lồ vào các nhà máy công nghiệp xanh là cần thiết. Chuyên gia Delasalle nhấn mạnh rằng sự hỗ trợ từ các bên như Chủ tịch COP28 của UAE, Liên hợp quốc, tỷ phú Mike Bloomberg và cựu Thống đốc Ngân hàng trung ương Anh Mark Carney, đã giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai những giải pháp xanh này. Thỏa thuận khí hậu COP28, được gọi là UAE Consensus (Đồng thuận UAE), đã kêu gọi các lĩnh vực "khó giảm thiểu" phải là trọng tâm của các nỗ lực toàn cầu, nhằm thúc đẩy sự chuyển đổi xanh mạnh mẽ hơn.

Mặc dù có sự thúc đẩy đáng kể từ các chính phủ và tổ chức quốc tế, tiến trình này vẫn gặp không ít trở ngại. Các yếu tố chính trị bất ổn, chẳng hạn như cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới, đang tạo ra những cơn gió ngược lớn cho nền kinh tế xanh. Chiến dịch tranh cử của ứng cử viên đảng Cộng hoà Donald Trump, với cam kết rút Mỹ khỏi thỏa thuận khí hậu Paris nếu tái đắc cử, là một ví dụ điển hình cho sự bất ổn này. Ngoài ra, căng thẳng địa chính trị leo thang giữa các quốc gia cũng tạo ra môi trường đầu tư không ổn định, làm chậm lại dòng chảy tài chính cần thiết cho các dự án xanh.

Để đối phó với những thách thức này, các sáng kiến thúc đẩy nhu cầu xanh đang được triển khai mạnh mẽ. Các ngành công nghiệp nặng sẽ tổ chức sự kiện tại Mỹ và tham gia Tuần lễ Khí hậu New York, nhằm khuyến khích các công ty chuyển đổi sang các sản phẩm xanh như thép và xi măng. Các chuyên gia kỳ vọng rằng, khi quy mô sản xuất các giải pháp thay thế sạch tăng lên, chi phí sẽ giảm, từ đó khuyến khích thêm nhiều công ty và người tiêu dùng tham gia vào cuộc đua xanh hóa này.

Chuyên gia Delasalle lưu ý, một số công ty đã tiên phong cam kết mua các sản phẩm xanh với mức giá cao hơn. Điều này giúp thúc đẩy thị trường và tạo sự khác biệt cho chính họ. Tuy nhiên, bà cũng chỉ ra rằng nhu cầu tự nguyện hiện tại là không đủ để thúc đẩy quy mô sản xuất lớn hơn, do đó cần có thêm động lực từ các công ty mua thép, xi măng và phân bón xanh.

Một trong những giải pháp được đề xuất là tích hợp chi phí bổ sung của sản phẩm xanh vào các sản phẩm tiêu dùng hàng ngày, như nhà cửa và ô tô, sao cho người tiêu dùng cuối không cảm nhận được sự tăng giá quá lớn. Bà Delasalle cho rằng, khi người tiêu dùng thấy rằng mức phí bảo hiểm là rất nhỏ, hầu như không đáng kể, họ sẽ dễ dàng chấp nhận hơn. Đây là cách để vừa khử cacbon cho chuỗi cung ứng, vừa tạo sự khác biệt trên thị trường, giúp các công ty lớn dần thay đổi chiến lược và tư duy kinh doanh.