Khó xử lý nhà đầu tư thứ cấp đầu cơ đất

Theo UBND tỉnh Long An, mới đây tại buổi họp hội đồng nhân dân, UBND tỉnh đã báo cáo tỷ lệ lấp đầy các khu công nghiệp đạt khoảng 80%, nhưng khi Hội đồng đi kiểm tra thực tế thì việc xây dựng chỉ 30 – 40%. Nguyên nhân là do việc nhà đầu tư thứ cấp thuê đất nhưng không xây dựng, cố tình kéo dài thời, chuyển nhượng. Tuy nhiên, Luật đất đai 2013 lại không cấm việc này nên tỉnh không xử lý được.

Theo ông Nguyễn Thanh Cang, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Long An, việc xử lý đối với dự án bất động sản, sản xuất theo quy định tại điểm I, khoản 1, điều 64, Luật Đất đai 2013: “Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng” thì rất hiệu quả với các dự án bất động sản nhưng với nhà đầu tư thứ cấp thì lại không áp dụng được.

Một góc khu đất bỏ hoang. Ảnh: Hoàng Minh

“Trước đây, Luật 2003 yêu cầu nhà đầu tư thứ cấp phải xây nhà xưởng mới cho chuyển nhượng. Nhưng, luật mới lại cho chuyển nhượng mà không cần xây dựng mà không có chế tài xử lý. Điều này dẫn tới tình trạng nhà đầu tư “ôm” đất hay treo dự án, gây thất thoát kinh tế, và mất cơ hội cho các nhà đầu tư khá mà không xử lý được”, ông Cang chia sẻ.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có chế tài giải quyết vấn đề này. Bà Hoàng Thị Vân Anh, Vụ trưởng Vụ chính sách – Pháp chế (Tổng cục Quản lý đất đai) cho biết, theo quy định trong Luật Đất đai và Luật Đất tư hiện hành đều chưa có chế tài để xử lý vấn đề này. Nguyên nhân là trước đây khi sửa luật chỉ tính đến trường hợp nhà đầu tư thứ cấp khi thuê đất nhưng chẳng may gặp các vấn đề như tai nạn, hỏa hoạn không thể triển khai xây dựng thì được chuyển nhượng chứ không cần xây dựng nhà xưởng theo Luật 2003. Thực tế việc này chỉ có thể ràng buộc từ trước trong hợp đồng cho thuê mặt bằng của chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp với nhà đầu tư.

Không chỉ riêng tỉnh Long An, tại nhiều tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đã xảy ra việc này. Mới đây, Công ty TNHH MTV Xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp Cần Thơ (gọi tắt là Cipco) vừa có đơn khởi kiện Công ty CP Ô tô Hyundai-Vinamotor (nay là Công ty CP Việt Nam Motors Cần Thơ) vì lí do “ôm đất” bỏ hoang nhiều năm, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng…

Theo Cipco, khoảng hơn 10 năm trước, Công ty Motors Cần Thơ được phê duyệt dự án với 15,6ha đất sạch trong khu công nghiệp (KCN)Trà Nóc 2với nhiều chính sách ưu đãi như: Miễn hoàn toàn tiền thuê đất trong 10 năm đầu kể từ khi nhận đất, chỉ đóng phí hạ tầng 0,1 USD/m2/năm; trong 35 năm còn lại của vòng đời dự án mức đóng tiền thuê đất chỉ 0,2 USD/m2/năm... Phía Việt Nam Motors Cần Thơ đã cam kết sẽ thực hiện dự án với 2 giai đoạn đầu tư, công suất 5.500 minibus, sản xuất 12.000 xe tải nhẹ/năm, tỷ lệ xuất khẩu 10%, thu hút 3.000 lao động tại địa phương, tổng vốn đăng ký 1.300 tỉ đồng… Tuy nhiên đến nay hơn 10 năm nhưng các cam kết của nhà đầu tư vẫn còn nằm trên giấy.

Đại diện Cipco bức xúc, theo quy định sau18 tháng đượcgiao đất, nhà đầu tư đã phải hoàn tất việc đầu tư dự án giai đoạn 1 và đi vào hoạt động sản xuất và cho ra sản phẩm... Mặc dù thời gian qua UBNDTP Cần Thơ, Ban Quản lý KCN và CX cùng Cipco đã nhiều lần trực tiếp làm việc, công văn đôn đốc, nhắc nhở nhưng Việt Nam Motors Cần Thơ vẫn không thực hiện cam kết.

Phía Cipco nhiều lần có văn bản kiến nghị UBND thành phố thu hồi hơn 10ha đất mà Việt Nam Motors “ôm” và bỏ hoang nhiều năm giao cho nhà đầu tư khác nhằm tránh lãng phí và thất thu hàng chục tỷ đồng.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà cho rằng, vấn đề nhà đầu tư thứ cấp “ôm đất”, chuyển nhượng là một đề nóng, gây bức xúc. Tới đây, Bộ sẽ rà soát và sớm có hướng giải quyết theo Nghị Định sửa đổi, bổ sung các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật đất đai dự kiến ban hành vào cuối năm 2015, để quản lý sử dụng đất tại các khu công nghiệp cho hiệu quả, tránh lãng phí.

Trường Tuyết