Nạn khai thác đá trái phép trên núi Hòn Chà: Xử lý không nghiêm, sai phạm kéo dài

“Đá tặc” lộng hành

Ngày 23/8, chúng tôi có mặt tại “khu liên hợp” khai thác đá này để “mục sở thị”. Tại phía Đông núi Hòn Chà thuộc khu vực 6, trước mặt PV, từng khối đá granite vàng khổng lồ đang được đội khai thác đá lậu khoan lỗ để cài mìn. Xung quanh còn có hàng chục khối đá còn mới nguyên và mỗi khối ước khoảng vài ba mét khối, mới được nổ mìn rớt từ trên cao xuống khu vực xung quanh. Cả một mảng sườn trên núi Hòn Chà đã bị xới tung, hầm hố loang lổ khắp vùng.

Ở phía Bắc núi Hòn Chà, tọa lạc tại khu vực 5, chúng tôi thấy ở khu vực chân đến giữa triền núi, gần 20 lán trại được dựng lên với nhiều tốp thợ đá đang ráo riết đục đẽo. Xe ben hối hả ra vào “ăn hàng”. Hiện trường ở đây cho thấy có nhiều hố đá đã khai thác cạn kiệt, tạo thành những vực sâu hoắm. Người khai thác đá không phép ở đây dùng cả xe tải và xe cẩu hạng nặng để chở đá. Vết bánh xe chạy đã tạo ra những con đường ngoằn ngoèo, lồi lõm từ dưới lên lưng chừng núi.

Phía Đông núi Hòn Chà, khu vực giáp ranh với phía Tây KCN Phú Tài trở nên tan hoang sau những ngày bị “đá tặc” cày xới

Con đường bê tông từ ngã ba Hầm Dầu dẫn về tổ 9, khu vực 6, vốn yên bình và sạch đẹp, nay đã trở thành nỗi khiếp đảm của bất cứ ai tham gia giao thông. Bởi, nhiều xe ben trọng tải lớn chở đá lưu thông với mật độ dày, bụi tung mù mịt. Đó là chưa kể trong quá trình khoan, nổ mìn phá đá còn phát sinh ra bụi bặm. Người dân địa phương cho biết, nạn “đá tặc” ở núi Hòn Chà đã diễn ra cả chục năm nay. Chính quyền, các cơ quan chức năng tỉnh và thành phố, cả đến Ban quản lý KCN từng có động thái xử lý, nhưng chẳng đến đâu.

Theo ông Lê Trung Thành, cán bộ địa chính phường Trần Quang Diệu, khi phường phát hiện vụ việc, báo cáo tình hình lên các cấp trên, đoàn kiểm tra chưa đến hiện trường thì họ đã kéo thiết bị, nhân công vào tạm lánh ở một số doanh nghiệp chế biến đá thuộc KCN Phú Tài. Khi đoàn kiểm tra về là đâu lại vào đấy.

Ông Vương Phiêu Linh, Giám đốc Công ty CP Đầu tư và xây dựng Bình Định (chủ đầu tư hạ tầng KCN Phú Tài), phân trần: “Hạ tầng đường sá trong KCN Phú Tài hư hỏng nhiều một phần do xe ben chở đá ở núi Hòn Chà này lưu thông. Việc khai thác đá ở phía Đông, nơi tiếp giáp với phía Tây KCN Phú Tài cũng phá vỡ kết cấu mặt bằng, nên có mưa lớn xảy ra thì đất đá trên đỉnh núi đổ dồn xuống các cống ngầm, gây tắc nghẽn dòng chảy. Tuy nhiên, với chức năng và lực lượng của mình, chúng tôi không thể làm gì được”.

Địa phương bất lực!

Để ngăn chặn nạn “đá tặc” lộng hành trên núi Hòn Chà, UBND phường Trần Quang Diệu đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm đẩy lùi tình trạng khai thác đá trái phép tại đây, nhưng phần vì lực lượng mỏng, thẩm quyền xử lý hạn chế; trong khi đối tượng khai thác đá khá manh động, liều lĩnh với những thủ đoạn tinh vi nên phường cũng “lực bất tòng tâm” và rất cần đến sự “chi viện” của các ngành chức năng.

Còn theo Công ty CP Đầu tư và xây dựng Bình Định, sở dĩ núi Hòn Chà vẫn tiếp tục bị “xẻ thịt” một phần là do các cơ quan chức năng còn quá nhẹ tay trong việc xử lý vi phạm. Công tác quản lý nhà nước cũng như sự phối hợp giữa các ngành và thành phố Quy Nhơn còn một số hạn chế, nên một số doanh nghiệp thuộc KCN Phú Tài nằm phía Đông núi Hòn Chà lợi dụng chủ trương mở rộng mặt bằng sản xuất nhà máy chế biến, kết hợp tận thu đá có trên mặt bằng đã “hợp thức hóa” để khai thác. Cụ thể là DNTN Thiên Phú hay Công ty CP Sản xuất đá Granite Phú Minh Trọng.

Phương tiện xe cơ giới được huy động cho việc khai thác đá không phép tại khu vực phía Nam núi Hòn Chà

Trao đổi về vấn đề này, ông Huỳnh Quang Vinh, Trưởng phòng Tài nguyên khoáng sản Sở TN&MT Bình Định, cho rằng: “Các giấy phép khai thác đá tại núi Hòn Chà thuộc địa bàn Trần Quang Diệu của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh do Bộ TN&MT và UBND tỉnh cấp trong những năm trước đây đến nay đã hết hạn. Trong năm 2015, Sở từng thành lập đoàn đi kiểm tra, tuy nhiên, mỗi lần thành lập đoàn đi kiểm tra, thì y như rằng các đối tượng khai thác đá trái phép đã nắm được thông tin nên nhanh chóng đưa thiết bị, nhân công rút êm. Khi đoàn kiểm tra về, thì lại nhận được thông báo tình trạng khai thác đá trái phép tiếp diễn”.

Rõ ràng, theo khẳng định của ông Vinh, các giấy phép khai thác đá đều đã hết hạn, nhưng thực tế thì hoạt động “rút ruột” tài nguyên vẫn diễn ra công khai mỗi ngày. Thực tế này khiến dư luận đặt ra nghi vấn, tại sao Sở TN&MT biết giấy phép hết hạn mà không có biện pháp xử lý dứt điểm? Trong việc kiểm tra, xử lý gặp những vướng mắc, khó khăn gì mà chưa triệt để như lời “thú nhận” của ông Vinh? Liệu rằng lực lượng kiểm tra chỉ làm lấy lệ, sau khi xong “thủ tục” thì đâu lại vào đấy?

Trước nghi vấn này, ông Đặng Trung Thành, Giám đốc Sở TN&MT Bình Định, nói: “Phần lớn các đối tượng chẻ đá, khai thác đá không phép tại núi Hòn Chà chủ yếu là người dân ở phường Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân. Một số cá nhân ở địa phương khác thì lén lút thỏa thuận với một số doanh nghiệp đóng tại KCN Phú Tài để khai thác đá trái phép nên cũng khó phát hiện. Sở TN&MT cũng chỉ là một trong đơn vị quản lý. Muốn tổ chức kiểm tra phải phối hợp với các cơ quan chức năng tỉnh, thành phố Quy Nhơn”.

Còn trao đổi về trách nhiệm quản lý việc để “đá tặc” trên địa bàn núi Hòn Chà, ông Dương Hiệp Hòa - Chánh Văn phòng UBND TP.Quy Nhơn chỉ ghi nhận ý kiến và hứa sẽ báo cáo thông tin cho Chủ tịch UBND TP.Quy Nhơn để có hướng chỉ đạo cùng phối hợp ngành chức năng để kiểm tra. Sau khi có kết quả, thành phố sẽ có văn bản phúc đáp cho báo.

Hoàng Nguyên