(TN&MT) - Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vựa lúa lớn nhất, cung cấp hơn 50% sản lượng gạo - trong đó góp 90% lượng gạo xuất khẩu, 65% lượng thủy sản và hơn 70% lượng trái cây cho cả nước. Tuy nhiên, ĐBSCL đang đứng trước một nguy cơ ngày một rõ nét.
Các chuyên gia đã cảnh báo, đến năm 2030, nếu không có giải pháp ứng phó quyết liệt, khoảng 45% diện tích của ĐBSCL sẽ bị nhiễm mặn cục bộ và thiệt hại khoảng 17 tỉ USD trong nông nghiệp do biến đổi khí hậu.
Trong Báo cáo kết quả giám sát của Ủy ban Thường vụ QH về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống biến đổi khí hậu (BĐKH) ở ĐBSCL cũng đã nêu rõ, BĐKH và nước biển dâng sẽ tác động đến toàn bộ hệ sinh thái vốn rất nhạy cảm của 13 tỉnh, thành ĐBSCL. Xu thế biến đổi khí hậu và thiên tai ở ĐBSCL trong 3 thập kỷ tới sẽ diễn biến bất thường. Nhiều vùng bảo tồn đất ngập nước như Tràm Chim, U Minh Thượng, Láng Sen, Trà Sư, Hà Tiên, Vồ Dơi, Bãi Bồi, Đất Mũi, Lung Ngọc Hoàng sẽ bị đe dọa.
Kết quả giám sát còn cho thấy, BĐKH và nước biển dâng sẽ tác động phức tạp đến ĐBSCL, như bị ảnh hưởng khác nhau giữa các địa phương. Ngoài trực tiếp còn có những tác động gián tiếp uy hiếp ĐBSCL, như các đập thủy điện, công trình chuyển nước sông Mê Kông cho những vùng khô hạn, sự hình thành các khu công nghiệp, khu dân cư dọc theo sông Mê Kông sẽ làm cho dòng chảy trở nên bất thường, mùa khô ít nước, mùa mưa ngập úng…
Đến năm 2030, nếu không có giải pháp ứng phó quyết liệt, 45% diện tích ĐBSCL sẽ bị nhiễm mặn cục bộ
Do BĐKH, diện tích đất canh tác nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản sẽ bị thu hẹp, năng suất và sản lượng sẽ suy giảm ở vùng Tứ giác Long Xuyên, Hà Tiên, Đồng Tháp Mười, khu vực giữa sông Tiền và sông Hậu. Tài nguyên rừng, đất, nước, sinh vật hoang dã, khoáng sản (than bùn, cát, đá xây dựng,...) sẽ bị xâm lấn và hủy hoại.
BĐKH còn làm cho nền nhiệt độ trung bình tăng, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái tự nhiên, cây trồng, vật nuôi, làm tăng khả năng phát triển sâu bệnh, gia tăng sức ép lên con người. Nhiệt độ cao nhất trung bình trong mùa khô vùng ĐBSCL sẽ tăng từ 33-35°C lên 35-37°C.
Để đối phó với tình hình BĐKH, công tác ứng phó đã được đặc biệt quan tâm với hàng loạt chương trình, dự án, với kinh phí hàng chục ngàn tỉ đồng và hàng trăm triệu USD từ ngân sách và tài trợ quốc tế. Nhiều mô hình ứng phó với BĐKH triển khai tại vùng ĐBSCL bước đầu đã đem lại hiệu quả, như canh tác lúa theo phương pháp ướt - khô luân phiên, GAP...
Từ kết quả giám sát, Ủy ban Thường vụ QH đề nghị rà soát tổng thể, bổ sung và hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về ứng phó với BĐKH. Trong đó, bổ sung và hoàn thiện cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, đất đai nhằm thu hút đầu tư từ tư nhân đối với các dự án ứng phó với BĐKH; tăng cường kết hợp liên ngành, liên vùng trong các quy hoạch, kế hoạch ứng phó với BĐKH; đẩy mạnh ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, đào tạo, tập huấn về BĐKH…
Phạm Lê
.jpg "Chủ động, sáng tạo, ứng dụng khoa học tạo nền tảng cho sự phát triển")
