Theo kết quả kiểm tra của Sở TN&MT, trên địa bàn xã Khánh Khê có 17 hộ gia đình tự ý chuyển mục đích sử dụng, sử dụng đất không đúng mục đích, tự ý san lấp đất ruộng, vườn để xây dựng nhà ở. UBND xã Khánh Khê chỉ lập biên bản nhắc nhở 7/17 hộ, không có biện pháp ngăn chặn kịp thời việc chuyển mục đích sử dụng đất trái phép (không lập biên bản xử lý vi phạm hành chính lĩnh vực đất đai đối với các hộ, không ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc báo cáo UBND huyện Văn Quan để giải quyết theo thẩm quyền).
Nguyên nhân chính của tình trạng trên được xác định là khi thi công công trình trụ sở làm việc của UBND xã Khánh Khê, UBND huyện Văn Quan không xác định trước khu vực đổ thải đất thừa do hạ thấp độ cao cốt san nền công trình xây dựng; UBND huyện cũng không có văn bản hướng dẫn đơn vị thi công đăng ký khối lượng, địa điểm đổ đất thải, thiết bị máy móc vận chuyển và không có kế hoạch về việc san gạt, vận chuyển đổ đất xây dựng công trình theo quy định tại Khoản 3, Điều 64 Luật Khoáng sản.
Theo Sở TN&MT Lạng Sơn, khi có thông tin báo chí phản ánh việc người dân tự ý san lấp đất sản xuất nông nghiệp, UBND huyện Văn Quan đã chủ động ban hành văn bản chỉ đạo UBND xã Khánh Khê và các phòng chức năng của huyện phối hợp xử lý. Tuy nhiên, việc chỉ đạo chưa kịp thời, xử lý không được dứt điểm, chỉ lập biên bản nhắc nhở, sau đó hướng dẫn người dân lập hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất và hợp thức hóa cho người sử dụng đất.
Việc giải quyết hồ sơ chuyển mục đích của UBND huyện cho người sử dụng đất cơ bản đảm bảo về trình tự thủ tục, thời gian và phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Tuy nhiên, quá trình giải quyết các hồ sơ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với các trường hợp đã tự ý san ủi đất sản xuất nông nghiệp, UBND huyện đã không chỉ đạo thực hiện xử lý vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 6, Nghị định 102/2014 của Chính phủ, thể hiện sự thiếu nghiêm minh trong việc thực thi pháp luật về đất đai, cần phải nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm.
Cũng theo Sở TN&MT Lạng Sơn, Chủ tịch UBND xã Khánh Khê đã thiếu trách nhiệm trong việc ngăn chặn, không xử lý kịp thời việc chuyển mục đích sử dụng đất trái phép và buộc người có hành vi vi phạm khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm theo quy định tại Khoản 3, Điều 208, Luật Đất đai 2013, cần phải xem xét xử lý.
Qua kiểm tra, Sở TN&MT Lạng Sơn kiến nghị UBND tỉnh yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Văn Quan chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND xã Khánh Khê tăng cường theo dõi, kiểm tra việc vận chuyển, san lấp đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn, kiên quyết xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm. Đối với các hộ gia đình, cá nhân đã tự ý san lấp đất sản xuất nông nghiệp trái phép khi chưa có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng của cơ quan có thẩm quyền cần lập biên bản xác định hành vi vi phạm và ban hành quyết định xử phạt vi phạm. Sau đó hướng dẫn các hộ lập hồ sơ chuyển mục đích sử dụng theo quy hoạch sử dụng đất đã được duyệt, đồng thời khi thực hiện san lấp phải lập hồ sơ bảo vệ môi trường trình cấp có thẩm quyền xác nhận theo quy định.
Liên quan đến sự việc này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu đã yêu cầu UBND huyện Văn Quan thực hiện nghiêm túc văn bản chỉ đạo số 231/UBND-KTN ngày 23/3/2017 của UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn; Chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nghiệm của tập thể, cá nhân có liên quan đến việc các hộ dân tự ý san lấp đất sản xuất nông nghiệp (trồng lúa) tại xã Khánh Khê nhưng không có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời, báo cáo kết quả kiểm điểm về UBND tỉnh trước ngày 10/9 tới; Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND xã Khánh Khê tăng cường tuyên truyền, vận động, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất, san lấp mặt bằng phải thực hiện đúng quy định của pháp luật về đất đai, khoáng sản, môi trường.
Trước đó, ngày 25/4/2019, Báo điện tử TN&MT đăng bài “Văn Quan (Lạng Sơn): Vô tư san lấp đất ruộng ngay gần trụ sở UBND xã” phản ánh về tình trạng người dân tự ý san lấp đất ruộng, xây dựng công trình trái phép. Quá trình vận chuyển, dọc tuyến QL 1B đất rơi đỏ quạch, gây ô nhiễm môi trường, nguy hiểm cho các phương tiện tham gia giao thông. Điều đáng nói là sự việc diễn ra chỉ cách trụ sở UBND xã Khánh Khê khoảng trăm mét, nhưng những người có trách nhiệm ở đây không có biện pháp ngăn chặn, xử lý kịp thời.
