Nguy cơ cháy rừng và sâu bệnh ngày càng tăng: Hậu quả của biến đổi khí hậu

Báo cáo nêu rõ: “Rừng và cây cối là thành phần thiết yếu của hệ thống nông nghiệp. Việc loại bỏ độ che phủ rừng, đặc biệt là ở vùng nhiệt đới, làm tăng nhiệt độ cục bộ và phá vỡ kỷ lục lượng mưa theo cách làm tăng thêm tác động cục bộ của biến đổi khí hậu toàn cầu, với những hậu quả nghiêm trọng tiềm ẩn đối với năng suất nông nghiệp”.

Trong báo cáo, FAO kêu gọi sự đổi mới trong ngành lâm nghiệp cùng với hành động khẩn cấp từ cộng đồng quốc tế nhằm đối mặt với những thách thức này và tiến tới đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).

Cháy rừng và sâu bệnh nghiêm trọng hơn

Cháy rừng trên khắp thế giới đang dữ dội và thường xuyên hơn bao giờ hết, ngay cả ở những khu vực trước đây không bị ảnh hưởng. Chỉ riêng năm 2023, các vụ cháy rừng đã thải ra khoảng 6.687 megaton carbon dioxide. Cụ thể, FAO cho biết, các đám cháy ở vùng phương bắc ngay phía nam Bắc Cực đã đạt mức cao mới vào năm 2021 và chiếm gần 1/4 tổng lượng phát thải cháy rừng, tăng từ mức 10% trước đó.

Biến đổi khí hậu cũng làm cho rừng dễ bị tổn thương hơn trước các loài xâm lấn, với côn trùng, sâu bệnh và mầm bệnh đe dọa sự phát triển và sinh tồn của cây. Tuyến trùng gỗ thông, một loại giun tròn ký sinh cực nhỏ, đã gây thiệt hại đáng kể cho rừng thông bản địa ở một số quốc gia ở châu Á.

Các khu vực ở Bắc Mỹ cũng được dự đoán sẽ chịu thiệt hại nặng nề do côn trùng và bệnh tật vào năm 2027.

Nạn phá rừng là một mối đe dọa nghiêm trọng do nhu cầu sản xuất gỗ toàn cầu đang ở mức kỷ lục, 4 tỷ m3 mỗi năm. Các dự báo cho thấy nhu cầu gỗ tròn toàn cầu có thể tăng tới 49% trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến năm 2050. Hơn nữa, gần 6 tỷ người dựa vào lâm sản ngoài gỗ và 70% người nghèo trên thế giới dựa vào các loài hoang dã cho nhu cầu cơ bản của họ.

Giải pháp cải tiến

FAO cho rằng khoa học có thể giúp giải quyết những thách thức này và xác định 5 sự đổi mới gồm: công nghệ, xã hội, chính sách, thể chế và tài chính sẽ giúp nâng cao tiềm năng của rừng nhằm giải quyết các thách thức toàn cầu. Một trong những ví dụ về sự đổi mới trên là sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích dữ liệu và tài trợ đổi mới cho việc bảo tồn rừng.

Vì sự đổi mới có thể tạo ra “người thắng” và “kẻ thua”, FAO đang tranh luận về các cách tiếp cận toàn diện và đáp ứng giới tính để đảm bảo chia sẻ lợi ích công bằng giữa nam giới, phụ nữ và thanh niên ở tất cả các nhóm dân tộc và kinh tế xã hội.

Tổng Giám đốc FAO, ông Qu Dongyu hy vọng báo cáo mới sẽ “mở rộng phạm vi đổi mới dựa trên bằng chứng trong lâm nghiệp”. Ông tin rằng báo cáo này cũng sẽ hỗ trợ các quốc gia thành viên của FAO và các bên liên quan khác trong việc tạo điều kiện cho sự đổi mới cần thiết, toàn diện và có trách nhiệm trong ngành lâm nghiệp nhằm tăng cường tính bền vững và khả năng phục hồi của các hệ thống nông nghiệp vì một thế giới và một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.

Năm ngoái, trong một cuộc họp của các chuyên gia về cháy rừng, đại diện cơ quan khoa học quốc gia CSIRO của chính phủ Australia cho biết chi tiêu cho việc ứng phó với các vụ cháy rừng thường “sai hướng” khi không có đủ tiền phân bổ để ngăn chặn các vụ cháy rừng. Do đó, cần tái cân bằng chi tiêu để cải thiện các biện pháp giảm thiểu nguy cơ cháy rừng, ví dụ như quản lý thảm thực vật và dự báo nguy cơ hỏa hoạn.