Hiện, trên địa bàn tỉnh Sơn La có 3 nhà máy cấp nước sinh hoạt quy mô lớn, gồm Nhà máy cấp nước số 1, 2 thành phố Sơn La; Nhà máy cấp nước Mai Sơn. Trong đó, Nhà máy cấp nước số 1 khai thác, sử dụng nguồn nước từ hang Thẳm Tát Tòng có công suất 12.000m3/ngày đêm, phục vụ cho hơn 12.000 hộ dân.
Nhà máy cấp nước số 2 khai thác, sử dụng nguồn nước suối Nậm La, công suất 2.500m3/ngày đêm, cấp nước cho 1.000 hộ dân. Nhà máy cấp nước Mai Sơn khai thác, sử dụng nguồn nước suối Nậm Pàn, công suất 4.800m3/ngày đêm, cấp nước cho hơn 2.900 hộ dân khu vực trung tâm thị trấn và xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn.
Như vậy, nguồn nước khai thác chiếm tỷ trọng lớn nhất là từ hang nước Thẳm Tát Tòng, phường Chiềng An, thành phố Sơn La. Tuy nhiên, phía đầu nguồn hang nước này là vùng đất rộng, đồi núi đá, hang động cát tơ thuộc địa phận xã Muổi Nọi, Bon Phặng (huyện Thuận Châu) và Chiềng Cọ, Chiềng Đen (TP Sơn La). Những năm gần đây, hoạt động sản xuất, kinh doanh tại khu vực đầu nguồn nước này diễn biến ngày càng phức tạp, nhiều lần gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn nước.
Chỉ tính riêng năm 2017, đã xảy ra ô nhiễm nguồn nước hơn 20 lần. Đặc biệt, nhà máy nước số 1 thành phố Sơn La đã phải dừng sản xuất 10 ngày liên tiếp, từ 4-14/11/2017, do việc xả nước thải, chất thải của các cơ sở, hộ gia đình chế biến cà phê quả tươi chủ yếu bằng phương pháp ướt trực tiếp ra môi trường, gây mất nước cho khoảng 12.000 hộ dân, tạo bức xúc trong nhân dân.
Do đó, việc lập phương án cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước sinh hoạt với Nhà máy cấp nước số 1,2 thành phố Sơn La và Nhà máy cấp nước Mai Sơn đang là vấn đề hết sức cấp thiết.
Dự kiến, phạm vi thực hiện cắm mốc là toàn bộ địa bàn các xã Chiềng Cọ, Chiềng Đen, Chiềng An – Thành phố Sơn La; xã Bon Phặng, Muổi Nọi huyện Thuận Châu và xã Mường Chanh, Chiềng Mung huyện Mai Sơn; và một số xã khác vùng thượng nguồn lưu vực suối Nậm La và suối Nậm Pàn, có diện tích 830,60km2. Tổng mức đầu tư dự án khoảng hơn 1,7 tỷ đồng, dự kiến huy động từ ngân sách tỉnh Sơn La năm 2018-2019.
Việc triển khai dự án sẽ góp phần đánh giá lại về hiện trạng, diễn biến nguồn nước, xác định rõ các vùng có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt với 3 nhà máy cấp nước. Đặc biệt, làm cơ sở để cấm/tạm cấm, thiết lập các quy định nhằm ngăn chặn các hành vi gây ô nhiễm, suy thoái nguồn nước và môi trường trong phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước. Đồng thời, là căn cứ để xây dựng quy định về hoạt động sản xuất, kinh doanh, chế biến gắn với yêu cầu bảo vệ môi trường, nguồn nước trên địa bàn tỉnh Sơn La, bảo đảm nước sinh hoạt cho người dân trên địa bàn.
