Khôi phục và thích ứng
Long An có 2 dòng sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây với trữ lượng nước ngọt lớn. Tuy nhiên, trước tình trạng BĐKH, những năm qua, vào mùa khô, tỉnh phải chịu cảnh thiếu nước ngọt phục vụ sản xuất và sinh hoạt. Đầu năm 2020, mức độ mặn xâm nhập qua 2 con sông Vàm Cỏ diễn ra nghiêm trọng hơn, vượt qua huyện Đức Hòa, đe dọa một phần hạ nguồn vùng Đồng Tháp Mười; các huyện vùng hạ như Cần Đước, Cần Giuộc, Tân Trụ,... nước nhiễm mặn hầu khắp, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt, thậm chí có nhiều nơi, diện tích trồng trọt gần như mất trắng.
Thời điểm đó, UBND tỉnh Long An đã làm việc trực tiếp với UBND tỉnh Tiền Giang về việc thống nhất phương án phòng, chống hạn mặn để bảo vệ nguồn nước chung theo hệ thống kênh Bảo Định, giữ nguồn nước ngọt phục vụ nông nghiệp của 2 địa phương nhằm tránh thiệt hại. Bên cạnh đó, tỉnh Long An còn thực hiện hàng chục công trình xây dựng đê cống, nạo vét kênh mương, góp phần khai thông dòng chảy, đắp các đập tạm ngăn mặn dự trữ nước ngọt.
Long An tập trung đầu tư xây dựng công trình đê bao dọc tuyến sông
Anh Trần Văn Đính, ngụ huyện Thủ Thừa (Long An) cho biết: “Gia đình tôi có khoảng 7.000m3 đất chuyên canh về cây lúa. Thời gian gần đây, do tình trạng nguồn nước thường xuyên nhiễm mặn vào mùa khô; hơn nữa, thời tiết bất thường, cây lúa cho năng suất thu hoạch không cao lại tốn nhiều chi phí, nên mới đây gia đình tôi đã chuyển sang trồng các loại cây ngắn ngày, phù hợp với thời tiết và hạn mặn.
Còn theo anh Trần Minh Sang (ở huyện Châu Thành) thì cho rằng, với diện tích 3.000m2, anh xây dựng 3 nhà màng, mỗi khu khoảng 1.000m2 sản xuất rau thủy canh. Đặc biệt, anh Sang đang hướng đến mở rộng sản xuất và ký kết các hợp đồng tiêu thụ với công ty thu mua. Hiện nay, các sản phẩm mà anh đang trồng chủ yếu là cải ngọt, xà lách, dưa leo, cà chua,... Anh Sang cho biết, các loại nông sản này đều được khách hàng ưa chuộng và mang lại hiệu quả kinh tế khá cao.
Theo ngành chức năng Long An, tỉnh đã rà soát và quy hoạch lại các vùng sản xuất nông nghiệp, trong đó tập trung khuyến khích nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp, nhằm hướng đến phát triển bền vững nền nông nghiệp trước thách thức của BĐKH. Năm qua, toàn tỉnh đã chuyển đổi 2.100ha đất trồng lúa sang các loại cây trồng khác, như: mít, chanh, ổi, chuối, bưởi, dưa hấu, mè,...
Chủ động nhiều giải pháp ứng phó
Ông Nguyễn Tân Thuấn - Phó Giám đốc Sở TN&MT Long An cho biết: Hiện tại, cơ sở hạ tầng của Long An vẫn còn hạn chế, nhất là nhà ở người dân vùng nông thôn, khu vực ven sông; năng lực thích ứng của vật nuôi, cây trồng chưa cao trước tác động xâm nhập mặn; tình trạng gia tăng sạt lở bờ sông do triều cường, đã làm ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của người dân.
Trước tình hình trên, Sở TN&MT Long An hiện đang triển khai các nhiệm vụ trong Kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH tỉnh Long An giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050. Trong đó, tỉnh Long An cập nhật, điều chỉnh danh mục vùng hạn chế, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh và các bản đồ phân vùng khai thác nước dưới đất.
“Tỉnh Long An đã và đang tập trung quy hoạch, quản lý và khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên; bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Cùng với đó là thực hiện phương án nâng cao hiệu quả sử dụng nước, đảm bảo an ninh nguồn nước, nhất là nước sạch cho người dân các huyện vùng hạ lưu. Đồng thời, chủ động ứng phó, giảm thiểu rủi ro, thích ứng với BĐKH, hạn hán, xâm nhập mặn, phòng chống thiên tai” -
Ông Nguyễn Văn Út - Chủ tịch UBND tỉnh Long An
Bên cạnh đó, xây dựng mạng lưới quan trắc tài nguyên nước dưới đất, đã hoàn thành xây dựng nhà trạm và đưa vào vận hành các giếng quan trắc trên địa bàn 6 huyện: Bến Lức, Tân Trụ, Cần Đước, Đức Hòa, Cần Giuộc, TP. Tân An; tiếp tục triển khai dự án ở các huyện Châu Thành, Thủ Thừa và thị xã Kiến Tường; đồng thời, dự toán kinh phí và đề cương thực hiện việc xây dựng phần mềm quản lý cơ sở dữ liệu về khí tượng thủy văn và BĐKH tỉnh Long An.
Theo ông Nguyễn Văn Út - Chủ tịch UBND tỉnh Long An, để khơi dậy và phát huy tối đa mọi nguồn lực, nhất là nội lực và những tiềm năng, lợi thế riêng đưa Long An phát triển nhanh, bền vững và có bước đột phá trong thời gian tới, bên cạnh việc tăng cường công tác bảo vệ môi trường, Long An đã đề ra những giải pháp thiết thực, khả thi trong phòng ngừa và thích ứng BĐKH mang tính định hướng cho tỉnh.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Út, tỉnh Long An sẽ tiếp tục tuyên truyền và nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm về chủ động phòng, chống thiên tai, ứng phó với BĐKH, nhất là Kế hoạch Thỏa thuận Paris và Chương trình mục tiêu ứng phó với BĐKH và tăng trưởng xanh; tập trung phát triển nông - lâm - thủy sản theo hướng ổn định và bền vững, nâng cao hiệu quả, chất lượng, tính cạnh tranh, phù hợp với sinh thái, thích ứng với BĐKH và bảo vệ môi trường, đồng thời, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch phát triển của các ngành và địa phương, hạn chế tiếp nhận các dự án sử dụng, khai thác không hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, phát thải nhiều chất ô nhiễm, khí nhà kính, hủy hoại cảnh quan, sinh thái, gây ô nhiễm môi trường…
