Kiểm toán môi trường vì sự phát triển bền vững

Hội thảo do Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước chủ trì với sự tham gia của các đại diện Lãnh đạo, các nhà khoa học đến từ các cơ quan của Quốc hội, các Bộ, ngành, các trường Đại học, các Viện nghiên cứu, các tổ chức nghề nghiệp trong nước và quốc tế.

Hội thảo nhằm làm rõ những vấn đề lý luận, thực trạng quản lý rác thải, nước thải vì sự phát triển bền vững, từ đó kiến nghị các giải pháp nhằm nâng cao vai trò và trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước.

Bảo vệ môi trường gắn với phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS,TS. Đoàn Xuân Tiên, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết: Tại Việt Nam, bảo vệ môi trường là yếu tố không thể tách rời sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong những năm qua, Việt Nam đã có rất nhiều cố gắng trong việc phát triển và bảo vệ môi trường. Đảng và Chính phủ đã sớm chỉ ra tầm quan trọng của phát triển bền vững. Mặc dù việc triển khai tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển bền vững chưa lâu nhưng chúng ta đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi cho các bước tiếp theo.

Về lĩnh vực kinh tế: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt gần 7%, cơ cấu kinh tế cũng có những bước tiến triển tích cực, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ trong cơ cấu GDP ngày càng tăng, an ninh lương thực được bảo đảm. Những thành tựu đạt được trong lĩnh vực kinh tế đã góp phần tích cực vào việc phát triển bền vững các lĩnh vực khác.

Về lĩnh vực xã hội đạt một số chuyển biến tích cực: Sự nghiệp giáo dục có bước phát triển, chi ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo ngày càng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi ngân sách; giải quyết việc làm đạt kết quả tích cực; thực hiện chiến lược dạy nghề gắn với tạo việc làm; công tác xóa đói, giảm nghèo có nhiều tiến bộ, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh.

Về lĩnh vực môi trường trong những năm qua đã được chú trọng hơn. Việc bảo vệ tài nguyên, môi trường đã đi vào nền nếp. Bằng những chính sách hợp lý, các giải pháp quyết liệt, vấn đề bảo vệ môi trường sống, chống ô nhiễm các nguồn nước, không khí đã được tất cả các địa phương, các ngành và các tầng lớp nhân dân đồng thuận và cùng tham gia. Công tác trồng rừng, bảo vệ rừng được quan tâm hơn nên tình trạng cháy và chặt phá rừng đã giảm.

Kiểm toán môi trường luôn được chú trọng

Theo GS,TS. Đoàn Xuân Tiên, nhận thức được tầm quan trọng trong vấn đề bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, Lãnh đạo KTNN đã và đang rất quan tâm và coi kiểm toán môi trường là một trong các hoạt động ưu tiên của KTNN Việt Nam trong thời gian tới. Việc này được thể hiện qua một số hành động cụ thể như: Thành lập Nhóm công tác về kiểm toán môi trường từ năm 2008; cử các thành viên trong nhóm tham gia các cuộc họp Nhóm công tác về kiểm toán môi trường của INTOSAI và ASOSAI; xác định kiểm toán môi trường vào Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020; KTNN đã xây dựng tài liệu, cẩm nang hướng dẫn về kiểm toán môi trường và triển khai áp dụng cho hoạt động kiểm toán môi trường của KTNN, đặc biệt tại Đại hội ASOSAI lần thứ 14 được tổ chức tại Hà Nội từ ngày 19/9 - 22/9/2018, Đại hội đã thông qua Tuyên bố Hà Nội, trong đó khẳng định sự quan tâm, những nỗ lực và đóng góp thiết thực của cộng đồng ASOSAI đối với công cuộc theo đuổi những mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc và giải quyết thách thức về môi trường toàn cầu trên cơ sở kết quả thảo luận về chủ đề “Kiểm toán môi trường vì sự phát triển bền vững”.

GS,TS. Đoàn Xuân Tiên cho biết: “Trong những năm vừa qua, KTNN Việt Nam cũng đã từng bước thực hiện kiểm toán môi trường. Những cuộc kiểm toán có nội dung liên quan đến môi trường do KTNN Việt Nam thực hiện có thể kể đến một số cuộc kiểm toán tiêu biểu như: Dự án trồng mới 5 triệu hecta rừng; Chương trình mục tiêu quốc gia Nước sạch và vệ sinh môi trường; cuộc kiểm toán các vấn đề về nước sông Mê Kông (cuộc kiểm toán song song giữa 05 KTNN thuộc ASEANSAI); các cuộc kiểm toán chuyên đề về quy hoạch đô thị, việc quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản…; các cuộc kiểm toán các dự án xả thải của các nhà máy, khu công nghiệp….”

Tại hội thảo, TS. Lê Đức Luận – Kiểm toán trưởng, Kiểm toán nhà nước Khu vực VII cho biết: Từ thực trạng công tác quản lý rác thải, nước thải có thể cho thấy còn nhiều bất cập và gây ra bức xúc trong cộng đồng. Tuy nhiên, ngoài các yếu tố khách quan có thể thấy nguyên nhân của các vấn đề lại do chính công tác quản lý chưa thực sự hiệu quả.

“Để thực hiện tốt công tác quản lý rác thải, nước thải để có môi trường không khí, đất và nước được sạch sẽ, trong lành, cần nâng cao hiệu quả, trách nhiệm công tác quản lý nhà nước của các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương. Góp phần thực hiện tốt công tác này cần thiết phải có sự tham gia của Kiểm toán nhà nước trong việc đánh giá và tư vấn cho các cấp chính quyền, qua đó xây dựng được cơ chế, chính sách phù hợp và triển khai đồng bộ dựa trên điều kiện riêng của từng địa phương” - TS. Lê Đức Luận nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã chia sẻ và thảo luận sau khi nghe các bài tham luận về: Phát triển kinh tế - xã hội  và vấn đề phát sinh chất thải ở Việt nam – Thực trạng và giải pháp; công tác quản lý rác thải, nước thải vì sự phát triển bền vững – Một số vấn đề đặt ra; các điểm nóng về rác thải, nước thải thời gian qua và kiến nghị; giải pháp tăng cường năng lực kiểm toán nước thải, rác thải vì sự phát triển bền vững của KTNN Việt Nam; kinh nghiệm quản lý và xử lý rác thải, nước thải trên thế giới vì sự phát triển bền vững và những gợi mở cho Việt Nam; thực trạng và giải pháp hoàn thiện các văn bản pháp lý, hướng dẫn, phương pháp tổ chức kiểm toán về nước thải, rác thải phù hợp với chuẩn mực kiểm toán quốc tế và điều kiện thực tiễn tại Việt Nam của KTNN.